فرایند تحلیل سلسله مراتبی در یک نگاه از ترکیب بخش‌های زیر حاصل می‌شود:
ساخت سلسله مراتبی: در این مرحله، مسأله و هدف تصميم‌گيري به صورت سلسله مراتبي از عناصر تصميم كه با هم در ارتباط مي‌باشند، در آورده مي‌شود. عناصر تصميم شامل «شاخصهاي تصميم‌گيري» و «گزينه‌هاي تصميم» مي‌باشد. فرايند تحليل سلسله مراتبي نيازمند شكستن يك مساله با چندين شاخص به سلسله مراتبي از سطوح است. سطح بالا بيانگر هدف اصلي فرايند تصميم گيري است. سطح دوم، نشان دهنده شاخصهاي عمده و اساسي كه ممكن است به شاخصهاي فرعي و جزئي‌تر در سطح بعدي شكسته شود مي‌باشد. سطح آخر گزينه‌هاي تصميم را ارائه مي‌كند. در شكل زیر سلسله مراتب يك مساله تصميم نشان داده شده است.
مقایسات زوجی: انجام مقايساتي بين گزينه‌هاي مختلف تصميم، بر اساس هر شاخص و قضاوت در مورد اهميت شاخص تصميم با انجام مقايسات زوجي، بعد از طراحي سلسله مراتب مساله تصميم، تصميم گيرنده مي‌بايست مجموعه ماتريسهايي كه به طور عددي اهميت يا ارجحيت نسبي شاخص‌ها را نسبت به يكديگر و هر گزينه تصميم را با توجه به شاخص‌ها نسبت به ساير گزينه‌ها اندازه‌گيري مي‌نمايد، ايجاد كند. اين كار با انجام مقايسات دو به دو بين عناصر تصميم (مقايسه زوجي) و از طريق تخصيص امتيازات عددي كه نشان دهنده ارجحيت يا اهميت بين دو عنصر تصميم است، صورت مي‌گيرد.
براي انجام اين كار معمولا از مقايسه گزينه‌ها با شاخصهايi ام نسبت به گزينه‌ها يا شاخصهاي j ام استفاده مي‌شود كه در جدول زیر نحوه ارزش گذاري شاخص‌ها نسبت به هم نشان داده شده است
محاسبه وزن: در فرایند تحلیل سلسله مراتبی محاسبه وزن به دو بخش تقسیم می‌شود:
1-وزن نسبی: در فرآیند سلسه مراتبی روش‌های مختلفی برای محاسبه وزن معیارها وجود دارد، مانند: روش حداقل مربعات معمولی, روش حداقل مربعات لگاریتمی, روش بردار ویژه و تقریبی Approximation Method که شامل روش مجموع سطری، روش مجموع ستونی, روش میانگین هندسی و روش میانگین حسابی و…. است.
2-وزن نهایی: در یک فرایند سلسله مراتبی وزن نهایی هر گزینه از مجموع حاصلضرب اهمیت معیارها در وزن گزینه‌ها به‌دست می آید.
نرخ سازگاری:
تقريباً تمامي محاسبات مربوط به فرايند تحليل سلسله مراتبي بر اساس قضاوت اوليه تصميم گيرنده كه در قالب ماتريس مقايسات زوجي ظاهر مي‌شود، صورت مي‌پذيرد و هر گونه خطا و ناسازگاري در مقايسه و تعيين اهميت بين گزينه‌ها و شاخص‌ها نتيجه نهايي به دست آمده از محاسبات را مخدوش مي‌سازد. نرخ ناسازگاري كه در ادامه با نحوه محاسبه آن آشنا خواهيم شد، وسيله‌اي است كه سازگاري را مشخص ساخته و نشان مي‌دهد كه تا چه حد مي‌توان به اولويتهاي حاصل از مقايسات اعتماد كرد. تجربه نشان داده است كه اگر نرخ ناسازگاري كمتر از 0/1 باشد سازگاري مقايسات قابل قبول بوده و در غير اينصورت مقايسه‌ها بايد تجديد نظر شود. گام‌هاي زير براي محاسبه نرخ ناسازگاري به كار گرفته مي‌شود:
گام 1. محاسبه بردار مجموع وزني: ماتريس مقايسات زوجي را در بردار ستوني «وزن نسبي» ضرب كنيد بردار جديدي را كه به اين طريق بدست مي‌آوريد، بردار مجموع وزني بناميد.
گام 2. محاسبه بردار سازگاري: عناصر بردار مجموع وزني را بر بردار اولويت نسبي تقسيم كنيد. بردار حاصل بردار سازگاري ناميده مي‌شود.
گام 3. بدست آوردن max، ميانگين عناصر برداري سازگاري max را به دست مي‌دهد.
گام 4. محاسبه شاخص سازگاري: شاخص سازگاري بصورت زير تعريف مي‌شود:
n عبارتست از تعداد گزينه‌هاي موجود در مساله
گام 5. محاسبه نسبت سازگاري: نسبت سازگاري از تقسيم شاخص سازگاري برشاخص تصادفي بدست مي‌آيد.
نسبت سازگاري0/1يا كمتر سازگاري در مقايسات را بيان مي‌كند.
شاخص تصادفي از جدول زیر استخراج مي‌شود.
بدون دیدگاه