ورود داده جدید و مجموعه روش‌ها-موسسه چشم انداز-آموزش کاربردی GIS و RS
از طریق صفحه نمایش به برنامه ورودی می‌دهیم. معمولاً چند نوع صفحه کلید لمسی مانند کلیدهای حرفی، عددی، شماره تلفن، تاریخ و زمان وجود دارد. صدا نیز یک منبع ورود داده به دستگاه موبایل است که امکانات جالب و جدیدی برای توسعه دهندگان برنامه‌های موبایل GIS فراهم می‌کند.
منبع داده‌ی مهم و جدید GPS در بیشتر دستگاه‌های موبایل به صورت توکار وجود دارد و در این دستگاه‌ها به معنی ارائه‌ی موقعیت جغرافیایی فعلی است.
ایجاد بازخورد در جواب محاورات کاربر
همه محاورات کاربر با برنامه باید با یک بازخورد مشهود و واضح شناسایی شوند. وقتی کاربر یک کلید یا لینکی را لمس می‌کند، بازخورد برنامه می‌تواند به صورت تغییر حالت یا تغییر سبک یا تغییر رنگ آن دکمه یا لینک باشد.
باز خورد‌ها بیشتر حکم یک راهنما را برای کاربران دارند. به عنوان مثال در تصویر زیر دکمه ی سبز رنگ با برچسب online قبل از ضربه انگشت کاربر و دکمه ی قرمز رنگ با برچسب offline بعد از ضربه انگشت کاربر است.
شیوه بازخورد خوب دیگری که وجود دارد بارگذاری گرافیک‌های متحرک یا در اصطلاح انیمیشن است. گرافیک متحرک در تصویر زیر برای بارگذاری نقشه مناسب است.
طراحی برنامه
نکات کلیدی که باید در هنگام طراحی در نظر گرفته شوند شامل موارد زیر هستند:
1- استفاده از برنامه برای کاربر ساده و آسان باشد.
2- محدوده‌ای از اندازه‌های صفحه موبایل و تراکم‌های پیکسلی را پشتیبانی کند وسبک نیز اهمیت دارد.
3- بعد از اینکه موبایل چرخش داده شد، جهت عمودی یا افقی صفحه شناسایی شود. این موضوع تاثیر مستقیمی در طرحبندی رابط کاربری برنامه دارد. اینکه چه اجزائی در رابط کاربری وجود دارد و این اجزاء نمایشی موجود در رابط کاربری برنامه با چرخش صفحه چگونه خود را منطبق کنند، از موارد مهم است.
4- تفاوت‌هایی بین انواع سازندگان دستگاه‌های موبایلApple, Google, blackberry و windows وجود دارند.
5- تفاوت در سبک نمایش وب متداول با وب موبایل
سادگی و درک
بیشتر توسعه دهندگان وب موبایل سعی می‌کنند یک وب متداول را در قالب یک برنامه موبایل بازسازی کنند که کار پیچیده‌ای است. سادگی و درک برنامه حائز اهمیت است. در جریان کار اگر کاربر از یک منو گزینه‌ای را انتخاب کرد یا دکمه‌ای را بزند؛ چیزی که در صفحه نمایش خواهد دید، باید دقیقاً قابل پیش بینی و واضح باشد. یک برنامه موبایل باید تمام عملیات کاربر را تشخیص و برای مراحل بعدی آماده باشد.
بر روی طراحی برنامه موبایل GIS خود متمرکز شوید تا برنامه ساده و قابل درکی ایجاد کنید. اگر یک برنامه موبایل رابط کاربری مناسب و راحتی نداشته باشد و کار با آن سخت باشد؛ کاربران از آن استفاده نخواهند کرد.
سبک( Layout )
سبک‌های تک ستونه به همراه یک نوار منوی افقی غالباً خوب جواب می‌دهند. برنامه‌های وب GIS متداول از چند ستون تشکیل شده اند، یک لیست لایه در ستون سمت چپ صفحه، نقشه در وسط و لیست ابزارها در ستون سمت راست قرار دارند.
منوهای کرکره‌ای برای ترکیب محاوره‌های ساده و ابزارهای اجرایی مناسب هستند. هم چنین از طرح‌های واکنشی استفاده خواهیم کرد که طرح بندی چندستونه را بسته به اندازه صفحه موبایلی که برنامه بر روی آن اجراء می‌شود را به طرح بندی یک ستونه تبدیل می‌کند. کاربران با چرخش صفحه خود جهت نمایش را به افقی و عمودی تغییر می‌دهند. این تغییر جهت بر روی سبک تاثیر می‌گذارد. مثلاً نقشه‌ای که یک ستون در سمت راست دارد در حالت افقی موبایل خوب به نظر می‌آید. اما اگر کاربر موبایل را در حالت عمودی موبایل (حالت عادی) بگیرد نقشه ممکن است گنگ و نامفهوم شود. پس طرح بندی برنامه باید با تغییر جهت صفحه نمایش منطبق باشد و این انطباق همان مفهوم تعاملی بودن و واکنشی بودن برنامه است.
