انجام کلیه خدمات نقشه‌برداری در شیراز 

انجام کلیه خدمات نقشه‌برداری در شیراز-09120438874

مقدمه:

خدمات نقشه‌برداری چیست؟

نقشه‌برداری یک علم کاربردی است که به جمع‌آوری، تفسیر و ارائه اطلاعات مکانی مربوط به زمین و عوارض روی آن می‌پردازد. این فرآیند شامل مجموعه اقدامات و کارهای عمدتاً عمرانی است که مهندسین نقشه‌بردار با بهره‌گیری از دانش آکادمیک، تجربه و تجهیزات تخصصی، اطلاعات مکانی و داده‌های موردنیاز را بر روی نقشه‌ها یا سیستم‌های موردنظر پیاده‌سازی و اجرا می‌کنند. این اطلاعات، شامل نمادها، سمبل‌ها و المان‌های گرافیکی است که درک بهتری از موقعیت‌ها و ویژگی‌های زمین فراهم می‌آورد.

---

انواع خدمات نقشه‌برداری در شیراز 

خدمات نقشه‌برداری بسیار متنوع بوده و به دو دسته کلی عمومی و تخصصی تقسیم می‌شوند. هر نوع نقشه‌برداری نیازمند تجهیزات و دانش خاص خود است. در ادامه به معرفی انواع اصلی این خدمات می‌پردازیم:

• خدمات نقشه‌برداری املاک و اراضی در شیراز :

  • مساحی، برداشت و تفکیک اراضی: شامل اندازه‌گیری، برداشت و تقسیم‌بندی اراضی، همراه با تهیه و ارائه نقشه با مهر کارشناسی رسمی دادگستری یا نظام مهندسی.
  • تهیه نقشه‌های توپوگرافی: نمایش تمام عوارض زمین از جمله پستی و بلندی‌ها در مقیاس‌های گوناگون، همراه با مهر نظام مهندسی ساختمان.
  • تهیه نقشه‌های UTM: تهیه نقشه‌های دقیق UTM با استفاده از تجهیزات نقشه‌برداری پیشرفته مانند گیرنده‌های مولتی فرکانس و سامانه شمیم.
  • تهیه نقشه‌های کاداستر (ثبتی): برای ثبت مالکیت‌ها و تعیین حد و حدود املاک شهری و غیرشهری، کاربرد در امور ثبتی و حقوقی، افزایش شفافیت مالکیت و کاهش اختلافات حقوقی.
  • ایجاد نقشه‌های طرح تعیین تکلیف برای املاک فاقد سند رسمی: (ماده ۱۴۷ شهرها و ۱۳۷ روستاها).
  • تهیه و به‌هنگام‌رسانی نقشه‌های آماری شهری و روستایی: و تلفیق داده‌ها.
  • جانمایی پلاک ثبتی: مشخص کردن مکان دقیق املاک بر اساس پلاک ثبتی.
  • پیاده‌سازی قطعات تفکیکی: پیاده‌سازی قطعات تقسیم شده بر روی زمین.
  • مشاوره قبل از خرید ملک: ارائه مشاوره تخصصی قبل از خرید هر نوع ملکی.
  • ارزیابی املاک و دارایی‌ها: کارشناسی ارزیابی ملک.

• خدمات نقشه‌برداری صنعت ساختمان در شیراز  :

  • تهیه نقشه ازبیلت معماری: نقشه‌های تک‌خطی و دوخطی برای برآورد متراژ یا استفاده در طراحی داخلی و دکوراسیون.
  • تأمین اکیپ نقشه‌برداری: فراهم کردن تیم نقشه‌برداری به همراه تجهیزات به صورت قراردادی، ماهانه یا روزمزد برای کارگاه‌های پیمانکاری.
  • جانمایی حرفه‌ای ساختمان: شامل جانمایی ساختمان، کرتین وال، کامپوزیت و بتن اکسپوز.
  • نقشه‌برداری نمای ساختمان: تهیه نقشه‌های دقیق از نمای ساختمان.
  • پیاده‌سازی نقاط، ستون، فونداسیون و کنترل شاقولی ستون‌ها: تعیین محل دقیق آکس ستون‌ها و بیس پلیت‌ها و کنترل عمود بودن ستون‌ها.
  • محاسبه حجم عملیات خاکی: محاسبه احجام خاکریزی و خاکبرداری، از جمله خاکبرداری زیر فونداسیون.
  • انجام امور برداشت و پیاده‌سازی برای محوطه‌سازی: برای شهرک‌ها، ساختمان‌ها و کارخانه‌ها.
  • کنترل ابعاد پی و خطوط تراز: بررسی ابعاد فونداسیون و ترازهای ارتفاعی در حین اجرا.
  • تعیین ترازهای موردنظر: برای کارهای تأسیساتی، نصب پنجره، سقف کاذب و غیره.
  • نقشه‌برداری نقص‌ها: بررسی قسمت‌های آسیب‌دیده یا تخریب شده ساختمان و ارائه گزارش برای تصمیم‌گیری در مورد رفع خرابی.
  • بازرسی ساختمان: بر اساس آیین‌نامه‌های مقررات ملی ساختمان.
  • تعیین قدمت بنا: مشخص کردن قدمت ساختمان.

• نقشه‌برداری هوایی (فتوگرامتری)در شیراز :

  • تهیه نقشه‌های دوبعدی و سه‌بعدی دقیق: با استفاده از تصاویر هوایی گرفته شده توسط پهپادها.
  • قابلیت پوشش مناطق وسیع: مانند پروژه‌های شهری، معادن، نقشه‌های پوشش گیاهی و تحلیل تغییرات زمین.
  • مزایا: افزایش سرعت، کاهش هزینه‌ها (نیاز به پرسنل کمتر)، دقت بالا و کاهش خطرات جانی و مالی.
  • نقشه‌برداری در مناطق صعب‌العبور: امکان تصویربرداری از مناطق با دسترسی کم یا بدون دسترسی.
  • تولید ارتوموزاییک و مدل سطح دیجیتال (DSM):.

• نقشه‌برداری راهسازی و تونل در شیراز :

  • طراحی و پیاده‌سازی مسیرهای: راه‌آهن، جاده‌ها، خطوط انتقال نیرو، خطوط لوله آب و گاز و نفت.
  • بررسی سایت پلان و توپوگرافی محل: شامل ابعاد و اندازه‌ها مانند عرض راه، شانه‌ها، پارکینگ‌ها، دوربرگردان‌ها، میادین و قوس‌ها.
  • برداشت محل معدن قرضه و سنگ‌شکن‌ها: برای تامین مصالح.
  • کنترل ارتفاع سطح راه و لایه‌های راهسازی:.
  • تهیه نقشه‌های ازبیلت:.

• نقشه‌برداری زیرزمینی در شیراز :

  • مربوط به عملیات نقشه‌برداری در مسیرهای زیرزمینی مانند تونل‌های حمل و نقل و معادن و پیاده‌سازی طرح هندسی تونل.

• نقشه‌برداری هیدروگرافی (آب‌نگاری)در شیراز  :

  • خدمات اندازه‌گیری عمق آب‌ها و بررسی بستر دریاها، رودخانه‌ها و سدها.
  • کاربرد در پروژه‌های سدسازی، بنادر و لایروبی رودخانه‌ها.

• سیستم اطلاعات مکانی (GIS) در شیراز :

  • جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، تجزیه و تحلیل و نمایش اطلاعات مکانی و جغرافیایی.
  • مدیریت داده‌های مکانی و توصیفی.

• کارتوگرافی در شیراز :

  • شامل مراحل گوناگون طراحی نقشه و تهیه نقشه‌های نهایی.

• سنجش از دور (RS) در شیراز :

  • جمع‌آوری اطلاعات از عوارض سطح زمین بدون تماس فیزیکی، عمدتاً با اتکا به تصاویر ماهواره‌ای.

---

مراحل انجام عملیات نقشه‌برداری در شیراز 

فرآیند نقشه‌برداری شامل چندین مرحله کلیدی است که با دقت و تخصص بالا انجام می‌شوند:

1. برنامه‌ریزی و سازماندهی: بررسی اهداف و نیازهای پروژه، تهیه طرح و برنامه عملیاتی، شامل تعیین نوع داده‌های مورد نیاز، روش‌های جمع‌آوری، زمان‌بندی و تخصیص منابع.
2. جمع‌آوری اطلاعات مکانی: استفاده از ابزارهای مختلف نظیر توتال استیشن، جی‌پی‌اس، لیزر اسکنر و پهپادها برای جمع‌آوری اطلاعات موقعیتی، ارتفاعی و سایر داده‌های مرتبط با ویژگی‌های زمین. در نقشه‌برداری هوایی، این مرحله شامل گرفتن تصاویر پوشش‌دار برای دستیابی به بعد سوم (ارتفاع) است. همچنین، عملیات زمینی مانند ایجاد نقاط کنترل برای پروژه‌های نقشه‌برداری هوایی در این مرحله انجام می‌شود.
3. پردازش و تحلیل داده‌ها: پس از جمع‌آوری، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی پردازش، ویرایش و تحلیل می‌شوند. این مرحله شامل ایجاد مدل‌های سه‌بعدی، محاسبه مساحت و حجم، تهیه نقشه‌های موضوعی و ارائه تفسیرهای مکانی است.
4. تهیه و ترسیم نقشه‌ها: تهیه نقشه‌های مورد نیاز با رعایت استانداردها و مقیاس‌های مناسب و استفاده از مهارت‌های ترسیمی و نرم‌افزارهای مرتبط.
5. مستندسازی و ارائه نتایج: ارائه نتایج فعالیت‌ها به صورت گزارش‌های فنی و نقشه‌های نهایی که حاوی توضیحات کامل و نمایش بصری اطلاعات جمع‌آوری شده هستند.

