پردازش تصاویر ماهواره‌ای در زمین‌شناسی و معدن

کتاب پردازش تصاویر ماهواره‌ای در زمین‌شناسی: سنجش از دور علم و هنر به دست آوردن اطلاعات در مورد شیء، منطقه یا پدیده‌ای (در طول‌موج‌های بین ۴/۰ میکرومتر تا ۱ متر) از طریق تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده توسط یک دستگاه که با شیء، منطقه و پدیده مورد نظر در تماس نیست، می‌باشد . امروزه بررسی‌های دورسنجی به دلیل داشتن داده‌هایی با دید وسیع و یکپارچه و محدوده‌های طول‌موجی مختلف، از بهترین روش‌ها در پی‌جویی کانسارها شناخته می‌شوند. در واقع دورسنجی ابزار مفیدی برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی اعم از زمین‌شناسی ساختمانی و زمین‌ساختی، سنگ‌شناسی و دگرسانی در مراحل اولیه اکتشاف و به‌ویژه در مرحله پی‌جویی و پتانسیل‌یابی ماده معدنی مورد نظر است. در کتاب پردازش تصاویر ماهواره‌ای در معدن توضیحاتی در مورد تصاویر سنجش از دور که دو کاربرد عمده در اکتشاف مواد معدنی دارند: ۱- تهیه نقشه زمین‌شناسی و شناسایی گسل‌ها و شکستگی‌هایی که نهشته‌های معدنی را در بر دارند. ۲- شناسایی سنگ‌های دگرسان شده بر اساس ویژگی‌های طیفی آن‌ها. یکی از مزایای روش سنجش از دور به کمینه رساندن بررسی‌های سطحی، به‌ویژه در مناطق غیر قابل دسترسی بر اساس اطلاعات طیفی به دست آمده از نقاط دیگر با کانی‌سازی معلوم است . تاریخچه نخستین کاربرد تصاویر ماهواره‌ای در علوم زمین به سال ۱۹۷۲ بر می‌گردد، زمانی‌که نخستین ماهواره لندست توسط سازمان فضایی آمریکا (ناسا) به فضا پرتاب شد. تا آن زمان زمین شناسان از عکس‌های هوائی در اکتشافات منابع معدنی و نفت استفاده می‌کردند. اما با تحول فناوری سنجش از دور و ظهور تصاویر ماهواره‌ای حاصل از ماهواره لندست که حامل سنجنده های MSS و RBV بود و همچنین با توجه به ابعاد این‌گونه تصاویر ماهواره‌ای (۱۸۵ کیلومتر در ۱۸۵ کیلومتر)، امکان تهیه نقشه ساختارهای خطی و تولید نقشه خطواره‌های ساختمانی فراهم گردید. ما بین سال های ۱۹۷۲ و ۱۹۸۴ به تدریج با توسعه تکنولوژی سنجنده‌های چندطیفی  نظیر TM وETM ، مطالعه ویژگی‌های طیفی پدیده‌های زمین‌شناسی و کانی‌شناسی منجر به کاربردهای فراتری نظیر تفکیک واحدهای سنگی و تهیه نقشه‌ از نواحی تحت تاثیر دگرسانی گرمابی که در اکتشافات معدنی حائز اهمیت می‌باشد، گردید. تغییرات طیفی در یک پدیده زمین‌شناسی حاصل ترکیبات متفاوت، ناخالصی‌های موجود و یا اختلاف در بافت سنگ‌ها می‌باشد. بخش مادون قرمز نزدیک (SWIR) (2 – ۵/۲ میکرومتر) مناسب‌ترین بخش جهت شناسایی کانی‌ها خواهد بود. در سال ۱۹۹۹، با پرتاب ماهواره ترا مجهز به سنجنده استر، تحولی در استفاده از این داده‌ها در مطالعات زمین‌شناسی معدنی صورت گرفت. با توجه به اینکه محدوده طول موج ۲ – ۴۵/۲ میکرومتر در سنجنده استر به ۶ باند تقسیم شده است و با توجه به اینکه تعداد زیادی از کانی‌ها در همین محدوده دارای طیف جذبی و انعکاسی بارزی هستند، لذا با اینگونه داده‌ها قابل شناسایی می‌باشند.