آموزش ساخت اطلس در ArcMap

دکتر سعید جوی زاده 

اطلس ها مجموعه‌ای مدون و مجلدي از نقشه‌ها، نمودارها، جداول، تصاوير و … مربوط به يک يا چند موضوع هستند که با نظمی خاص و روشی دقيق تهيه می‌شوند .اطلس جغرافیایی مجموعه‌ای از نقشه‌ها هستند که همراه با پاره‌ای اطلاعات و نمایه‌های لازم در یک یا چند جلد صحافی شده باشند. از انواع اطلس های می‌توان به اطلس کشورها، راه‌ها، کوهها، قاره ها، کشورهای جهان اسلام، راهنمای استان‌ها و شهرستآن‌ها و…اشاره کرد. به‌عنوان مثال در ميان انواع اطلس ها، اطلس ملی هر کشور جايگاه و اهميت ويژه ای دارد. اطلس ملی به‌عنوان يک واسطه و رسانه اطلاعاتی مهم در هر کشور است و ويژگی های خاص اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و … هر کشور را به صورتی ساده، فشرده و دقيق بيان می‌کنند. به جرأت می‌توان گفت برنامه ريزی کشوری، استانی و منطقه‌ای بدون مراجعه و بهره گيری از اطلس های ملی، جامع و کامل نخواهند بود . اطلس‌ها به‌طور سنتی به صورت کتابی بودند، ولی امروزه اطلس‌های فراوانی به شکل چندرسانه‌ای در دسترس هستند. همچنین در بعضی از اطلس‌ها می‌توان فهرست تمام کشورها و تمام اطلاعات مربوط به آن را مانند جمعیت، پرچم، واحد پول و… را یافت.

روش ساخت اطلس در GIS

نرم‌افزار جی ای اس اجازه ساخت و دسترسی سریع و بهتر شما به انواع نقشه‌ها را با استفاده از ابزار Data driven page  به کاربران می‌دهد بدین صورت که می‌توانیم نقشه‌های بزرگ یا وسیعی از یک منطقه را به صورت قطعات مجزا در صفحات منظمی به صورت اطلس  یا کتابچه ای از نقشه‌ها (نظیر اطلس راه‌های ایران)  ساخت.

بوک مپ مجموعه‌ای منظم از صفحات پرینت گرفته شده به صورت pdf  یا عکس می‌باشد. بوک مپ به شما این امکان می‌دهد که نقشه‌های موردنظر خود را به صورت شبکه‌ای فهرست بندی و مرتب شده به طرز دلخواه  تهیه کنید تا دسترسی سریع تر و راحت‌تری به مکان خود داشته باشید.

روش ساخت اطلس جغرافیایی در arcmap
روش ساخت اطلس جغرافیایی در arcmap

Data driven page می‌تواند بر اساس شبکه‌ای منظم از پلی گون‌ها تنظیم شود برای مثال شما قبل از اینکه بخواهید بوک مپ بسازید بایستی شبکه‌ای منظم و شماره گذاری شده که تمام سطح نقشه را می پوشاند و نقشه بر اساس خانه های هر شبکه در صفحه‌ای مجزی قرار بگیرد را ایجاد کنید. (تصویر 24-2)

روش ساخت اطلس جغرافیا 2
روش ساخت اطلس جغرافیا 2

همچنین شما می‌توانید بوک مپ را به صورت نواری در امتداد جاده‌ها یا رودخانه‌ها و سایر عوارض خطی ایجاد کنید.

روش ساخت MAP BOOKS

برای ساخت اطلس یا بوک مپ  در جی ای اس  ابتدا لازم است داده‌های نقشه موردنیاز خود را که می‌خواهید از آن‌ها اطلس یا  کتابچه نقشه بسازید فراهم نموده و وارد محیط Arc MAP  کنید. (برای نمونه نقشه کاربری اراضی منطقه تاریخی فرهنگی  شهر شیراز) (تصویر 24-4)

ساخت اطلس جغرافیایی
ساخت اطلس جغرافیایی

سپس از منوی Tool bar  گزینه Data Driven Page  را فعال کنید. (تصویر 24-5)

روش ساخت اطلس

بعد از فراخوانی داده‌ها در محیط Arc MAP  و فعال نمودن Data driven page   بایستی اقدام به شبکه‌بندی منطقه موردنظر بر اساس ابعاد دلخواه کنید. (شبکه‌بندی بایستی بر اساس مقیاس نقشه و صفحه های که می‌خواهید چاپ شود)

