مکانيابي فضايي سبز شهري در شهرداري منطقه 15 تهران در GIS

مکانيابي فضايي سبز شهري در شهرداري منطقه 15 تهران در GIS: امروزه در کنار سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي، سيستم هاي تصميم گيري چندمعياره به طور گسترده اي براي حل مسائل فضايي به کار گرفته مي شوند. در اين مقاله با ترکيب دو روش FAHP و TOPSIS، روش جديدي براي انتخاب مکان بهينه با استفاده از سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي به کار گرفته شده است. در اين زمينه، معيارهاي انتخاب مکان بهينه، براي ايجاد فضاي سبز شهري در مدل FAHP وارد و مقايسه شدند و سپس خروجي مدل FAHP به عنوان وزن معيارها در مدل TOPSIS به کار گرفته شد. طبقه بندي فضاهاي مکاني در سطح منطقه 15 کلان شهر تهران به منظور احداث يا پهنه بندي فضاهاي سبز با استفاده از تکنيک ترکيبي مدل هاي FAHP و TOPSIS به صورت خيلي خوب، خوب، متوسط، ضعيف و خيلي ضعيف انجام گرفت. زمين هايي که درجه تناسب خيلي خوب و خوب دارند، براي ايجاد فضاي سبز شهري انتخاب مي شوند. نتايج نشان مي دهد که استفاده از مجموعه هاي فازي در ترکيب با مدل سلسله مراتبي، نه تنها سبب رفع ابهام از مدل ATP مي شود، بلکه ميزان خطاي تورش ناشي از مقايسه دو به دو لايه ها را نيز کاهش مي دهد. در نهايت، ترکيب مدل FAHP با مدل TOPSIS، قابليت استفاده همزمان از نظرهاي مقياسي کارشناسي را در کنار ايده آل هاي موجود همچون افزايش دقت و صحت طبقه بندي در لايه هاي اطلاعاتي، ممکن مي سازد.

برای دانلود این مقاله به لینک زیر مراجعه کنید.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=247915

آموزش کاربردی GIS وRS

همراه با فیلم و کتاب

همراه با پروژه های کاربردی

مدرس:

دکتر سعید جوی زاده

تلفن ثبت نام:

09382252774

آدرس وب سایت:

https://gisland.org/

 

مکان یابی بهینه فضای سبز شهری: رشد صنعت و افزایش جمعیت در شهرها، به ساخت وسازهای سوداگرانه منجر شده است که در ساختمان‌ها به موضوعات بهداشتی، تأمین نور کافی و هوای سالم و فضاهای گذران اوقات فراغت توجه کافی نمی­کنند. از سوی دیگر، ضرورت ایجاد کاربری‌های جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون شهرنشینان به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز شهری شده، که پیامدِ محدود شدن دسترسی انسان شهرنشین به طبیعت است. اما بنا بر دلایلی، از اوایل قرن بیستم بدین سو انسان شهرنشین توجهی دوباره به طبیعت و فضای سبز نشان داد، که نمود عینی آن ایجاد باغ‌های کاربردی به جای باغ‌های تفریحی است که به نیازهای جدید شهروندان پاسخ می‌دهد (قربانی و تیموری، 1389: 48).