---

ابزارها و فناوری‌های مورد استفاده در نقشه‌برداری در شیراز 

نقشه‌برداران برای انجام دقیق وظایف خود از طیف وسیعی از ابزارها و فناوری‌ها استفاده می‌کنند، که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• دوربین‌های نقشه‌برداری:
  • ترازیاب (نیوو): برای اندازه‌گیری اختلاف ارتفاع بین دو نقطه و خطوط افقی و عمودی.
  • تئودولیت: برای اندازه‌گیری زوایای افقی و قائم.
  • توتال استیشن: دستگاهی ترکیبی که قابلیت اندازه‌گیری فاصله، زاویه، پردازش و ذخیره داده‌ها را دارد و در پروژه‌های صنعتی و ساختمانی بسیار کاربردی است.
• جی‌پی‌اس (گیرنده مولتی فرکانس): برای تعیین موقعیت دقیق هر نقطه روی زمین شامل طول، عرض و ارتفاع جغرافیایی با استفاده از سیستم‌های ماهواره‌ای.
• پهپادهای نقشه‌برداری: از مدرن‌ترین تجهیزات برای تصویربرداری هوایی با کیفیت بالا و تشخیص اختلاف ارتفاع، خصوصاً در مناطق وسیع یا صعب‌العبور.
• لیزر اسکنر: برای اسکن مناطق با اشعه لیزر و برداشت مختصات نقاط با سرعت بالا.
• نرم‌افزارهای تخصصی: مانند CIVIL3D، CAD، GIS و نرم‌افزارهای پردازش تصویر فتوگرامتری، برای پردازش، تحلیل و ترسیم نقشه‌ها.
• سایر تجهیزات: میخ‌های نقشه‌برداری (چوبی و آهنی، بنچ‌مارک بتنی)، شاخص، ژالن، شاقول، گونیا، تراز، قطب‌نما، شیب‌سنج و شاخص مندرج.

---

اهمیت و کاربردهای گسترده نقشه‌برداری در شیراز 

نقشه‌برداری یک حوزه حیاتی برای توسعه کشور محسوب می‌شود و کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف دارد. این اهمیت را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• توسعه و نگهداری زیرساخت‌ها: ضروری برای راه‌ها، پل‌ها، سدها، شبکه‌های آب و برق، خطوط راه‌آهن و ارتباطی.
• مدیریت منابع طبیعی: کمک به دولت‌ها و سازمان‌ها برای استفاده پایدار و حفاظت از منابع طبیعی مانند خاک، آب و جنگل‌ها.
• امور نظامی و دفاعی: تهیه نقشه‌های نظامی، شناسایی مناطق حساس و طراحی سیستم‌های دفاعی.
• مطالعات محیطی: ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی و مدیریت پسماند.
• برنامه‌ریزی و طراحی شهری و روستایی: تدوین طرح‌های جامع و تفصیلی شهری و مدیریت اراضی و زیرساخت‌های شهری.
• حمایت از توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری: با فراهم کردن اطلاعات دقیق و شفاف درباره وضعیت مالکیت اراضی.

---

چرا شرکت ما را برای خدمات نقشه‌برداری خود انتخاب کنید؟

انتخاب یک شرکت نقشه‌برداری باتجربه و متعهد، ضامن موفقیت پروژه‌های شما خواهد بود. ما بر اصول زیر تأکید داریم:

1. کارشناسان باتجربه کارگاهی: دارا بودن تیمی از کارشناسان نقشه‌برداری با تجربه عملیاتی گسترده که قادر به ارائه راه‌حل‌های قانونی و اجرایی برای مشکلات کارگاهی هستند.
2. تعهد کاری و مسئولیت‌پذیری: انجام کلیه امور محوله با بالاترین سطح تعهد و مسئولیت‌پذیری برای حصول اطمینان از نتایج مطلوب پروژه.
3. تجهیزات به‌روز نقشه‌برداری: استفاده از پیشرفته‌ترین ابزار و تجهیزات روز دنیا برای تضمین کیفیت و دقت بالای نتایج و جلوگیری از تأخیر در اجرای پروژه.
4. ارائه گزارشات مستمر: ارائه گزارش‌های مکتوب و منظم از روند پیشرفت پروژه به کارفرما، برای آگاهی کامل از جزئیات و تصمیم‌گیری‌های به‌موقع.
5. کاهش هزینه‌ها و افزایش پایداری: با ارائه راه‌حل‌های عملی و پیشگیرانه، به کاهش هزینه‌های تعمیرات و ساخت‌وساز کمک کرده و پایداری ساختمان‌ها را تضمین می‌کنیم.

---

درخواست مشاوره رایگان

برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان در خصوص پروژه‌های نقشه‌برداری خود، همین امروز با کارشناسان ما تماس بگیرید. شماره تماس: [09120438874]  

ژئوماتیک در قلب توسعه – مروری جامع بر دنیای نقشه‌برداری

چکیده

نقشه‌برداری، دانشی دیرینه و در عین حال در حال تحول مستمر، به عنوان یکی از ستون‌های اساسی در فرآیندهای توسعه و عمران جوامع شناخته می‌شود. این حرفه حیاتی، نه تنها به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی دقیق می‌پردازد، بلکه بستری برای برنامه‌ریزی‌های شهری، طراحی زیرساخت‌ها، مدیریت منابع طبیعی و حل و فصل اختلافات ملکی فراهم می‌آورد. این فصل، به بررسی عمیق و جامع ابعاد مختلف نقشه‌برداری، از تعاریف و اهمیت آن گرفته تا انواع شاخه‌ها، تجهیزات پیشرفته، خدمات تخصصی در صنایع گوناگون، ساختار نهادی و قوانین مرتبط در ایران، مسیرهای آموزش و توسعه حرفه‌ای، و چشم‌انداز آینده بازار کار این رشته می‌پردازد. با تکیه بر منابع معتبر، این فصل تلاش می‌کند تا درکی جامع از نقش بی‌بدیل مهندسی ژئوماتیک و نقشه‌برداری در پیشبرد اهداف عمرانی و توسعه‌ای ارائه دهد.

مقدمه

در دنیای امروز که با سرعت سرسام‌آوری در حال توسعه و پیچیده‌تر شدن است، نیاز به اطلاعات مکانی دقیق و قابل اعتماد بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. از برنامه‌ریزی برای ساخت یک شهر هوشمند تا مدیریت دقیق منابع آبی، از طراحی یک پل عظیم تا تعیین مرزهای یک قطعه زمین کوچک، همواره یک رشته مهندسی به عنوان پایه و اساس این فعالیت‌ها ایفای نقش می‌کند: نقشه‌برداری [۳۴۲, ۳۵۴, ۳۹۷]. مهندسی نقشه‌برداری، که در ایران با عنوان مهندسی ژئوماتیک نیز شناخته می‌شود، شاخه‌ای مستقل از علوم مهندسی است که با برنامه‌نویسی، رادار، آنالیز داده، ماهواره، نجوم، طراحی و نقشه‌کشی ارتباط نزدیکی دارد [۴۵۹, ۴۶۰]. این حرفه، در واقع هنر و علم اندازه‌گیری و نمایش دقیق ویژگی‌های فیزیکی و مصنوعی سطح زمین است [۳۶۶, ۳۹۷].

یک نقشه‌بردار، نه تنها یک متخصص فنی است که با ابزارهای پیشرفته سر و کار دارد، بلکه عضوی کلیدی در تیم‌های پروژه‌ای محسوب می‌شود که از اولین مرحله تا آخرین مرحله یک پروژه، نقشی پررنگ و حیاتی ایفا کرده و همواره در حال پایش و کنترل روند پیشرفت پروژه است [۳۴۲, ۳۵۴]. اطلاعات مکانی دقیق و قابل اعتماد که توسط نقشه‌برداران فراهم می‌شود، برای سایر متخصصان در حوزه‌های مختلف مهندسی، شهرسازی، راه‌سازی، معدن و ثبت اسناد، مبنای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی را تشکیل می‌دهد [۳۴۲, ۳۵۴, ۳۴۴, ۳۵۶].

این فصل از کتاب، با هدف ارائه یک دید جامع و عمیق نسبت به حرفه نقشه‌برداری، به بررسی جزئیات این علم خواهد پرداخت. از تعریف بنیادی نقشه‌برداری و شاخه‌های متعدد آن، مانند نقشه‌برداری زمینی، هوایی و ماهواره‌ای، تا معرفی و تشریح ابزارها و تجهیزات مدرن مورد استفاده در این رشته، همگی به دقت مورد بحث قرار خواهند گرفت. همچنین، خدمات گسترده نقشه‌بربرداری در صنایع حیاتی نظیر ساختمان‌سازی، راه‌سازی، سدسازی، معدن، شهرداری و کاداستر، همراه با روش‌ها و کاربردهای خاص هر حوزه، تشریح خواهد شد. در نهایت، به جنبه‌های سازمانی و قانونی، فرصت‌های آموزشی و توسعه حرفه‌ای، و چشم‌انداز روشن بازار کار این رشته در ایران و جهان پرداخته می‌شود تا تصویری کامل از این حرفه مهم و تأثیرگذار ارائه گردد.

نقشه‌برداری: تعاریف و اهمیت آن در جوامع مدرن

نقشه‌برداری به طور کلی به فرآیند نشان دادن عوارض طبیعی یا مصنوعی یک منطقه بر روی یک صفحه که آن را نقشه می‌نامند، اطلاق می‌شود [۳۶۶]. در تهیه نقشه، توجه به کرویت زمین از اهمیت بالایی برخوردار است [۳۶۶]. این فرآیند، نه تنها شامل جمع‌آوری اطلاعات مکانی و جغرافیایی است، بلکه ذخیره، تجزیه و تحلیل آن‌ها را نیز در بر می‌گیرد تا یک نقشه دقیق از یک منطقه یا موضوع خاص ایجاد شود [۳۹۷]. این شامل تعیین موقعیت مکانی، ساختار زمین، ویژگی‌های طبیعی و انسانی، مسیریابی و تحلیل داده‌های مکانی است [۳۹۷]. اهمیت نقشه‌برداری در توسعه و پیشرفت جوامع بر کسی پوشیده نیست و ابزارهای پیشرفته مهندسی نقشه‌برداری به طور مداوم در حال به‌روزرسانی هستند [۶].

نقشه‌برداری در حوزه‌های مختلفی از مهندسی معماری و عمران تا علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد [۳۹۷]. از جمله کاربردهای رایج آن می‌توان به مسیریابی، برنامه‌ریزی شهری، کشاورزی دقیق، مدیریت منابع طبیعی، مطالعات زلزله‌شناسی و برنامه‌ریزی حوادث اشاره کرد [۳۹۷]. با پیشرفت فناوری، نقشه‌برداری امروزه با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم‌افزارهای پیشرفته، قدرتمندتر شده است [۳۹۷]. این ابزارها امکانات گسترده‌ای برای جمع‌آوری، تحلیل و نمایش اطلاعات مکانی به صورت تصویری و تحلیلی فراهم می‌کنند [۳۹۷].

یک نقشه‌بردار، از اولین مرحله هر پروژه تا آخرین مرحله آن، حضوری فعال دارد و همواره در حال بررسی صحت روند پیشرفت کار است [۳۴۲, ۳۵۴]. اطلاعات مکانی دقیق و قابل اعتماد که توسط نقشه‌بردار فراهم می‌شود، برای سایر متخصصان در تیم پروژه، اطلاعات اساسی را تأمین می‌کند [۳۴۲, ۳۵۴]. این حرفه، در واقع مجموعه‌ای از اندازه‌گیری‌ها و انجام محاسبات بر روی این اندازه‌گیری‌ها و در نهایت ترسیم نتایج به‌دست‌آمده را شامل می‌شود [۴۲۷, ۴۵۲]. تعیین موقعیت نقاط مشاهده شده برای نقشه‌برداری یک منطقه ضروری است و این موقعیت‌ها توسط “کانوای نقشه‌برداری” یا همان شبکه نقشه‌برداری که متکی بر نقاط ژئودزی است، به دست می‌آید [۳۶۷]. بنابراین، ایجاد نقاط “کانوا” برای انجام عملیات نقشه‌برداری در یک منطقه حیاتی است [۳۶۷]. دلایل ایجاد شبکه نقشه‌برداری یا “کانوا” شامل اطمینان از پوشش کامل نقشه‌ها در صورت اتصال نقشه‌های مناطق مختلف و جلوگیری از تجمع خطاهای اندازه‌گیری و ترسیم در فواصل دور از مبدأ است [۳۶۷].

در ایران، سازمان جغرافیایی کشور تحت نظر وزارت جنگ (دفاع) با هدف تهیه نقشه عمومی کشور و تطبیق کلیه عملیات نقشه‌برداری (زمینی، عکس‌برداری هوایی، نقشه‌برداری از کف دریاها) تأسیس شده است [۳۶۹]. شورایی به نام شورای عالی نقشه‌برداری نیز در وزارت جنگ برای تعیین نیازمندی‌های نقشه‌برداری وزارتخانه‌ها و تنظیم برنامه‌ها طبق احتیاجات مؤسسات دولتی تشکیل شده است [۳۶۹]. تمامی عکس‌برداری‌های هوایی مورد نیاز مؤسسات مختلف کشور نیز باید توسط یا با موافقت وزارت جنگ انجام شود و در صورت انجام توسط شرکت‌های خارجی، تحت نظارت وزارت جنگ خواهد بود [۳۶۹].

انواع و شاخه‌های نقشه‌برداری

نقشه‌برداری شامل شاخه‌های متعددی است که هر یک به روش‌ها و اهداف خاصی می‌پردازند. این شاخه‌ها عبارتند از:

۱. نقشه‌برداری زمینی:

این روش، برای پروژه‌های ساختمانی و راه‌سازی و مواردی که نیاز به دقت بالا دارند، بهترین گزینه است [۳۰۶]. در این روش از ابزارهایی مانند دوربین‌های نقشه‌برداری (توتال استیشن، تئودولیت، نیوو) و گیرنده‌های GPS استفاده می‌شود [۳۷۱, ۳۸۴, ۴۰۹, ۴۳۴, ۴۶۲]. عملیات زمینی شامل ایجاد نقاط ثابت (ایستگاه‌ها) و برداشت جزئیات عوارض زمین است [۴۱۵, ۴۱۶, ۴۴۰, ۴۴۱].

۲. نقشه‌برداری هوایی (فتوگرامتری):

این روش برای مطالعات کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست که سرعت و پوشش وسیع اهمیت دارد، مناسب است [۳۰۶]. فتوگرامتری به معنای اندازه‌گیری از روی تصاویر پوشش‌دار است که برای به دست آوردن بعد سوم (ارتفاع) و تولید خروجی‌های متنوعی مانند نقشه، منحنی میزان، توپوگرافی و مدل سه‌بعدی به کار می‌رود [۳۲۷]. پهپادها به عنوان مدرن‌ترین تجهیزات نقشه‌برداری هوایی، امکان تصویربرداری از مناطق صعب‌العبور، با کیفیت بالا و با سرعت زیاد را فراهم می‌کنند [۳۷۵, ۳۷۶, ۳۸۸, ۳۸۹]. این امر منجر به صرفه‌جویی در زمان و هزینه و کاهش خطرات جانی و مالی می‌شود [۳۷۶, ۳۸۹]. با این حال، شرایط آب و هوایی نامساعد و احتمال اختلال توسط پرندگان، از معایب این روش است [۳۷۷, ۳۹۰]. دوره‌های آموزشی جامعی برای یادگیری فتوگرامتری با پهپاد به صورت پروژه محور و کاربردی ارائه می‌شود [۳۲۴, ۳۲۵]. در این دوره‌ها به مباحثی مانند آشنایی با دوربین پهپاد، محاسبه پارامترهای طراحی پرواز (ارتفاع، مسیر، پوشش طولی و عرضی)، و نحوه چیدمان نقاط کنترل زمینی پرداخته می‌شود [۳۲۵, ۳۲۸, ۳۳۰, ۳۳۱].

۳. نقشه‌برداری ماهواره‌ای:

این روش برای پروژه‌های کلان‌شهری، زمین‌شناسی و تحلیل تغییرات آب و هوایی و زمانی که به داده‌های گسترده و تحلیل‌های کلان نیاز است، بهترین راهکار است [۳۰۶]. ماهواره‌ها از نظر زمان، کیفیت، تفکیک‌پذیری و قابلیت تحلیل، داده‌های با ارزشی ارائه می‌دهند و اغلب به طور منظم و در فواصل زمانی معین از نقاط مختلف زمین عکس‌برداری می‌کنند [۴۶۹].

۴. نقشه‌برداری ثبتی (کاداستر):

این شاخه به تعیین حدود مالکیت‌ها، ثبت اطلاعات دقیق اراضی و حل و فصل اختلافات ملکی می‌پردازد [۳۹۹, ۴۶۳]. کاداستر ترکیبی از دانش فنی مهندسی و نظام‌های حقوقی است که اطلاعات مکانی و حقوقی املاک و مستغلات را در قالب نقشه‌ها و بانک‌های اطلاعاتی ثبت می‌کند [۳۹۹]. در ایران، قانون جامع حدنگاری (کاداستر) در سال ۱۳۹۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید تا چارچوب قانونی برای تکمیل فرآیند نقشه‌برداری ثبتی و شفافیت بیشتر در مالکیت‌ها را فراهم کند [۴۰۴]. اهداف کاداستر شامل تثبیت مالکیت‌ها، جلوگیری از بروز اختلافات، بهبود مدیریت زمین و تسهیل توسعه اقتصادی است [۴۰۵]. تهیه نقشه‌های کاداستر می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله مترکشی (که روشی ساده اما با معایبی نظیر نیاز به حضور مستقیم، استفاده از ابزار غیر استاندارد و مشکلات دقت و کنترل همراه است) و فتوگرامتری (که دارای مزایایی نظیر سرعت بسیار زیاد و هزینه کمتر نسبت به روش زمینی مستقیم است) انجام شود [۴۸۰, ۴۸۱, ۴۸۲].

۵. نقشه‌برداری هیدروگرافی:

این نوع نقشه‌برداری به تهیه نقشه از کف دریاها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و مخازن سدها می‌پردازد [۳۶۹, ۲۲۷, ۲۷۲]. هدف اصلی آن، عمق‌یابی و مشخص کردن عوارض بستر آب است [۲۲۷]. این عملیات شامل طراحی خطوط عمق‌یابی، استقرار گیرنده‌های GPS، قرائت عمق با دستگاه اکوساندر و اعمال تصحیحات جزر و مدی است [۲۲۹, ۲۳۰, ۲۳۴, ۲۳۵, ۲۴۲, ۲۴۳, ۲۴۹, ۲۵۰, ۲۵۶, ۲۵۷]. خدمات جانبی مانند ساید اسکن سونار برای مشخص کردن عوارض مصنوعی با ابعاد بزرگتر از یک متر و نمونه‌برداری از کف دریا نیز انجام می‌شود [۲۶۹, ۲۷۲]. همچنین، مشاهدات جریان‌سنجی ۲۵ ساعته برای ثبت خودکار داده‌های جریان در سواحل، کانال‌ها و تأسیسات دریایی مهم و تجزیه و تحلیل مشاهدات جزر و مدی یک ماهه برای تعیین سطوح جزر و مدی و مولفه‌های هارمونیک مورد استفاده در آبنگاری از دیگر خدمات مرتبط است [۲۷۴, ۲۷۷, ۲۷۸, ۲۸۰].

۶. نقشه‌برداری در مهندسی عمران:

این شامل کاربرد نقشه‌برداری در ساختمان‌سازی، راه‌سازی و سدسازی است [۴۰۷, ۴۰۸, ۴۲۵, ۴۲۶, ۴۵۰, ۴۵۱]. نقشه‌برداری در ساختمان‌سازی پیش از احداث سازه، در حین احداث و پس از ساخت با هدف ساخت اصولی و نگهداری از ساختمان‌ها انجام می‌شود [۴۵۷]. در راه‌سازی، نقشه‌بردار در تعیین مسیرها، برداشت توپوگرافی، جانمایی تأسیسات و کنترل لایه‌های راه‌سازی نقش دارد [۳۴۷, ۴۲۵, ۴۵۰]. در سدسازی نیز، ایجاد شبکه بنچ‌مارک، توپوگرافی منطقه، کنترل حفاری و خاک‌ریزی، و پایش نشست سازه از وظایف نقشه‌بردار است [۴۲۶, ۴۵۱].

۷. نقشه‌برداری در شهرداری:

وظایف نقشه‌بردار در شهرداری گسترده است و شامل نقشه‌برداری از محدوده شهر برای تهیه طرح‌های هادی و تفصیلی، تهیه نقشه‌های موقعیت و تفکیکی اراضی، تعیین مسیر شبکه‌های معابر و زیرساخت‌ها، همکاری در امر کاداستر و مشارکت در تهیه طرح‌های شهری است [۳۴۴, ۳۴۵, ۳۴۶, ۳۴۷, ۳۵۶, ۳۵۷, ۳۵۸, ۳۵۹].