جهت ضربه زدن با انگشت در بخش‌های محاوره‌ای برنامه موبایل GIS این قسمت‌ها باید بزرگتر باشند تا ضربه‌های انگشت برای محاوره با برنامه فضای کافی داشته باشند. به عنوان مثال اندازه پیشنهادی کلیدها در iphone شرکت اپل 44 در 44 پیکسل است. در بخش‌های بعدی مفصل تر به Css پرداخته می‌شود. برای سیستم عامل اندروید و Apple یک راهنمای طرحبندی فراهم شده است که با مراجعه به لینک‌های زیر می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
http://developer.android.com/design/style/index.
https://developer.apple.com/library/ios/documentation/UserExperience/Conceptual/ MobileHIG/index.html
طرحبندی برنامه‌های موبایل اکثراً برای دستگاه خاصی انجام می‌شود. با وجود اینکه طرحبندی برنامه‌های موبایل برای یک پلتفرم خاص، سختی‌های خودش را دارد اما با CSS می‌توان این کار را انجام داد. برنامه‌های موبایل با اهداف متفاوتی نسبت به برنامه‌های وب متداول استفاده می‌شوند.
1- ایجاد برنامه موبایل بر روی دستگاه موبایل لمسی که جنبه عملکردی دارد.
2- از بازسازی و استفاده مجدد برنامه‌های وب متداول برای استفاده در دستگاه‌های موبایل جلوگیری می‌کند.
3- تا به حال به کاربران برنامه موبایل GIS با دقت فکر کرده اید؟ آیا کاربران ملسلط به GIS هستند یا نه؟
اجرایی و عملی کردن هدف موبایل
سوالات در مورد موقعیت فعلی یا GPS از موارد پرکاربرد برنامه‌های موبایل GIS هستند.
برنامه‌های مورد توجه موبایل
وقتی یک برنامه وب GIS تولید و معروف می‌شود توسعه دهندگان در تلاشند که این برنامه را در قالب برنامه تحت ویندوز و بدون نیاز به اینترنت تولید کنند و در نتیجه برنامه‌های پیچیده‌ای با ابزارهای به هم ریخته ایجاد و بارگذاری می‌شوند. وب GIS تمرکز محدود و بهینه‌تری نسبت به برنامه‌های ویندوز Gis دارد. مثلاً یک برنامه وب GIS ممکن است بر روی امکانات ویرایشی مانند امکانات ویرایش، حذف و اضافه کردن یک لایه نقطه‌ای متمرکز باشد و برنامه‌ی دیگری روی امکانات دیگری متمرکز باشد. در دنیای موبایل تمرکز بر روی هدف و عملی کردن آن است.
کاربران GIS در مقابل کاربران غیر GIS
برنامه موبایل GIS باید قابل فهم و استفاده از آن راحت باشد. مثلاً اگر برنامه برای گزارش گیری کار کارمندان است، یک برنامه با عناصر مناسبی می‌سازیم که هر کدام وظیفه‌ی خاص خودشان را دارند. باید عناصری برای نمایش یک نقشه با لایه‌های مرتبط و ابزارهای گزارش دهی در این برنامه قرار گیرند. دنیای GIS در حال تحول است. همانطور که تکنولوژی GIS محبوب‌تر می‌شود، تعداد کاربران نا آشنا به GIS نیز بیشتر می‌شود. توسعه دهندگان در حال حاضر برنامه‌های وب GIS قدرتمندی را برای کاربران جدید و ناآشنا به GIS می‌نویسند. امروزه گروه جدیدی از کاربران، سرویس‌های فراهم شده‌ی Arc Gis را استفاده می‌کنند.
واکنش سریع برنامه‌های موبایل GIS
آخرین نکته کلیدی که بحث می‌کنیم تفاوت بین وب رایج و وب موبایل است. در این کتاب بهترین تمارین و عملکردها بیان می‌شوند. عملکرد بالای اپلیکیشن یک اصل مورد توجه است. فضای اجرا، یکی از مواردی است که اپلیکیشن وب در مقایسه با اپلیکیشن بومی مورد انتقاد قرار می‌گیرد. در مدت زمان ساخت اپلیکیشن وب موبایل، برای اجرای بهینه توجه و تلاش زیادی لازم است. این توجه و تلاش در مورد اپلیکیشن‌های بومی نیز لازم است. مسائل شبکه بر روی تمام اپلیکیشن‌های موبایل تاثیرگذار است. قطع اتصال WiFi یا ضعیف شدن اتصال، اپلیکیشن‌های وب موبایل را کند و غیر قابل استفاده می‌کند.
هدف این کتاب، اپلیکیشن‌های وب موبایل است. در اپلیکیشن‌های آفلاین یا همان اپلیکیشن‌های بومی که برای اجرا نیازی به اینترنت ندارند، مسائل و پیامدهای شبکه تاثیر بسیار کمتری روی آن‌ها می‌گذارد.
کار با مرورگرهای موبایل
تعداد مرورگرهای موبایل در حال افزایش است. برای سیستم عامل ویندوز مرورگر internet explorer و برای سیستم عامل IOS مرورگر safari وجود دارد. مابقی مرورگرها مانند Opera و Dolphin نیز محبوبند.
اصطلاح cross-browsing به معنی سازگاری وب سایت با مرورگرهای مختلف است. هر مرورگر یک الگوریتم مخصوص خود دارد که عناصر موجود در وب سایت را طبق آن الگوریتم نمایش می‌دهد. بدیهی است که هر مرورگر با توجه به الگوریتمی که دارد، عناصر وب سایت را نمایش می‌دهد. به این دلیل بعضی اوقات یک وب سایت یا یک برنامه در یک مرورگر به خوبی نمایش داده می‌شود یا در بعضی مرورگرها عناصر به هم می‌ریزند. برای رفع مشکل از سرویس رایگان کنسرسیوم وب موجود در آدرس http://validator.w3.org استفاده کنید. در این سایت، آدرس اینترنتی وب سایت خود را بررسی کنید و طی انجام مراحل ویژه‌ای، وب‌سایت به صورت استاندارد در می‌آید تا بر روی انواع مرورگرها به خوبی نمایش داده شود.
در برنامه‌های موبایل GIS به بحث cross-browsing توجه کنید و برنامه موبایل GIS خود را در انواع مرورگرهای موبایل بررسی کنید. دستگاه‌های با سیستم عامل اندروید، مرورگرهای پیش فرض گوناگونی دارند. این مرورگرها غالباً با عنوان “Android browser ” ذکر می‌شوند. یک برنامه موبایل GIS در مرورگرهای اندروید ممکن است با چالش‌هایی مواجه شود. می‌توانید در لینک زیر برنامه موبایل GIS خود را در مرورگرهای اندروید به چالش بکشید.
http:// slides.com/html5test/the-android-browser#/.
منابع دیگری نیز برای بررسی برنامه موبایل GIS در مرورگرهای اندروید مانند modernizer و yepnope و caniuse.com وجود دارند.
مقالات مهیجی در مورد برنامه‌های موبایل و ابزارهای بررسی موبایل در لینک زیر وجود دارد:
.#/http://mashable.com/2014/02/26/browser-testing-tools
برنامه‌های موبایل وب، محلی و چندجزئی
سه نوع برنامه موبایل وجود دارد. 1- محلی 2- وب 3- چندجزئی
توسعه دهندگان قبلاً برای توسعه موبایل، نوع محلی را ترجیح می‌دادند. اما تکنولوژی وب با سرعت بالایی در حال پیشرفت است. در بسیاری از موارد، وب انتخاب بهتری نسبت به محلی است. انعطاف پذیری یک نکته مهم در وب موبایل است. برای اجرای یک اپلیکیشن در دستگاه‌های مختلف و پلتفرم‌ها، یک کد مبنا مورد نیاز است. در دنیای محلی اپلیکیشن‌های مشابهی که روی پلتفرم‌های IOs,Windows وAndroid اجرا می‌شوند به سه تیم مجزا برای ایجاد و توسعه نیاز دارند. در واقع در نوع محلی، هر اپلیکیشنی مخصوص یک پلتفرم با سیستم عامل خاص خودش نوشته و اجرا می‌شود. این تیم‌های توسعه دهنده از زبان شی گرای C برای سیستم عامل IOS و از زبان جاوا برای اندروید و از .Net برای ویندوز استفاده می‌کنند. در فصل هفتم در مورد برنامه‌های چند جزئی صحبت خواهیم کرد. برنامه‌های چندجزئی، برنامه‌های وب موبایل هستند که با استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند Cordova و PhoneGap می‌توانند به اپلیکیشن‌های قابل نصب تبدیل شوند و شباهت بیشتری با همتای محلی خود دارند. این موضوع بار دیگر انعطاف توسعه وب موبایل را نشان می‌دهد.