برای شبکه‌بندی منطقه موردنظر باید دستور Grid Index Features از جعبه ArcTool Box  فراخوانی کنید. (تصویر 24-6)

روش ساخت اطلس

پنجره‌ای با همین نام باز می‌شود. (تصویر 24-7)

ساخت اطلس جغرفیایی
ساخت اطلس جغرفیایی

در قسمت Input feature لایه‌ای که می‌خواهیم بر اساس آن شبکه‌بندی شود را وارد کنید و در قسمتout put  محل ذخیره را مشخص کنید. سپس  تیک گزینه   Use page unit and scaleرا بر می دارید و در پنجره بعد عرض و طول هرکدام از شبکه‌ها را  یک کیلومتر انتخاب کنید وok  را میزنید.

مشاهد می‌کنید که شبکه‌بندی موردنظر با ابعاد هر خانه 1*1  ساخته شده است. که در جدول اطلاعات توصیفی آن نام و شماره هر خانه به ترتیب درج گردیده است.

تذکر: شما می‌توانید در جدول اطلاعات توصیفی فیلد جدیدی را بسازید و لایه‌ها را بر اساس  دلخواه خود شماره گذاری نمایید. (تصویر 24-8)

روش ساخت اطلس جغرافیا
روش ساخت اطلس جغرافیا

بعد از ساخت Index  با ابعاد دلخواه بایستی به قسمت Layout View  رفته و ابعاد صفحه خروجی را مشخص کرد همچنین مقیاس نقشه را تنظیم کنید و تنظیمات مربوط به Layout  را مانند شکل زیر انجام دهید.

سپس از گزینه Set up data driven page  تنظیمات بوک مپ را به شرح زیر انجام دهید. (تصویر 24-9)

روش ساخت اطلس
روش ساخت اطلس

گزینه 1: data driven page را فعال کنید.

گزینه 2: انتخاب Data Frame  که لایه اصلی ما در آن قرار دارد.

گزینه 3: انتخاب لایه‌ای که می‌خواهیم بر اساس آن Map Book  را شبکه‌بندی کنیم.

گزینه 4: انتخاب نام لایه‌ها

گزینه 5: مرتب کردن خانه ها و شبکه‌ها براساس شماره هر خانه

گزینه 6: مرتب کردن از بالا به پایین براساس شماره هر خانه

سپس در تبExtant  تیک Center And Maintain Current Scale را فعال کنید تا هر شبکه در وسط صفحه نمایش داده شود. (تصویر 24-10)

روش ساخت اطلس جغرافیا
روش ساخت اطلس جغرافیا

و در نهایت OK  را کلیک کنید تا بوک مپ ما ساخته شود.

 

24-3 تنظیمات MAP BOOK

بعد از ساخت  بوک مپ درپنجره Data driven page  با استفاده از گزینه Page Text  می‌توانیم نام و شماره هر پنجره را به صورت اتوماتیک ذخیره کنید.

سپس بر روی  data frame هایی که به صورت راهنما در پایین صفحه Layout  ساختیم تا موقعیت هر پنجره را در کل نقشه نشان دهیم کلیک راست کرده و در پنجره Data Frame Properties  از تب Extent Indicators لایه موردنظر را انتخاب کرده و تیک گزینهuse simple extent  وگزینه Show leader را فعال کنید. (تصویر 24-11)

مشاهده می‌کنید که در پنجره ساخته شده که موقعیت کلی منطقه را نشان می‌دهد موقعیت هر شبکه  انتخاب شده را در منطقه اصلی نشان می‌دهد. (تصویر 24-12)

سپس برای خروجی گرفتن از بوک مپ ساخته شده از  منوی File  گزینه Export map  را انتخاب کرده و بعد از نام گذاری در قسمت save type گزینهpdf  را انتخاب کنید و در قسمت  option  در تبpage  تمام صفحات را انتخاب کنید که در یک فایل به صورت منظم و پشت سر هم قرار گیرد و در نهایت ذخیره کنید. (تصویر 24-13)

مشاهد می‌کنید که اگر می‌خواهید تمام نقشه‌ها در یک  فایل باشند بایستی گزینه  single Pdf File  را انتخاب کنید و در نهایت بوک مپ شما به شکل زیر آماده می‌شود. (تصویر 24-14)

 

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید