فهرست

فهرست…………………………………………………………………………………. 3

فصل اول………………………………………………………………………………. 15

اختلال‌های یادگیری……………………………………………………………….. 15

تعریف مفهومی…………………………………………………………………………………… 17

برچسب زدن به افراد متفاوت……………………………………………………………….. 19

عناصر سه گانه تعریف ناتوانی یادگیری…………………………………………………. 22

تعریف ناتوانی یادگیری:……………………………………………………………………….. 23

حیطه‌های هفتگانه ناتوانی یادگیری……………………………………………………… 24

مفهوم سازی سنجش ناتوانی یادگیری………………………………………………….. 28

طبقه بندی دوگانه ناتوانی یادگیری………………………………………………………. 31

معلولیت:……………………………………………………………………………………………. 33

ناتوانی یادگیری تحولی……………………………………………………………………….. 35

ناتوانی یادگیری:…………………………………………………………………………………. 36

ناتوانی یادگیری تحصیلی…………………………………………………………………….. 42

اولین طبقه بندی رسمی ناتوانی یادگیری……………………………………………… 43

نظام‌های طبقه بندی سنتی…………………………………………………………………. 45

نظام‌های طبقه بندی رسمی………………………………………………………………… 50

فصل دوم…………………………………………………………………………….. 53

ویژگی‌های دانش آموزان با اختلالات یادگیری……………………………. 53

اختلالات ادراکی:………………………………………………………………………………… 54

ویژگی‌های شناختی:…………………………………………………………………………… 55

نارسایی‌های فراشناختی:……………………………………………………………………… 55

مشکلات اجتماعی و هیجانی:……………………………………………………………….. 56

مشکلات حافظه ای: حافظه بینایی و حافظه شنوایی………………………………. 57

اختلالات حرکتی:……………………………………………………………………………….. 58

مشکلات توجه و بیش فعالی:……………………………………………………………….. 58

ویژگی‌های رفتاری کودکان:…………………………………………………………………. 59

ویژگی‌های ارتباطی و زبان و گفتار کودکان:…………………………………………… 60

مهارت‌های خودیاری:………………………………………………………………………….. 60

ویژگی خانوادگی:………………………………………………………………………………… 60

کارکردهای اجرایی:…………………………………………………………………………….. 60

خودپنداره:…………………………………………………………………………………………. 61

منبع کنترل:……………………………………………………………………………………….. 61

خلق و خو:………………………………………………………………………………………….. 61

تشخیص افتراقی…………………………………………………………………………………. 62

تفکیک و تشخیص دقیق تر………………………………………………………………….. 63

نشانه‌های ضعف در حافظه‌ی دیداری……………………………………………………. 63

نشانه‌های ضعف در حافظه توالی دیداری……………………………………………….. 65

نشانه‌های ضعف در تمیز و دقت دیداری………………………………………………… 65

نشانه‌های ضعف در تشخیص شکل از زمینه…………………………………………… 66

ادراک نقش از زمینه……………………………………………………………………………. 66

نشانه‌های ضعف در هماهنگی دیداری حرکتی……………………………………….. 66

نشانه‌های ضعف در هماهنگی چشم و دست………………………………………….. 68

نشانه‌های ضعف در حافظه شنیداری…………………………………………………….. 68

نشانه‌های ضعف در حساسیت شنیداری………………………………………………… 68

نشانه‌های ضعف در توالی شنیداری……………………………………………………….. 69

نشانه‌های ضعف در زمینه رمز نویسی و پردازش ذهنی……………………………. 69

نشانه‌های ضعف در دقت و تمرکز………………………………………………………….. 69

نشانه‌های ضعف در حافظه فعال…………………………………………………………… 70

تشخیص نقص حافظه‌ی فعال………………………………………………………………. 71

ارزیابی نشانه ها و علائم نقص عملکرد حافظه فعال:……………………………….. 71

نشانه‌های ضعف در ثبات شکل…………………………………………………………….. 72

سبب شناسی……………………………………………………………………………………… 73

چرا شیوع LD در پسران بیشتر است؟…………………………………………………….. 76

علل افزایش درصد دانش آموزان LD:……………………………………………………… 76

ویژگی‌های کلی دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری:…………………………. 76

پرسشنامه والدین………………………………………………………………………………… 77

نشانه‌های تشخیص زودهنگام ناتوانی‌های یادگیری احتمالی(کودکان پیش دبستانی)…………………………………………………………………………………………….. 111

احتمال تشخیص اختلال یادگیری در سن دبستان………………………………. 115

فعالیتهای لازم در زمینه مشکلات تحولی……………………………………………. 121

فعالیتهای لازم در زمینه تحصیلی:……………………………………………………… 122

فصل سوم…………………………………………………………………………… 123

اختلال در نوشتن (نارسانویسی)…………………………………………….. 123

کنش پریشی……………………………………………………………………………………. 127

اقدامات اولیه درمان نارسا نویسی……………………………………………………….. 127

شیوه نگه داشتن صحیح مداد در دست توسط دانش آموز…………………….. 127

تقویت هماهنگی چشم و دست………………………………………………………….. 131

علل مهم نارسا نویسی……………………………………………………………………….. 132

درمان مشکل قرینه نویسی و وارونه نویسی…………………………………………. 133

حافظه دیداری و شنیداری و لامسه و اختلالات نوشتن………………………… 134

روش فرنالدکلر در درمان اختلالات نوشتن………………………………………….. 134

مشخصه نارسانویسی:………………………………………………………………………… 135

درمان بدخط بودن نارسا نویس:…………………………………………………………. 135

راهکارهای نوشتن برای دانش آموزان دارای اختلال نوشتاری……………….. 136

مهارت دیکته نویسی…………………………………………………………………………. 136

نظریه‌های مختلف روانشناسان…………………………………………………………… 136

درست شنیدن………………………………………………………………………………….. 138

درست تشخیص دادن……………………………………………………………………….. 138

درست نوشتن…………………………………………………………………………………… 139

بطور کلی انواع مشکلات دیکته نویسی دانش آموزان……………………………. 141

غلط‌های دیکته نویسی……………………………………………………………………… 143

مشكلات مربوط به بيان نوشتاري ( انشاء )………………………………………….. 144

فصل چهارم………………………………………………………………………… 145

اختلال در خواندن (نارسا خوانی)……………………………………………. 145

تعریف خواندن………………………………………………………………………………….. 146

مشکلات کودکان دارای اختلال خواندن……………………………………………… 147

ویژگی‌های کودکان دارای اختلال خواندن:………………………………………….. 148

روش ها و رویکردهای درمانی…………………………………………………………….. 150

روش کار با دانش آموزان…………………………………………………………………… 150

مراحل و اهداف نهایی مهارت خواندن…………………………………………………. 151

انواع نارساخوانی……………………………………………………………………………….. 152

ویژگی‌های حرکتی کودکان نارساخوان………………………………………………. 152

ویژگی‌های ادراکی در کودکان نارساخوان……………………………………………. 153

ویژگی‌های حافظه در کودکان نارساخوان……………………………………………. 153

ویژگیهای عواطف و هیجان در کودکان نارساخوان……………………………….. 153

سبب شناسی……………………………………………………………………………………. 153

عوامل توام با نارساخوانی…………………………………………………………………… 154

روش درمانی دُمَن و دلاکاتو در درمان اختلال خواندن…………………………. 155

خلاصه ای از تمرین‌های درمانی دمن و دلاکاتو……………………………………. 156

درمان نارساخوانی به کمک رنگ ها……………………………………………………. 157

درمان نارساخانی به کمک کامپیوتر……………………………………………………. 158

دوازده گام مقدماتی برای درمان نارساخوانی:……………………………………….. 161

تشخیص و تمایز راست دستی و چپ دستی:……………………………………….. 164

فصل پنجم………………………………………………………………………….. 165

سرآغاز………………………………………………………………………………. 165

اختلالات ریاضی (حساب نارسایی)…………………………………………………….. 165

مشكلات دانش آموزان با ناتوانی در یادگیری ریاضی…………………………….. 168

مهارت‌هایی که تحت تأثیر اختلال یادگیری ریاضی قرار می‌گیرند…………. 171

ترمیم ناتوانی در ریاضیات:…………………………………………………………………. 172

رفع اشکال در مهارت‌های محاسباتی پایه:…………………………………………… 174

رفع موانع توجه و دقت:……………………………………………………………………… 174

نکات قابل توجه به هنگام اجرای برنامه درمانی……………………………………. 178

نمونه ای از آموزش صحیح ریاضی………………………………………………………. 179

برای درمان اختلال یاد گیری ریاضی چه باید کرد……………………………….. 183

فصل ششم…………………………………………………………………………. 205

فرایند تشخیص و آزمون در اختلالات یادگیری…………………………. 205

ارزیابی…………………………………………………………………………………………….. 206

معاینات عصب شناختی…………………………………………………………………….. 212

آزمون‌های تشخیصی………………………………………………………………………… 212

پرسشنامه نیمرخ حسی…………………………………………………………………….. 213

آزمون نقاشی……………………………………………………………………………………. 216

نظریه غلبه طرفی و وضعیت جانبی…………………………………………………….. 216

استامباک…………………………………………………………………………………………. 217

آزمون آندره ري……………………………………………………………………………….. 218

آزمون دقت تولوز – پیرون…………………………………………………………………. 219

آزمون استروپ…………………………………………………………………………………. 219

آزمون دیداری – حرکتی بندر گشتالت………………………………………………. 220

آزمون بنتون…………………………………………………………………………………….. 221

آزمون ويسكانسين……………………………………………………………………………. 221

آزمون مرتب کردن کارت‌های ویسکانسین………………………………………….. 221

آزمون ریون کودک  (ادراک و استدلال دیداری)۳۶ شکل(۳-۱۲ سال)….. 222

آزمون ریون رنگی……………………………………………………………………………… 223

آزمون تواناییهای روانی- زبانی ایلینوی (ای.تی.پی.ا)……………………………. 223

آزمون رشد ادراک بینایی فراستیگ:…………………………………………………… 226

آزمون تشخیص تفاوت شنوایی وپمن…………………………………………………. 227

آزمون‌های ریاضی…………………………………………………………………………….. 227

آزمون‌های حساب نارسا…………………………………………………………………….. 227

تمرینات مربوط به خردهآزمون‌های وکسلر4 تکمیلی: فهم کلامی…………. 230

تمرینات مربوط به خرده آزمونهای وکسلر 4 تکمیلی: استدلال ادراکی…… 231

تمرینات مربوط به خرده آزمونهای وکسلر 4 تکمیلی: حافظه فعال………… 232

تمرینات مربوط به خرده آزمونهای وکسلر 4 تکمیلی: سرعت پردازش……. 233

علائم شناسایی دانشآموز اختلال یادگیری………………………………………….. 233

وکسلر و آسیب مغزی……………………………………………………………………….. 235

نسخه پنجم هوشآزمای تهران استنفورد بینه………………………………………. 235

فصل هفتم…………………………………………………………………………. 245

سه سیستم حسی اصلی………………………………………………………. 245

سیستم وستیبولار…………………………………………………………………………….. 245

سیستم لامسه………………………………………………………………………………….. 246

حس عمقی………………………………………………………………………………………. 247

ارزیابی توانایی‌های حل مسئله دیداری:………………………………………………. 249

آزمون تشخیص راست و چپ…………………………………………………………….. 249

ارزیابی حس لامسه…………………………………………………………………………… 249

ارزیابی حس بینائی…………………………………………………………………………… 249

ارزیابی حس دهلیزی………………………………………………………………………… 249

ارزیابی قوام  عضلانی………………………………………………………………………… 250

ارزیابی در هماهنگی حرکت………………………………………………………………. 250

اختلالات سیستم تعادلی بدن(وستیبولار )………………………………………….. 250

تاثیر درمانی تحریکات تعادلی ( وستیبولار )………………………………………… 251

نمونه هائی از تحریکات وستیبولار:……………………………………………………… 253

تحریکات دهلیزی دیگر جهت تعادل………………………………………………….. 255

توپ بزرگ نرم: (توپ فیتنس)……………………………………………………………. 256

نمونه ای دیگر از تحریکات…………………………………………………………………. 257

انجام فعالیتهای لامسه ای جهت بهبود حس لامسه:…………………………….. 258

حس لامسه و بساوایی……………………………………………………………………….. 259

نقاط مشخص شده در خط کرتکس در درمان مشکلات حسی لامسه…….. 261

نکته:………………………………………………………………………………………………… 261

فعالیتهایی جهت بهبود حس عمق (حس حرکت):………………………………. 261

فعالیتهایی جهت تقویت برنامه ریزی حرکت……………………………………….. 262

روشهای اصلاح و تقویت مهارتهای ادراکی و انجام فعالیت‌های مربوط به یکپارچگی حسی:…………………………………………………………………………………. 263

ترتیب بازی‌ها بر اساس تحریک حواس……………………………………………….. 265

فصل هشتم………………………………………………………………………… 269

مراحل تکامل مغز، عاطفه و حرکت…………………………………………. 269

شش تا دوازده ماهگی: دانشمند…………………………………………………………. 271

یک سالگی: مقلد………………………………………………………………………………. 272

دو سالگی: مستقل…………………………………………………………………………….. 273

سه سالگی: متفکر……………………………………………………………………………… 274

چهار سالگی: رویاپرداز………………………………………………………………………. 275

پنج سالگی: همه کاره………………………………………………………………………… 276

6 سالگی: قاضی………………………………………………………………………………… 276

تکامل عاطفی…………………………………………………………………………………… 277

توسعه زبان………………………………………………………………………………………. 279

تعریف حرکت…………………………………………………………………………………… 280

مراحل رشدی حرکتی کودکان صفر تا شش ما هگی……………………………. 282

تعریف خام حرکتی…………………………………………………………………………… 284

سبب شناسی:…………………………………………………………………………………… 285

علل ايجاد خام حركتي………………………………………………………………………. 286

داشتن انتظارات نامعقول از كودك:…………………………………………………….. 287

كودك خام حركت:…………………………………………………………………………… 288

پيشگيري از خام حركتي:………………………………………………………………….. 289

درمان خام حرکتی……………………………………………………………………………. 289

فصل نهم……………………………………………………………………………. 297

بخشهای مختلف مغز و ارتباط با اختلالات یادگیری و راه‌های درمان…………………………………………………………………………………………… 297

ساقه مغز:…………………………………………………………………………………………. 298

درک عملکرد مغز چگونه به ما در مواجهه با اختلال یادگیری کمک می‌کند………………………………………………………………………………………………………….. 300

اصطلاحات اختصاصی عملکرد مغز…………………………………………………….. 301

نیم کره‌های مغز……………………………………………………………………………….. 301

نقش لوب فرونتال در  کارکردهای عالی………………………………………………. 302

لوب پس سری………………………………………………………………………………….. 303

ضایعات قطعه پس سری……………………………………………………………………. 304

لوب گیجگاهی…………………………………………………………………………………. 304

ضایعات قطعه گیجگاهی……………………………………………………………………. 305

لوب آهیانه ای………………………………………………………………………………….. 305

مخچه……………………………………………………………………………………………… 308

بهبود ارتباط کورتکس و مخچه………………………………………………………….. 310

هیپوکامپ……………………………………………………………………………………….. 310

دستگاه لیمبیک:………………………………………………………………………………. 312

مناطق گفتاری مغز…………………………………………………………………………… 313

مرکز حرکتی تکلم……………………………………………………………………………. 314

مرکز حسی تکلم………………………………………………………………………………. 315

عملکرد نیمکره راست مغز…………………………………………………………………. 317

عملکرد نیمکره چپ مغز……………………………………………………………………. 318

پردازش اطلاعات توسط هر دو نيمكره………………………………………………… 319

آسیب نیمکره راست…………………………………………………………………………. 319

فصل دهم………………………………………………………………………….. 323

اختلال يادگيري غير كلامي………………………………………………….. 323

مغز: فهم متداول………………………………………………………………………………. 325

ميزان شيوع NLD چقدر است؟……………………………………………………………. 326

NLD و ويژگي هاي مربوط به آن…………………………………………………………. 327

شاخص هاي شناختي يا يادگيري………………………………………………………. 328

علاقمندي به كامپيوتر………………………………………………………………………. 332

خلاصه ای از درمان ها………………………………………………………………………. 341

اختلال در نوشتن……………………………………………………………………………… 344

سبب شناسی NLD……………………………………………………………………………. 350

راست دستی و چپ دستی…………………………………………………………………. 350

عملکرد نیمکره راست و چپ……………………………………………………………… 351

تشخيص NLD…………………………………………………………………………………… 351

نقایص پردازش اطلاعات……………………………………………………………………. 355

مهارت هاي سازماندهي و عملکرد اجرايي…………………………………………… 355

نقص بينايي – فضايي و يکپارچگي حسي – حركتي……………………………. 356

انواع امواج مغزي و كاركرد آنها…………………………………………………………… 357

فصل یازدهم………………………………………………………………………. 359

محافظت  و نگهداری از مغز (تغذیه، موسیقی، خواب، ورزش)…….. 359

ورزش کردن…………………………………………………………………………………….. 362

توصیه‌های کاربردی………………………………………………………………………….. 365

خواب………………………………………………………………………………………………. 365

موسیقی…………………………………………………………………………………………… 367

فصل دوازدهم…………………………………………………………………….. 375

ادراک دیداری حرکتی…………………………………………………………. 375

چگونه توسعه مغز بر توانایی‌های فیزیکی اثر می‌گذارد؟………………………… 389

فصل سیزدهم……………………………………………………………………… 391

حافظه فعال………………………………………………………………………… 391

حافظه فعال در کودکی……………………………………………………………………… 392

جرقه علمی مغز و حافظه فعال…………………………………………………………… 393

محدودیت‌های حافظه فعال……………………………………………………………….. 393

حافظه فعال و محیط…………………………………………………………………………. 396

حافظه فعال در مدرسه……………………………………………………………………… 397

سه گانه‌های آموزشی………………………………………………………………………… 397

حافظه فعال……………………………………………………………………………………… 398

محدودیت‌های حافظه فعال……………………………………………………………….. 399

انواع حافظه فعال………………………………………………………………………………. 400

تمریناتی برای تقویت حافظه فعال……………………………………………………… 401

فصل چهاردهم…………………………………………………………………….. 405

نشانه‌های اختلال دقت و توجه در کودکان……………………………….. 405

اختلال دقت و توجه پس از کودکی…………………………………………………….. 408

شش ویژگی اصلی توجه……………………………………………………………………. 409

تمرینات دقت و توجه………………………………………………………………………… 411

تمرین شماره 2………………………………………………………………………………… 412

تمرین شماره 3………………………………………………………………………………… 412

تمرین 4………………………………………………………………………………………….. 413

تمرین شماره 5: درتمامی صفحات اشکال را به سایه ها وصل کن………….. 414

فصل پانزدهم………………………………………………………………………. 417

تشخیص شکل از زمینه………………………………………………………… 417

تمرین 1………………………………………………………………………………………….. 418

تفاوتها و شباهتها……………………………………………………………………………… 421

ثبات شکل:………………………………………………………………………………………. 427

فصل شانزدهم……………………………………………………………………. 433

تقویت تمیز دیداری…………………………………………………………….. 433

تمرینات پیشنهادی تقویت دقت و تمیز دیداری………………………………….. 434

فصل هفدهم………………………………………………………………………. 439

حافظه دیداری……………………………………………………………………. 439

تمرين هاي تقويتي…………………………………………………………………………… 439

تمرینات دیگر جهت بهبودحافظه دیداری…………………………………………… 440

فصل هجدهم……………………………………………………………………… 445

رمز نویسی…………………………………………………………………………. 445

نقش مهارتهای رمزگشایی در خواندن:………………………………………………… 445

فصل نوزدهم……………………………………………………………………….. 451

بازی اعداد و تقویت حافظه عددی ریاضی………………………………… 451

بازی شمارش……………………………………………………………………………………. 453

فصل بیستم……………………………………………………………………….. 457

هماهنگی چشم ودست………………………………………………………… 457

فصل بیست‌ویکم…………………………………………………………………. 463

توالی دیداری……………………………………………………………………… 463

فصل بیست و دوم……………………………………………………………….. 469

تکمیل دیداری……………………………………………………………………. 469

فصل بیست و سوم………………………………………………………………. 475

صفحه اعداد……………………………………………………………………….. 475

فصل بیست و چهارم……………………………………………………………. 479

تقویت ادراک و استدلال و پردازش ذهنی……………………………….. 479

رشد فکری در کودکی و تاثیر آن در بزرگسالی…………………………………….. 480

راههای پرورش تفکر در کودک………………………………………………………….. 480

فصل بیست و پنجم…………………………………………………………….. 485

مناطق امن…………………………………………………………………………. 485

منابع:………………………………………………………………………………………………. 500

منابع لاتین………………………………………………………………………………………. 505