فریم ورک‌های موبایل، جعبه ابزار و کتابخانه ها
جاوااسکریپت پیاده سازی زبان استاندارد ECMAScript است. انجمن جاوااسکریپت بسیار وسیع و فعال است که ابزارهای زیادی برای توسعه جاوااسکریپت ارائه کردهاند. این ابزارها شامل 1- جعبه ابزار 2- کتابخانه‌ها 3- ماژول‌ها 4- فریم ورک‌ها هستند.
این ابزارها برای توسعه اپلیکیشن‌های وب استفاده می‌شوند. اغلب دو اصطلاح کتابخانه و فریم ورک به جای هم استفاده می‌شوند. اما با هم یک تفاوت دارند که آن را وارونگی کنترل می‌گویند .بدین صورت که فریم ورک کد برنامه نویس را فراخوانی می‌کند. کد برنامه نویس، کتابخانه را فراخوانی می‌کند و یک کد، برای کنترل خاصی نوشته می‌شود. مثلاً برای کنترل دکمه یک کد نوشته می‌شود. وقتی کد برنامه نویس یک کتابخانه را صدا می‌زند، کد درون کنترل (مانند دکمه، لیست، دکمه‌های رادیویی و…) است. اما اصطلاح وارونگی برای فریم ورک است. فریم ورک کد برنامه نویس را صدا می‌زند. اما یک کتابخانه مجموعه توابعی است که آن‌ها را در کد کنترل‌ها فراخوانی می‌کنید. در حالی که یک فریم ورک کنترل‌های جریان کار را ایجاد می‌کند و در واقع مجموعه‌ای از کتابخانه‌ها می‌باشد. در واقع کتابخانه و جعبه ابزار یکسان هستند و می‌توانند به جای هم استفاده شوند. در بخش بعدی توضیحات بیشتری در مورد فریم ورک و کتابخانه آمده است. چند نمونه کد که با استفاده از فریم ورک Dojo ساخته شده اند، در ادامه آمده است. فریم ورک Dojo پایه و اساس API JavaScript است و به توسعه دهندگان برای ایجاد رابط‌های پویا و تعاملی کمک می‌کند. jQuery جایگزینی برای Dojo است. دو فریم ورک دیگر نیز وجود دارند: 1- Bootstrap -2 PhoneGap.
فریم ورک Bootstrap
Bootstrap معروف‌ترین فریم ورک برای ایجاد و توسعه‌ی برنامه‌های واکنشی و تعاملی موبایل است. این فریم ورک، طرح بندی سازگار و مناسبی را فراهم می‌کند بدین معنی که با عوض شدن اندازه صفحه نمایش و تغییر جهت دستگاه موبایل (عمودی و افقی) طرح بندی به هم نمی ریزد و حالت مناسب خود را حفظ می‌کند. تصویر زیر تعداد دانلودهای Bootstrap و تعداد ستاره‌ها محبوبیت این فریم ورک را نشان می‌دهد.
فریم ورک PhoneGap
PhoneGap فریم ورکی است که برنامه‌های وب موبایل را به برنامه‌های قابل نصب تبدیل می‌کند. Cordova یک فریم ورک متن باز است که توسط موسسه Apache مدیریت می‌شود. شرکت Adobe، مالک و مدیر PhoneGap است. PhoneGapبر پایه Cordovaاست. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به لینک http://cordova.apache.org/ مراجعه کنید. معمولاً دو اصطلاح PhoneGap و Cordova به جای هم استفاده می‌شوند. در حقیقت این دو فریم ورک بسیار به هم شبیه هستند. برنامه‌های چندجزئی می‌توانند در فروشگاه‌های برنامه‌های موبایل توزیع شوند و عیناً نقطه مقابل برنامه‌های محلی هستند. در فصل هفتم برنامه‌های چندجزئی موبایل ایجاد می‌کنیم. عملکرد فریم ورک PhoneGapبدین صورت است که اپلیکیشن را با یک پوشه محلی درست می‌کند. این پوشه‌ها پلتفرم‌های ویژه‌ای هستند که روی هر یک از پلتفرم‌های معروف موبایل، اپلیکیشن وب را به صورت محلی اجرا می‌کند. تصویر زیر چگونگی تبدیل یک برنامه وب به برنامه چند جزئی را با استفاده از فریم ورک PhoneGap نشان می‌دهد.
برگرفته از کتاب تولید وب اپلیکیشن های موبایل با ArcGIS
نویسنده: دکتر محمد بافقی زاده
نشر: انتشارات اکادمیک
بدون دیدگاه