۸. نقشه‌برداری در معدن:

در صنعت معدن، نقشه‌بردار از مراحل اکتشافی تا بهره‌برداری و پایان عمر معدن فعالیت گسترده‌ای دارد [۳۴۸, ۳۶۰]. این شامل جمع‌آوری اطلاعات اولیه، نمونه‌برداری از خاک و سنگ، تهیه نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی، پایش و کنترل حفاری و استخراج، برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه‌ها، تعیین حریم‌های معدن و آموزش کارکنان است [۳۴۸, ۳۴۹, ۳۵۰, ۳۵۱, ۳۶۰, ۳۶۱, ۳۶۲, ۳۶۳].

۹. سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS) و زیرساخت داده‌های مکانی (SDI):

نقشه‌برداران در زمینه پیاده‌سازی پایگاه‌های داده مکانی، ورود اطلاعات مکانی و توصیفی به GIS و مطالعات نیازسنجی برای اجرای پروژه‌های GIS فعالیت می‌کنند [۳۱۹, ۳۲۲]. خدمات مشاوره‌ای برای ایجاد سیستم‌های اطلاعات مکانی و زیرساخت داده‌های مکانی نیز ارائه می‌شود [۲۸۱, ۲۸۲, ۳۹۷].

تجهیزات پیشرفته و کاربرد آن‌ها در نقشه‌برداری

نقشه‌برداران برای انجام وظایف خود از طیف وسیعی از ابزارها و تجهیزات استفاده می‌کنند که از ساده‌ترین وسایل دستی تا دستگاه‌های پیشرفته دیجیتال را شامل می‌شود. این تجهیزات دقت و کارایی عملیات نقشه‌برداری را تضمین می‌کنند.

۱. دوربین‌های نقشه‌برداری:

• دوربین نیوو (ترازیاب): این دوربین برای اندازه‌گیری اختلاف ارتفاع بین دو نقطه استفاده می‌شود [۴۰۹, ۴۳۴]. کاربردهای آن در مهندسی نقشه‌برداری شامل کنترل عملیات خاکی، پایش گودبرداری، پیاده‌سازی کف پروژه، و تراز ارتفاعی فونداسیون و صفحه‌ستون‌ها در ساختمان‌سازی است [۴۰۹, ۴۳۴]. نیوو همراه با سه‌پایه و شاخص به کار می‌رود [۴۰۹, ۴۳۴]. مراحل کار با نیوو شامل استقرار سه‌پایه و دوربین بر روی ایستگاه نقشه‌برداری، اندازه‌گیری ارتفاع دوربین تا سطح زمین، قرار دادن شاخص بر روی نقاط مورد نظر و قرائت ارتفاع از طریق چشمی دوربین است [۴۱۲, ۴۳۷].
• دوربین تئودولیت: تئودولیت یک زاویه‌یاب است که علاوه بر اندازه‌گیری زوایا در سطح افق، قادر به اندازه‌گیری تغییرات زاویه قائم و شیب نیز می‌باشد [۴۰۹, ۴۳۴]. این دستگاه برای اندازه‌گیری فاصله با استفاده از امواج نوری مدوله شده نیز کاربرد دارد و می‌تواند تا برد ۳ کیلومتر در شب نیز استفاده شود [۳۷۳, ۳۷۴, ۳۸۶, ۳۸۷].
• توتال استیشن: این دوربین ترکیبی از نیوو و تئودولیت است و وظایف هر دو را انجام می‌دهد [۴۰۹, ۴۳۴, ۴۵۲]. توتال استیشن امکان اندازه‌گیری هم‌زمان فاصله، زاویه و ارتفاع را فراهم می‌کند و به سیستم‌های کامپیوتری متصل می‌شود [۴۱۵, ۴۴۰]. با توتال استیشن می‌توان موقعیت هر نقطه روی زمین را با مختصات مشخص کرد. مراحل برداشت با توتال استیشن شامل شناسایی منطقه، تهیه کروکی، ایجاد ایستگاه‌ها، استقرار دوربین و نشانه‌روی به ایستگاه بعدی برای شروع برداشت است [۴۱۵, ۴۴۰].

۲. گیرنده‌های GPS یا مولتی فرکانس:

این تجهیزات برای بررسی موقعیت هر نقطه روی زمین، از جمله طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع نسبت به یک نقطه تعیین شده، استفاده می‌شوند [۳۷۳, ۳۸۶]. گیرنده‌ها با پیروی از سیستم‌های ماهواره‌ای کار می‌کنند [۳۷۳, ۳۸۶]. مطالعات نشان داده است که وضعیت هندسه ماهواره‌ها (DOP) در ایران به طور مشخصی با گذشت زمان تغییر می‌کند و در ساعات خاصی از هر فصل به کمترین و بیشترین مقدار خود می‌رسد. به طور کلی، وضعیت DOP در انقلابین بهتر از اعتدالین است و مرکز ایران وضعیت متوسطی نسبت به اطراف دارد [۴۷۵, ۴۷۶, ۴۷۷, ۴۷۸]. استفاده از گیرنده‌های دو فرکانسه به دلیل اپوک‌های کوتاه‌تر، وضعیت DOP بهتری را فراهم می‌کند [۴۷۷, ۴۷۸].

۳. پهپادها (پرنده‌های بدون سرنشین):

از مدرن‌ترین تجهیزات نقشه‌برداری، پهپادها هستند [۳۷۵, ۳۸۸]. استفاده از پهپادها کیفیت عکس‌برداری از زمین را بهبود بخشیده و تشخیص اختلاف ارتفاع قسمت‌های مختلف زمین را ممکن می‌سازد [۳۷۵, ۳۸۸]. پهپادهای نقشه‌برداری از نوع بدون سرنشین هستند و از راه دور کنترل می‌شوند و با استفاده از دوربین‌های تصویربرداری به عنوان یک سنجنده عمل می‌کنند [۳۷۵, ۳۸۸]. مزایای آن‌ها شامل تصویربرداری از مناطق صعب‌العبور، کیفیت بالای تصاویر، افزایش سرعت و صرفه‌جویی در زمان، کاهش نیاز به پرسنل و افزایش دقت، و کاهش خطرات جانی و مالی در مناطق خطرناک است [۳۷۶, ۳۸۹]. اما، تداخل با پرندگان و وابستگی شدید به شرایط آب و هوایی نامساعد از معایب آن‌ها به شمار می‌رود [۳۷۷, ۳۹۰].

۴. لیزر اسکنر:

این ابزار نیز از تجهیزات جدید نقشه‌برداری است که با استفاده از اشعه لیزر، منطقه را اسکن کرده و مختصات نقاط را برداشت می‌کند [۳۷۸, ۳۹۱]. سرعت بالای اسکن محیط توسط لیزر اسکنر، تأثیر زیادی در طول انجام پروژه‌های نقشه‌برداری دارد [۳۷۸, ۳۹۱]. خدمات اسکن لیزری زمینی شامل اندازه‌گیری نقاط کنترل، انجام محاسبات و پردازش‌های مربوطه و ارائه ابر نقاط است [۲۸۳]. هزینه این خدمات به ازای هر اکیپ روز متفاوت است؛ برای مثال، هزینه‌ها از ۲۹,۲۰۰,۰۰۰ ریال تا ۲۳۳,۶۰۰,۰۰۰ ریال برای هر اکیپ روز متغیر است [۲۰, ۲۸۳]. عملیات اضافی مانند ترسیم عوارض از ابر نقاط، تهیه تصاویر ارتو و استخراج عوارض در این تعرفه لحاظ نشده است [۲۸۶].

۵. سایر ابزارها:

• میخ‌های نقشه‌برداری: برای مشخص کردن نقاط مورد نظر در زمین کوبیده می‌شوند و در انواع چوبی و آهنی (برای زمین‌های سخت‌تر) موجودند [۳۷۲, ۳۸۵, ۴۶۲]. برای نقاطی که باید برای مدت طولانی باقی بمانند، از مکعب‌های بتنی (بنچ‌مارک) استفاده می‌شود [۳۷۲, ۳۸۵].
• شاخص: نوارهای فلزی یا پارچه‌ای در اندازه‌های مختلف (۱۰ تا ۱۰۰ متری) برای اندازه‌گیری استفاده می‌شوند [۳۷۲, ۳۸۵, ۴۶۲].
• شاقول: برای تعیین امتداد دقیق یک خط قائم به کار می‌رود و باید به اندازه کافی سنگین باشد تا در برابر باد مقاوم باشد [۳۷۹, ۳۹۲].
• گونیا: در انواع مختلف مساحی (ساده، آینه‌ای، منشوری) برای کاربردهای نقشه‌برداری موجود است [۳۷۹, ۳۹۲].
• تراز: از انواع دستی و کوچک تا ترازیاب‌های پیشرفته، برای تشخیص هم‌ارتفاع بودن دو نقطه در امتداد خطوط عمودی یا افقی به کار می‌روند [۳۸۰, ۳۹۳].
• قطب‌نما: برای اندازه‌گیری سمت مغناطیسی در امتداد یک خط استفاده می‌شود [۳۸۱, ۳۹۴].
• شیب‌سنج: برای اندازه‌گیری شیب زمین با توجه به یک محور قائم به کار می‌رود [۳۸۱, ۳۹۴].
• شاخص مندرج (ژالن): یک خط‌کش تقریباً ۴ متری برای مشخص کردن اختلاف ارتفاع دو نقطه در زمین است و معمولاً دو تکه ساخته می‌شود [۳۸۱, ۳۹۴, ۴۶۲].

خدمات نقشه‌برداری در صنایع مختلف

خدمات نقشه‌برداری طیف وسیعی از فعالیت‌ها را پوشش می‌دهد و در صنایع گوناگون نقش محوری ایفا می‌کند. در ادامه به تفصیل به این خدمات در حوزه‌های مختلف می‌پردازیم:

۱. خدمات نقشه‌برداری در صنعت ساختمان:

نقشه‌برداری ساختمان به مجموعه فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که پیش از ساخت، در حین ساخت و پس از ساخت، با هدف ساخت اصولی و نگهداری از ساختمان‌ها صورت می‌گیرد [۴۵۷]. این فعالیت‌ها برای ارزیابی کیفیت ساختمان‌ها، از خانه‌های ویلایی تا آپارتمان‌ها و برج‌ها، ضروری است [۴۵۷].

• پیش از احداث سازه: این مرحله شامل مطالعات اولیه بر اساس دستورات شهرداری مانند مساحی حدودی، تعیین موقعیت گذرگاه‌ها و تهیه نقشه UTM است [۴۵۸]. همچنین، توپوگرافی سطح اولیه زمین تهیه می‌شود تا حجم عملیات خاکی، مدیریت هزینه‌ها و طرح برنامه زمانی برآورد گردد [۴۵۸]. تهیه نقشه‌های ۱/۵۰۰ مورد تأیید شهرداری و اداره ثبت، پیاده‌سازی اجزا و اشکال هندسی پروژه‌های راه و ساختمان، مشخص کردن محدوده سند، و تهیه نقشه‌های UTM برای دریافت سند تک‌برگ از جمله خدمات ارائه شده است [۹, ۳۱۵, ۳۱۹, ۳۲۲]. مشاوره تخصصی رایگان با کارشناس نظام مهندسی نیز ارائه می‌شود [۳۱۵].
• حین احداث سازه: در این مرحله، نقشه‌بردار وظیفه کنترل اجرای ساخت سازه را بر عهده دارد [۴۵۸].
  • پیاده‌سازی پلان ساختمان (بر و کف): به انتقال نقاط و خطوط یک طرح از روی نقشه به روی زمین با حفظ تناسب و شکل موقعیت آن پیاده کردن گفته می‌شود [۴۲۰, ۴۴۵]. این کار با مترکشی یا دوربین‌های نقشه‌برداری انجام و با میخ‌کوبی و رنگ‌ریزی مشخص می‌شود [۴۲۱, ۴۴۶]. عدم پیاده‌سازی صحیح نقشه‌ها منجر به هدر رفت زمان و هزینه و خسارات سنگین خواهد شد [۴۲۱, ۴۴۶]. برای پیاده کردن طرح می‌توان از وسایل ساده (متر، گونیای مساحی) برای طرح‌های کوچک یا روش مختصاتی (ورود مختصات نقاط به توتال استیشن) برای دقت بالا استفاده کرد [۴۲۲, ۴۴۷].
  • کنترل امتداد شاقولی ستون‌ها: در پروژه‌های اسکلت فلزی و بتنی، فرآیند ساخت ستون‌ها به صورت پیوسته توسط نقشه‌بردار کنترل می‌شود تا از ناشاقولی ستون‌ها که می‌تواند منجر به مشکلات در تحمل نیرو شود، جلوگیری گردد [۴۱۸, ۴۱۹, ۴۴۳, ۴۴۴]. طبق مقررات ملی ساختمان، شاقول بودن ستون‌ها رواداری مشخصی دارد که با نقشه‌برداری کنترل می‌شود [۴۱۹, ۴۴۴].
  • گودبرداری: برای کنترل و هدایت عملیات گودبرداری و رسیدن به سطح صفر پروژه از ترازیاب (نیوو) و شاخص استفاده می‌شود [۴۲۳, ۴۴۸]. این شامل ایجاد بنچ‌مارک، تعیین اختلاف ارتفاع نقطه مبنا با سطح مبنای معین (مثلاً خیابان)، تعیین اختلاف ارتفاع سطح پروژه با نقطه مبنای موقت و استقرار ترازیاب برای کنترل ارتفاع است [۴۲۳, ۴۴۸].
  • کنترل سطح صفحات بیس پلیت: برای اطمینان از افقی بودن و هم‌سطح بودن صفحات بیس پلیت می‌توان از دوربین نیوو و شاخص استفاده کرد [۴۲۴, ۴۴۹].
  • خط تراز در ساختمان: برای ساخت نعل درگاه، نصب کف پنجره‌ها، قرنیزها و رسم خطوط پل در یک طبقه یا انتقال کد ارتفاعی به طبقات دیگر، از دوربین نقشه‌برداری استفاده می‌شود [۴۲۴, ۴۴۹].
• پس از ساخت سازه: این خدمات شامل تهیه نقشه‌های ازبیلت برای مرمت و بازسازی سازه، تعیین محل ستون‌ها، دیوارها، تأسیسات، و تعیین مقدار نشست سازه است [۴۱۷, ۴۴۲]. تهیه نقشه‌های ازبیلت (وضع موجود) با مهر و امضای نقشه‌بردار ساختمان از جمله خدمات کلیدی است [۳۱۵].

۲. خدمات نقشه‌برداری در راه‌سازی:

راه‌سازی یکی از کاربردهای گسترده نقشه‌برداری در مهندسی عمران است و شامل راه‌های درون شهری، برون شهری، روستایی، پل‌ها، تقاطع‌ها، میادین و آبروها می‌شود [۴۲۵, ۴۵۰]. وظایف نقشه‌برداری در راه‌سازی عبارتند از:

• مشخص کردن مختصات ایستگاه‌ها و علامت‌گذاری و حفاظت از آن‌ها [۴۲۵, ۴۵۰].
• بررسی سایت پلان شامل ابعاد و اندازه‌ها (عرض راه، شانه راه، پارکینگ، دوربرگردان، میدان، قوس و شعاع قوس‌ها) [۴۲۵, ۴۵۰].
• بررسی پروفیل طولی (شیب‌های طولی، قوس‌های قائم) و پروفیل عرضی (شیب عرضی، قوس‌های افقی) [۴۲۵, ۴۵۰].
• تعیین مقادیر خاک‌برداری و خاک‌ریزی [۴۲۵, ۴۵۰].
• جانمایی کارگاه و تجهیزات لازم [۴۲۵, ۴۵۰].
• برداشت محل معدن قرضه خاک و سنگ‌شکن‌ها [۴۲۵, ۴۵۰].
• برداشت توپوگرافی محل [۴۲۵, ۴۵۰].
• برداشت محل آبروها و مشخص کردن محل نصب تابلوها و علائم [۴۲۵, ۴۵۰].
• تعیین محل‌های خاک‌برداری و خاک‌ریزی [۴۲۵, ۴۵۰].
• کنترل ارتفاع سطح راه و لایه‌های راه‌سازی [۴۲۵, ۴۵۰].
• کنترل قالب‌های بتن‌ریزی برای لوله‌ها و خط تراز بتن برای پوشش میلگردها [۴۲۵, ۴۵۰].
• برداشت و جانمایی پل، میدان، دوربرگردان، تقاطع‌ها و تونل‌ها [۴۲۵, ۴۵۰].
• نقطه‌گذاری راه برای خط‌کشی [۴۲۵, ۴۵۰].
• تهیه نقشه‌های ازبیلت [۴۲۵, ۴۵۰]. نقشه‌بردار در پروژه‌های راه‌سازی، با بررسی محدوده و اسناد موجود، اطلاعات اولیه مربوط به ویژگی‌های محیطی، وضعیت توپوگرافی و سایر عوامل تأثیرگذار را جمع‌آوری می‌کند که مبنای طراحی و تصمیم‌گیری در مراحل بعدی قرار می‌گیرد [۳۴۷, ۳۵۹]. خدمات کامل راه‌سازی به شرط تأییدیه نقشه، توسط شرکت‌ها ارائه می‌شود [۳۱۵].

۳. خدمات نقشه‌برداری در سدسازی:

کاربرد نقشه‌برداری در سدسازی شامل موارد زیر است:

• ایجاد شبکه بنچ‌مارک نقشه‌برداری به نحوی که تا انتهای پروژه تخریب نشود [۴۲۶, ۴۵۱].
• توپوگرافی منطقه و تعیین حدود سایت [۴۲۶, ۴۵۱].
• تعیین مختصات X, Y, Z با توجه به نقشه سد [۴۲۶, ۴۵۱].
• انجام عملیات خاک‌برداری و تعیین حدود ترانشه‌ها با کمک دوربین توتال [۴۲۶, ۴۵۱].
• برداشت نقاط انفجاری و غیرانفجاری همراه با ناظر، زمین‌شناس و پیمانکار [۴۲۶, ۴۵۱].
• زیرسازی سد [۴۲۶, ۴۵۱].
• مشخص کردن تراز هر لایه و هر قسمت (سرریز، هسته، پاشنه و…) [۴۲۶, ۴۵۱].
• کنترل قالب‌ها در صورت لزوم [۴۲۶, ۴۵۱].
• کنترل بتن‌ریزی برای سدهای بتنی و کنترل تراز لایه‌ها و خاک‌ریزی برای سدهای خاکی [۴۲۶, ۴۵۱].
• برداشت گالری سد [۴۲۶, ۴۵۱].
• نقشه‌برداری در کنترل نشست [۴۲۶, ۴۵۱].
• محاسبه حجم خاک‌برداری و خاک‌ریزی [۴۲۶, ۴۵۱].
• تهیه نقشه‌های ازبیلت [۴۲۶, ۴۵۱]. خدمات طراحی، مشاهدات و محاسبات شبکه‌های رفتارسنجی ژئودتیک سدهای بتنی و خاکی نیز ارائه می‌شود که شامل طراحی و آنالیز اولیه شبکه‌های سه‌بعدی، دوبعدی و ارتفاعی، مشاهدات و پردازش داده‌ها، و محاسبه جابجایی‌ها است [۲۸۸, ۲۸۹, ۲۹۰, ۲۹۵, ۲۹۶]. دقت جابجایی نقاط روی سدهای بتنی در سطح و فاصله اطمینان ۹۵%، باید بهتر از ۲.۵ میلی‌متر مسطحاتی و ۲ میلی‌متر ارتفاعی باشد [۲۹۱]. برای سدهای خاکی، این مقادیر باید بهتر از ۲.۵ میلی‌متر مسطحاتی و ۲ میلی‌متر ارتفاعی (برای سازه‌های بتنی در سد خاکی) و ۷ میلی‌متر مسطحاتی و ۵ میلی‌متر ارتفاعی (برای سد خاکی) باشد [۲۹۶].

۴. خدمات نقشه‌برداری کاداستر (ثبتی):

این خدمات از ارکان مهم مدیریت اراضی و املاک هستند [۳۹۹, ۴۰۵].

• تهیه نقشه UTM (Universal Transverse Mercator) برای تعیین موقعیت دقیق اراضی و ارائه به اداره ثبت جهت اخذ سند تک برگ [۳۱۵, ۳۱۶, ۳۱۹, ۳۲۲]. این نقشه‌ها با مهر و امضای نقشه‌بردار و کارشناس رسمی دادگستری ارائه می‌شوند [۳۱۵, ۴۷۴].
• تهیه نقشه ثبتی باغات و املاک شهری و مزروعی [۳۱۶].
• جانمایی محل دقیق سند و جانمایی پلاک ثبتی سند ملک و مشخص کردن مرز ملک بر روی زمین [۳۱۵, ۳۱۹, ۳۲۲, ۴۷۴].
• تفکیک اراضی و زمین‌های زراعی و بایر به قطعات تفکیکی مشخص و تقسیم‌بندی املاک و اراضی وراثی مطابق قدرالسهم وراث [۳۱۹, ۳۲۲].
• جانمایی و پیاده کردن قطعات تفکیکی از صورت‌مجلس تفکیکی بر روی زمین [۳۱۹, ۳۲۲, ۴۷۴].
• نقشه‌برداری ملک و تهیه نقشه از وضعیت موجود اراضی برای ارائه به شهرداری جهت صدور دستور نقشه [۳۱۹, ۳۲۲].
• همکاری در امر کاداستر و مسائل حقوقی مربوط به اراضی و املاک [۳۴۶, ۳۵۸]. تاریخچه نقشه‌برداری ثبتی در ایران به حدود سال ۱۳۳۴ بازمی‌گردد، زمانی که بخشنامه‌هایی از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک، صدور سند مالکیت را منوط به تهیه نقشه ثبتی کاداستر کرد. با این حال، این اقدامات به طور جدی به اجرا نرسید [۴۰۰, ۴۰۱]. در سال ۱۳۵۱، با تصویب قانون ثبت املاک ایران، تهیه نقشه‌های ثبتی با مقیاس‌های ۱ به ۵۰۰ برای نواحی مرکزی و ۱ به ۱۰۰۰ برای مناطق حاشیه‌ای ضروری شناخته شد [۴۰۱]. نخستین پروژه‌ها در قزوین، مشهد و عباس‌آباد تهران آغاز شد [۴۰۱]. پس از انقلاب، اداره کل کاداستر در دهه ۱۳۶۰ تأسیس شد و طرح کاداستر ۲۰ ساله برنامه‌ریزی شد، اما با چالش‌هایی نظیر کمبود نیروی متخصص و تأمین مالی ناکافی مواجه گردید [۴۰۲, ۴۰۳]. در نهایت، قانون جامع حدنگاری (کاداستر) در سال ۱۳۹۳ تصویب شد که با استفاده از فناوری‌های نوین و GIS، زمینه را برای تکمیل طرح کاداستر فراهم آورد [۴۰۴]. بر اساس ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک الحاقی، نقشه املاک به صورت کاداستر برای تشخیص حدود و موقعیت املاک واقع در محدوده شهرها و حومه تهیه خواهد شد و در دعاوی مربوط به تفکیک و افراز، نقشه کاداستر ملاک عمل خواهد بود [۴۷۹].

۵. خدمات نقشه‌برداری در شهرداری:

• نقشه‌برداری از محدوده شهر برای تهیه طرح‌های هادی و تفصیلی با جمع‌آوری اطلاعات مکانی جامع از ویژگی‌های زمین، موقعیت خیابان‌ها، ساختمان‌ها و سایر زیرساخت‌های شهری [۳۴۴, ۳۴۵, ۳۵۶, ۳۵۷]. این داده‌ها مبنای تهیه طرح‌های توسعه شهری است [۳۴۵, ۳۴۷, ۳۵۷, ۳۵۹].
• تهیه نقشه‌های موقعیت و تفکیکی اراضی و املاک شهری شامل مختصات، محدوده و مرزهای قطعات زمین و ساختمان‌ها [۳۴۵, ۳۵۷].
• انجام عملیات نقشه‌برداری برای یافتن مسیرهای مناسب برای شبکه معابر و زیرساخت‌های شهری مانند خطوط آب، برق، گاز و مخابرات [۳۴۶, ۳۵۸].
• همکاری در امر کاداستر و مسائل حقوقی مربوط به اراضی و املاک، از جمله تعیین مرزها و مالکیت‌ها و حل اختلافات [۳۴۶, ۳۵۸].
• مشارکت در تهیه طرح‌های هادی و تفصیلی شهری با ارائه اطلاعات مکانی دقیق و به‌روز [۳۴۷, ۳۵۹].

۶. خدمات نقشه‌برداری در معدن:

• مرحله اکتشاف: شامل بررسی اسناد و مطالعات موجود، جمع‌آوری اطلاعات اولیه مربوط به موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و زمین‌شناسی [۳۴۸, ۳۶۰]. همچنین، انجام عملیات نقشه‌برداری و نمونه‌برداری از خاک و سنگ و جمع‌آوری اطلاعات زمین‌شناسی برای تشخیص و مرزبندی سازندها و محتوای کانی‌ها [۳۴۸, ۳۶۰]. تهیه نقشه‌های موضوعی مانند توپوگرافی، زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی [۳۴۹, ۳۶۱].
• مرحله استخراج و بهره‌برداری: انجام نقشه‌برداری‌های دقیق از پروفیل‌های معدنی، حجم و موقعیت ذخایر، و مرزهای استخراج برای به‌روزرسانی مداوم اطلاعات مکانی [۳۴۹, ۳۶۱]. پایش و کنترل حفاری و استخراج [۳۵۰, ۳۶۲].
• ارائه اطلاعات و گزارش‌دهی دقیق و جامع از وضعیت معدن و پیشرفت کارها [۳۵۰, ۳۶۲].
• برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه‌های مختلف در معدن [۳۵۱, ۳۶۳].
• تعیین و مستندسازی حریم‌های قانونی و امنیتی معدن [۳۵۱, ۳۶۳].
• آموزش و مشاوره فنی به کارکنان معدن [۳۵۱, ۳۶۳].
• اطمینان از انطباق تمامی فعالیت‌های معدن با قوانین و مقررات حاکم [۳۵۲, ۳۶۴].

۷. خدمات نقشه‌برداری هوایی با پهپاد:

• بازدید و مدل‌سازی سه‌بعدی ساختمان و صخره [۴۷۰].
• نقشه‌برداری محل زندگی و خاک‌برداری و خیابان‌بندی [۴۷۰].
• تحلیل تغییر ارتفاع سطح زمین [۴۷۰].
• شمارش و پایش پرندگان ساحلی [۴۷۰].
• پروژه‌های مرمت باتلاق‌های زغال‌سنگ نارس [۴۷۰].
• برنامه‌ریزی حفاظت از محوطه میراث [۴۷۰].
• نقشه‌برداری چند طیفی پوشش گیاهی شامل تولید NDVI و ارتوموزائیک رنگ کاذب [۴۷۰].
• نقشه هوایی برای تهیه پلاک ثبتی و انجام جانمایی پلاک ثبتی [۴۷۰].
• تولید مدل‌های ارتوموزائیک و ارتفاع سطح با بالاترین وضوح تصاویر (۱ تا ۵ سانتی‌متر در هر پیکسل) [۴۶۹, ۴۷۰]. هزینه عملیات تصویربرداری با پهپاد (شماره ۷۲۱۱۱۹۱۱) بر اساس تعداد اکیپ روز پیش‌بینی شده و توافق با کارفرما محاسبه می‌شود. برای هر اکیپ روز، هزینه بین ۲۹,۲۰۰,۰۰۰ ریال تا ۲۳۳,۶۰۰,۰۰۰ ریال است [۲۰, ۲۸۶]. این تعرفه شامل تعیین موقعیت تارگت‌های قرار گرفته حین تصویربرداری، تولید ابر نقطه، مدل رقومی زمین و سطح، و تهیه نقشه نمی‌شود [۲۸۷].

۸. سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS) و زیرساخت داده‌های مکانی (SDI):

• مطالعات و نیازسنجی کارفرما و شرکت‌ها و اجرای پروژه‌های GIS [۳۱۹, ۳۲۲].
• تهیه نقشه‌های GIS مطابق نظرات و نیازهای کارفرما [۳۱۹, ۳۲۲].
• پیاده‌سازی پایگاه‌داده‌های مکانی مطابق با خواسته‌های کارفرمایان [۳۱۹, ۳۲۲].
• ورود اطلاعات مکانی و توصیفی به GIS (GIS Ready) [۳۱۹, ۳۲۲]. خدمات مشاوره‌ای برای ایجاد سیستم‌های اطلاعات مکانی و زیرساخت داده‌های مکانی از اولین مرحله انتخاب متدولوژی تا مراحل پایانی مستندسازی و آموزش ارائه می‌شود [۲۸۱, ۲۸۲]. هزینه خدمات ایجاد سیستم اطلاعات مکانی (GIS) با کد ۷۲۱۱۱۸۰۱ و ایجاد زیرساخت داده‌های مکانی (SDI) با کد ۷۲۱۱۱۸۰۳ بر اساس تعداد اکیپ روز پیش‌بینی شده و توافق با کارفرما محاسبه می‌شود [۲۸۲, ۲۸۳].

۹. خدمات عمومی و مشاوره:

شرکت‌های نقشه‌برداری علاوه بر خدمات تخصصی، خدمات مشاوره‌ای نیز ارائه می‌دهند:

• مشاوره تخصصی رایگان با کارشناس نظام مهندسی [۳۱۵, ۳۱۶].
• مشاوره قبل از خرید هر نوع ملکی [۴۷۴].
• مشاوره و ارزیابی پروژه و شناسایی ایرادات و نواقص [۴۷۴].
• نظارت و مدیریت بر پروژه‌های عمرانی [۴۷۴].
• مشاوره حقوقی بر اساس قوانین و دارایی‌ها [۴۷۴].
• تحلیل ادعاهای موجود در پروژه [۴۷۴].
• بازرسی ساختمان بر اساس آیین‌نامه‌های مقررات ملی ساختمان [۴۷۴].
• تعیین قدمت بنا [۴۷۴].
• مهر و امضای نظام مهندسی و کارشناس رسمی دادگستری در امور نقشه‌برداری و ثبتی [۴۷۴].
• کارشناسی ارزیابی ملک [۴۷۴].

تعرفه‌های خدمات نقشه‌برداری (۱۴۰۳ و ۱۴۰۴)

تعرفه‌های خدمات نقشه‌برداری در ایران بر اساس بخشنامه‌های سازمان نقشه‌برداری کشور تعیین می‌شود [۱۴, ۱۵]. این تعرفه‌ها بر مبنای پرداخت نقدی به مشاوران محاسبه شده و در صورت پرداخت در قالب اسناد خزانه اسلامی، هزینه حق‌الزحمه بدون اعمال ضریب افزایشی یا کاهشی محاسبه می‌شود [۱۴]. در ادامه به بررسی برخی از این تعرفه‌ها بر اساس سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ می‌پردازیم:

۱. تهیه اطلاعات مکانی از تصاویر رقومی (شماره ردیف ۷۲۰۱۱۱XX):

این خدمات شامل تهیه اطلاعات مکانی مسطحاتی و ارتفاعی با دقت‌های مختلف (مثلاً ۷.۵ متر و ۳.۵ متر برای نقشه ۱/۲۵۰۰۰، یا ۳ متر و ۳.۵ متر برای نقشه ۱/۱۰۰۰۰) از تصاویر رقومی با GSD (فاصله نمونه‌برداری از زمین) مشخص و منحنی تراز معین (مثلاً ۱۰ سانتی‌متر یا ۵۰ سانتی‌متر) برای مناطق با طبقه‌بندی‌های مختلف (دشت، تپه‌ماهور، کوهستان، کوهستان سخت و خیلی سخت) است [۲۳, ۳۰, ۳۲, ۳۳, ۳۷, ۳۸, ۴۱, ۴۳, ۴۶, ۴۹, ۵۰, ۵۲, ۵۳, ۵۶, ۵۹, ۶۲, ۶۵, ۶۷, ۶۹, ۷۲, ۷۴, ۷۶].

• تهیه نقشه ۱/۲۵۰۰۰ (GSD بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر):
  • کد ۷۲۰۱۱۱۰۰: این کد خدمات تهیه اطلاعات مکانی با دقت مسطحاتی ۷.۵ متر و ارتفاعی ۳.۵ متر و نقشه ۱/۲۵۰۰۰ از تصویر رقومی با GSD بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر و منحنی تراز ۱۰ سانتی‌متر را شامل می‌شود [۲۳, ۳۰].
  • هزینه‌ها (به ازای هر کیلومترمربع):
    • دشت یا با عوارض شهری تا ۱۵٪: ۴,۲۱۵,۶۰۰ ریال برای عملیات زمینی، ۲,۵۱۹,۰۰۰ ریال برای مثلث‌بندی هوایی، ۶۵,۷۰۰ ریال برای تبدیل و ترسیم، و ۱,۶۳۰,۹۰۰ ریال بهای واحد [۳۲].
    • تپه‌ماهور یا با عوارض شهری ۱۵٪ تا ۲۵٪: ۵,۲۳۳,۶۰۰ ریال برای عملیات زمینی، ۳,۵۲۹,۵۰۰ ریال برای مثلث‌بندی هوایی، ۷۳,۲۰۰ ریال برای تبدیل و ترسیم، و ۱,۶۳۰,۹۰۰ ریال بهای واحد [۳۲].
    • کوهستان یا با عوارض شهری ۲۵٪ تا ۵۰٪: ۶,۹۶۱,۲۰۰ ریال برای عملیات زمینی، ۴,۷۳۷,۵۰۰ ریال برای مثلث‌بندی هوایی، ۸۳,۹۰۰ ریال برای تبدیل و ترسیم، و ۲,۱۳۹,۸۰۰ ریال بهای واحد [۳۲].
    • کوهستان سخت یا با عوارض شهری ۵۰٪ تا ۸۰٪: ۸,۷۳۰,۲۰۰ ریال برای عملیات زمینی، ۵,۹۰۸,۸۰۰ ریال برای مثلث‌بندی هوایی، ۱۰۰,۴۰۰ ریال برای تبدیل و ترسیم، و ۲,۷۲۱,۰۰۰ ریال بهای واحد [۳۲].
    • کوهستان خیلی سخت یا با عوارض شهری ۸۰٪ تا ۱۰۰٪: ۱۰,۶۶۰,۵۰۰ ریال برای عملیات زمینی، ۶,۹۵۵,۹۰۰ ریال برای مثلث‌بندی هوایی، ۱۲۹,۴۰۰ ریال برای تبدیل و ترسیم، و ۳,۵۷۵,۲۰۰ ریال بهای واحد [۳۲].
  • توضیحات: در صورت بهره‌گیری از موقعیت و وضعیت دوربین به جای اندازه‌گیری نقاط کنترل عکس‌برداری، هزینه عملیات زمینی ۱۰ درصد مبالغ مندرج در جدول خواهد بود [۳۱]. در صورت پرعارضه بودن منطقه، با تشخیص دستگاه نظارت تا ۱۵ درصد به تعرفه تبدیل و ترسیم اضافه می‌شود [۳۳]. در صورت استفاده از داده‌های مدل ارتفاعی موجود به جای تهیه مدل رقومی زمین، ۴۰ درصد از تعرفه تبدیل و ترسیم کسر می‌گردد [۳۳].

۲. عملیات اسکن لیزری زمینی (کد ۷۲۱۱۱۹۰۱):

هدف این عملیات، انجام اسکن لیزری زمینی، ایجاد و اندازه‌گیری نقاط کنترل و انجام محاسبات و پردازش‌های مربوطه برای ارائه ابر نقاط است [۲۸۳]. این عملیات شامل شناسایی و ایجاد ایستگاه‌های شبکه ماندگار با رعایت مواردی مانند استحکام و ماندگاری بالا، امکان تعیین صحیح مختصات، فضای مناسب برای دریافت امواج ماهواره و دید به ایستگاه‌های مجاور است [۲۸۴]. تعرفه این خدمت برای هر اکیپ روز بین ۳۷,۴۰۰,۰۰۰ ریال تا ۲۹۹,۲۰۰,۰۰۰ ریال است [۱۹]. عملیات اضافی مانند ترسیم عوارض از ابر نقاط، تهیه تصاویر ارتو و استخراج عوارض از تصاویر در این تعرفه لحاظ نشده است [۲۸۶].

۳. عملیات تصویربرداری با پهپاد (کد ۷۲۱۱۱۹۱۱):

این خدمت شامل تصویربرداری با استفاده از سیستم پهپاد فتوگرامتری، نصب علائم و نشانه‌های مورد نیاز به عنوان نقاط کنترل و چک، و تعیین وضوح هندسی تصاویر است [۲۸۶]. هدف از آن، تهیه نقشه و اطلاعات مکانی و ارائه گزارش‌های فنی است [۲۸۶]. تعرفه این خدمت برای هر اکیپ روز بین ۲۹,۲۰۰,۰۰۰ ریال تا ۲۳۳,۶۰۰,۰۰۰ ریال است [۲۰]. همانند اسکن لیزری، هزینه‌های عملیات اضافی مانند تعیین موقعیت تارگت‌ها، تولید ابر نقطه، مدل رقومی زمین و سطح، و تهیه نقشه در این تعرفه لحاظ نشده است [۲۸۷].

۴. ترازیابی (Leveling):

• ترازیابی درجه سه (کد ۷۲۰۵۱۱XX): هدف ایجاد و گسترش نقاط مبنایی برای شبکه‌های ارتفاعی درجه سه به منظور ایجاد سیستم ارتفاعی یکسان و تعیین ارتفاع نقاط نقشه‌برداری است [۱۹۴]. این عملیات شامل پردازش و سرشکنی مشاهدات است [۱۹۵]. دقت ارتفاعی نقاط مربوط به مشاهدات ترازیابی با خطای بست بهتر از ±۱۲ میلی‌متر √K (که K طول متوسط مسیر رفت و برگشت ترازیابی بر حسب کیلومتر است) می‌باشد [۱۹۵].
  • هزینه‌ها (به ازای هر کیلومتر): دشت: ۲۷,۲۷۹,۶۰۰ ریال؛ تپه‌ماهور: ۲۹,۸۷۰,۴۰۰ ریال؛ کوهستان: ۳۳,۲۴۹,۷۰۰ ریال [۱۹۵]. هزینه برای عملیات رفت و برگشت محاسبه شده و هزینه ساخت ایستگاه‌های واسط لحاظ گردیده است [۱۹۶].
• ترازیابی دقيق درجه یک (کد ۷۲۰۵۱۱۶X): هدف ایجاد و گسترش نقاط مبنای شبکه‌های ارتفاعی درجه یک و بررسی جابجایی پوسته زمین در منطقه مورد نظر است [۱۹۶]. دقت ارتفاعی نقاط با خطای بست بهتر از ±۳ میلی‌متر √K است [۱۹۷].
  • هزینه‌ها (به ازای هر کیلومتر): دشت: ۴۸,۰۶۹,۶۰۰ ریال؛ تپه‌ماهور: ۶۳,۷۲۲,۰۰۰ ریال؛ کوهستان: ۹۵,۰۲۶,۷۰۰ ریال [۱۹۸]. هزینه ساخت ایستگاه‌های واسط نیز در تعرفه لحاظ شده است [۱۹۸].
• ترازیابی اجرایی (کد ۷۲۰۵۱۲۰X): هدف، تعیین ارتفاع از طریق انتقال ارتفاع از نقاط مبنایی به منطقه کاری و گسترش ارتفاع در شبکه‌های منطقه مانند شبکه‌های ایستگاه‌های ماندگار و اصلی است [۱۹۹].
  • هزینه‌ها (به ازای هر کیلومتر): دشت: ۲۰,۷۲۸,۶۰۰ ریال؛ تپه‌ماهور: ۲۳,۳۱۹,۴۰۰ ریال؛ کوهستان: ۲۶,۶۹۸,۶۰۰ ریال؛ کوهستان سخت: ۳۲,۰۸۵,۲۰۰ ریال؛ کوهستان خیلی سخت: ۴۰,۳۴۴,۶۰۰ ریال [۲۰۱].

