ابزارهای GIS متن باز در تعریف می توان به نرم افزارهای اشاره کرد که به صورت آزاد می توان به کد های منبع آن دسترسی داشت و یا تغییرات دلخواه را بروی انها اعمال کرد.این نرم افزار ها در اصل پروژه هایی هستند که توسط برنامه نویسان به صورت داوطلبانه در سطح کارمحور و بر مبنای زبان های برنامه نویسی مختلف تولید و انتشار پیدا می کنند.که می توان به سه دسته مختلف زبان برنامه نویسی (بغیر از تحت وب) اشاره کرد.زبان های برنامه نویسی C Java ,Net .
اولین عضو از این گروه زبان C جهت پیاده سازی می باشد این زبان به صورت یک زبان سطح بالا برای طراحی و پیاده سازی ساختار پایه ای بیشتر نرم افزار های پر کاربرد استفاده می شود زیرا که استفاده از کتابخانه های بسیار زیاد ان برای کد نویسی GIS محور بسیار زیاد بوده و در بین برنامه نویسان از جایگاه بالایی برخوردار است. پروژه GRASS توسط ارتش آمریکا در سال ۱۹۸۲ با این زبان نوشته شد.که هم اکنون نیز به صورت اوپن سورس در اختیار کاربران قرار دارد و نیز QGIS که همان Quantum GIS شناخته می شود.
گروه دوم زبان برنامه نویسی JAVA می باشد .که با استفاده از کتابخانه مرکزی آن یعنی JTS به توسعه دهندگان GIS این اجازه را می دهد با استفاده از این کتابخانه نرم افزارهای خود را پیاده سازی کنند.و یا بروی روابط مکانی و پرسجو های مورد نیاز توابعی را تولید کنند.از نرم افزار های متن باز که با این زبان نوشته شده اند می توان به GeoTools, Geoserve, OpenMap اشاره کرد که به نوبه خود از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
گروه سوم Net. می باشد که برای پیاده سازی نرم افزارهای منسجم متن باز GIS استفاده می شود که می توان به SharpMap و WorldWind اشاره کرد.
خارج از بحث های بالا در محیط دسکتاپ می توان در محیط وب به زبان های برنامه نویسی مختلفی اشاره کرد که توانسته اند با قدرت زیاد نرم افزارهایی را تولید کنند که توانایی انجام بیشتر توابع GIS را دارند.که می توان به OpenLayers و MapBuilder اشاره کرد که در حجم وسیعی امکانات خوبی در اختیار کاربران خود قرار می دهند.