پارک­های شهری بخشی از فضاهای سبز عمومی­اند که علاوه بر دارا بودن جنبه­های تفریحی و فرهنگی و زیست محیطی، جنبه خدمات­دهی به مناطق مختلف شهر را نیز دارند (قربانی و تیموری، 1389: 48). استقرار پارک‌های شهری از یک سو به جهت تأثیری که بر کیفیت زندگی شهری و نیل به توسعه پایدار دارند و از سوی دیگر به جهت بار مالی بدون بازگشت سرمایه و سود که برای شهرداری‌ها به جای می­نهند، ارزش بررسی گسترده را دارند (Manlum,2003: 31). ساکنان شهرهای امروزی تنها به غذا نیازمند نیستند که با برطرف کردن آن، مسأله به نوعی پایان یافته تلقی گردد؛ بلکه مسکن خوب، فضای زندگی مناسب، محیط آرام و تنفس هوای پاکیزه نیز در زمره نیازهای اصلی و عمده به شمار می­آیند (شکویی، 1358: 65). البته رشد سریع شهرها را می­توان از بزرگترین تهدیدکننده‌های محیط زیست برشمرد، که تأثیرات آن به ساکنان شهرها یعنی انسان­ها منتقل خواهد شد و تأثیری بس فرساینده بر روح و جسم انسان شهری باقی خواهد گذاشت. پارک‌های شهری دارای نقش اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی هستند، با مزایایی چون درمان بیماری­های روحی، محیطی مطلوب برای پرورش کودکان، یکپارچگی اجتماعی، حفظ آسایش و نظایر اینها، که در عین حال شاخصی برای ارتقای کیفیت فضای زندگی و توسعه جامعه محسوب می‌شوند (Balram,2005:149). بی‌تردید فضای‌سبز و پارک‌های شهری را باید در زمره اساسی‌ترین عوامل پایداری حیات طبیعی و انسانی در شهرنشینی امروز به‌شمار آورد (اسماعیلی، 1381: 11)، که اگر به صورت صحیحی برنامه ریزی شوند، در سالم سازی جسم و روح انسان تأثیرات مطلوبی خواهند داشت.

پارک‌های شهری به عنوان یکی از مهم‌ترین فضاهای عمومی خدماتی شهر نقش زیادی در ارتقای شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی نواحی شهری دارند. این فضاها به موازات رشد و متراکم شدن نواحی شهری در جوامع مختلف مورد توجه قرار گرفته­اند و راهبردهای گوناگونی برای مکان­یابی و توزیع مناسب آنها در محیط‌های شهری ابداع و به کار گرفته شده است (قربانی، 1386: 54). مکان­یابی مراکز خدمات رسانی در برنامه­ریزی شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. مکان­یابی بهینه خدمات شهری باعث کاهش هزینه­های مدیریت شهری و هزینه دسترسی می­شود و تحقق عدالت اجتماعی را به دنبال دارد و امکان زیست بهتر، رفاه و آسایش شهروندان را فراهم می­آورد.

مکان یابی نادرست فضاهای شهری در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاری‌هایی از جمله:استفاده کم کاربران از فضاهای ایجاد شده، ایجاد محدودیت در ارائه طرح معماری مناسب،ایجاد محدودیت در انتخاب و چیدمان گیاهی مناسب، آشفتگی در سیمای شهری، مشکلات مربوط به آبیاری و اصلاح خاک، عدم تعاملات اجتماعی نامناسب، مشکلات مدیریت و نگهداری، کاهش امنیت روانی و اجتماعی و غیره شده است (رحمانی،17:1383). امروزه بر عموم متخصصان و مدیران شهری مشخص گردیده است که مدیریت و اداره امور مختلف شهرها با ابزارهای سنتی غیرممکن است.اهمیت استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS در در برنامه‌ریزی شهری با گسترش سریع شهرها و افزایش سرسام‌آور اطلاعات،که باید برای مدیریت شهری پردازش شوند،روشن شده است (فرج زاده،18:1381).

از آنجا که هدف اصلی برنامه ریزی شهری، سلامت، آسایش و زیبایی می‌باشد، مکان یابی فضای سبز شهری نیز به عنوان یکی از مهمترین عناصر محیز شهری سهم زیادی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان دارد

بنابراین هدف نهایی یک پروژه به قرار زیر است:

– تعیین عوامل موثر بر مکان یابی پارک‌ها و نحوه‌ی ترکیب آنها در محیط GIS به منظور ایجاد الگویی مناسب برای مکان یابی پارک‌ها در محدوده مورد مطالعه؛

– ارزیابی نحوه‌ی توزیع پارک‌ها و تشخیص نواحی محروم از فضای سبز در محدوده مورد مطالعه؛

– ارائه راهکار جهت افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌های عمومی و اصلاح نحوه‌ی تصمیم‌گیری در مکان‌یابی پارک‌های شهری

– ارائه راهکار جهت فراهم کردن آسایش و رفاه برای کلیه‌ی قشرهای جامعه و در نتیجه کمک به تامین عدالت اجتماعی در شهرها.