۵. تعیین موقعیت نقاط با گیرنده‌های ماهواره‌ای (GPS) و پیاده‌سازی (۷۲۰۶۱۱XX و ۷۲۰۷۱۱XX و ۷۲۰۷۱۲XX):

• تعیین موقعیت نقاط با گیرنده ماهواره‌ای (کد ۷۲۰۶۱۱XX): هدف تعیین موقعیت مسطحاتی از طریق انتقال مختصات از نقاط مبنایی به منطقه کاری و گسترش مختصات در شبکه‌های منطقه بر اساس بیضوی مبنای WGS84 است [۲۰۲]. دقت مسطحاتی نقاط مربوط به مشاهدات شبکه‌ها با خطای بست بهتر از ۲۰ میلی‌متر + ۵ ppm می‌باشد [۲۰۴].
  • هزینه‌ها (به ازای هر کیلومترمربع): دشت یا با عوارض شهری تا ۱۵٪: ۱۸,۹۱۸,۴۰۰ ریال؛ تپه‌ماهور یا با عوارض شهری ۱۵٪ تا ۲۵٪: ۲۸,۹۱۸,۲۰۰ ریال؛ کوهستان یا با عوارض شهری ۲۵٪ تا ۵۰٪: ۴۲,۷۳۶,۳۰۰ ریال؛ کوهستان سخت یا با عوارض شهری ۵۰٪ تا ۸۰٪: ۵۹,۶۱۵,۵۰۰ ریال؛ کوهستان خیلی سخت یا با عوارض شهری ۸۰٪ تا ۱۰۰٪: ۷۵,۴۷۲,۹۰۰ ریال [۲۰۵].
• پیاده‌سازی نقاط (کد ۷۲۰۷۱۱XX): هدف، پیاده کردن مختصات نقاط (مانند گمانه‌ها) با استفاده از روش تعیین موقعیت آنی از روی ایستگاه‌های نقشه‌برداری با فواصل مختلف است [۲۰۵].
  • هزینه‌ها (بر اساس تعداد نقطه): بیش از ۲ کیلومتر: ۱۸,۶۷۱,۳۰۰ ریال؛ کمتر از ۲ کیلومتر: ۱۳,۴۷۲,۲۰۰ ریال [۲۰۶].
• برداشت یا پیاده کردن مختصات نقاط با روش تعیین موقعیت آنی یا دوربین (کد ۷۲۰۷۱۲XX): این خدمات شامل برداشت یا پیاده کردن مختصات نقاط برای سازه‌ها و گوشه املاک است [۲۰۷]. دقت مسطحاتی این خدمات باید بهتر از ۵ سانتی‌متر باشد [۲۰۹].
  • هزینه‌ها (بر اساس تعداد نقطه): تا ۳۰ نقطه: ۱۱,۶۰۰,۶۰۰ ریال؛ ۳۰ تا ۱۰۰ نقطه: ۶,۲۹۷,۶۰۰ ریال؛ بیش از ۱۰۰ نقطه: ۳,۶۵۶,۳۰۰ ریال [۲۰۹].

۶. ایجاد ایستگاه‌های شبکه ماندگار و اصلی (کد ۷۲۰۸۱۱XX):

هدف از این خدمت، شناسایی، ساختمان و ایجاد ایستگاه‌های شبکه ماندگار و اصلی برای تمامی مقیاس‌های تهیه نقشه به روش مستقیم زمینی (توپوگرافی، کاداستر، مقاطع طولی و عرضی، پلان پروفیل، هیدروگرافی و شبکه‌های قائم‌الزاویه) به صورت مسطحاتی و ارتفاعی است [۲۱۰, ۲۱۳]. ایستگاه‌های ماندگار باید دارای استحکام و ماندگاری بالا باشند و ابعادی معادل ۴۰۴۰۶۰ سانتی‌متر به صورت بتن درجا داشته باشند [۲۱۱]. فواصل اضلاع شبکه ماندگار برای مقیاس‌های مختلف متفاوت است (مثلاً ۲۰۰۰ متر برای مقیاس ۱/۲۰۰۰، ۱۵۰۰ متر برای ۱/۱۰۰۰، ۱۰۰۰ متر برای ۱/۵۰۰ و ۵۰۰ متر برای ۱/۲۰۰) [۲۱۲].

• هزینه ایجاد ایستگاه شبکه ماندگار (کد ۷۲۰۸۱۱۱۱): ۲۱,۳۲۵,۴۰۰ ریال برای هر نقطه [۲۱۳].
• هزینه ایجاد ایستگاه شبکه اصلی (کد ۷۲۰۸۱۱۱۲): تعرفه مشخصی ارائه نشده، اما ابعاد ایستگاه‌های اصلی بتن آماده ۳۰۳۵۴۰ سانتی‌متر ذکر شده است [۲۱۴]. فواصل اضلاع شبکه‌های اصلی نیز برای مقیاس‌های مختلف مشخص است (۷۰۰ متر برای ۱/۲۰۰۰، ۵۰۰ متر برای ۱/۱۰۰۰) [۲۱۴].

۷. تهیه نقشه ۱/۲۰۰۰ توپوگرافی به روش مستقیم زمینی (کد ۷۲۰۲۱۲۰X – ۷۲۰۲۱۲۷X):

این خدمات شامل تهیه نقشه توپوگرافی با منحنی تراز ۱ متر و عرض‌های مختلف (از ۱۰۰ متر تا ۵۰۰ متر) برای مناطق غیرشهری با طبقه‌بندی‌های دشت، تپه‌ماهور، کوهستان، کوهستان سخت و خیلی سخت است [۸۵, ۸۶, ۹۰, ۹۱, ۹۵, ۹۶, ۱۰۰, ۱۰۱, ۱۰۵, ۱۰۶]. تراکم برداشت نقاط ارتفاعی در دشت ۵۰ متر، در تپه‌ماهور ۴۰ متر، در کوهستان ۳۲ متر و در کوهستان سخت و خیلی سخت ۲۸ متر است [۸۸, ۹۳, ۹۸, ۱۰۳, ۱۰۸].

• هزینه‌ها (به ازای هر کیلومتر):
  • نقشه با عرض ۵۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۲۳۱): از ۲۷۱,۵۷۱,۱۰۰ ریال (دشت) تا ۶۷۳,۸۱۶,۰۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۸۹].
  • نقشه با عرض ۴۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۲۴۱): از ۲۳۴,۰۰۳,۱۰۰ ریال (دشت) تا ۵۸۰,۶۱۳,۳۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۹۴].
  • نقشه با عرض ۳۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۲۵۱): از ۱۹۹,۵۱۶,۹۰۰ ریال (دشت) تا ۵۱۴,۶۵۲,۲۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۹۹].
  • نقشه با عرض ۲۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۲۶۱): از ۱۵۵,۹۹۷,۶۰۰ ریال (دشت) تا ۳۸۷,۰۳۴,۱۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۰۴].
  • نقشه با عرض ۱۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۲۷۱): از ۱۱۶,۹۹۴,۸۰۰ ریال (دشت) تا ۲۹۰,۹۶۱,۹۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۰۹].
• توضیحات: در صورت نیاز به باند بیشتر از عرض‌های ذکر شده، حق‌الزحمه محدوده مازاد بر اساس آیتم‌های مربوط به عرض بزرگتر محاسبه می‌شود [۹۰, ۹۵, ۱۰۰, ۱۰۵, ۱۱۰]. همچنین، اگر مناطق دارای عارضه شهری باشند، حق‌الزحمه بر اساس آیتم‌های تهیه نقشه ۱/۱۰۰۰ بلوکی (۷۲۰۲۱۳۸۱ و ۷۲۰۲۱۳۸۲) محاسبه خواهد شد [۹۰, ۹۵, ۱۰۰, ۱۰۵, ۱۱۰].

۸. تهیه نقشه ۱/۱۰۰۰ توپوگرافی به روش مستقیم زمینی (کد ۷۲۰۲۱۳۱۰ – ۷۲۰۲۱۳۶X):

این خدمات شامل تهیه نقشه توپوگرافی با منحنی تراز ۰.۵ متر و عرض‌های مختلف (از ۱۰۰ تا ۳۰۰ متر) برای مناطق غیرشهری با طبقه‌بندی‌های دشت، تپه‌ماهور، کوهستان، کوهستان سخت و خیلی سخت است [۱۱۱, ۱۱۴, ۱۱۹, ۱۲۰, ۱۲۳, ۱۲۴, ۱۲۸, ۱۲۹, ۱۳۳]. تراکم برداشت نقاط ارتفاعی در دشت ۲۰ متر، در تپه‌ماهور ۱۶ متر، در کوهستان ۱۴ متر و در کوهستان سخت و خیلی سخت نیز ۱۴ متر است [۱۱۳, ۱۲۲, ۱۲۷, ۱۳۲].

• هزینه‌ها (به ازای هر هکتار/کیلومتر):
  • نقشه با منحنی تراز ۰.۵ متر (کد ۷۲۰۲۱۳۱۱): از ۹,۹۵۲,۴۰۰ ریال (دشت) تا ۲۹,۱۷۱,۸۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۱۴].
  • نقشه با عرض ۳۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۳۴۱): از ۳۵۲,۲۸۳,۹۰۰ ریال (دشت) تا ۱,۰۳۴,۹۶۰,۰۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۲۳].
  • نقشه با عرض ۲۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۳۵۱): از ۲۷۴,۱۳۶,۷۰۰ ریال (دشت) تا ۷۵۸,۲۲۱,۱۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۲۸].
  • نقشه با عرض ۱۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۳۶۱): از ۱۹۰,۱۰۸,۹۰۰ ریال (دشت) تا ۵۲۰,۹۱۰,۰۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۳۳].
• توضیحات: مشابه نقشه ۱/۲۰۰۰، حق‌الزحمه باند مازاد و مناطق شهری از آیتم‌های مربوطه محاسبه می‌شود [۱۱۴, ۱۲۳, ۱۲۸, ۱۳۳, ۱۳۴].

۹. تهیه نقشه ۱/۵۰۰ توپوگرافی به روش مستقیم زمینی (کد ۷۲۰۲۱۴XX):

این خدمات شامل تهیه نقشه توپوگرافی با منحنی تراز ۰.۲۵ متر و عرض‌های مختلف (تا ۵۰ متر و ۱۰۰ متر) برای مناطق غیرشهری با طبقه‌بندی‌های دشت، تپه‌ماهور، کوهستان، کوهستان سخت و خیلی سخت است [۱۴۴, ۱۴۵, ۱۴۸, ۱۴۹]. تراکم برداشت نقاط ارتفاعی در دشت ۱۲.۵ متر، در تپه‌ماهور ۱۰ متر، در کوهستان ۸ متر و در کوهستان سخت و خیلی سخت ۷ متر است [۱۴۲, ۱۴۷, ۱۵۱].

• هزینه‌ها (به ازای هر هکتار/کیلومتر):
  • نقشه با منحنی تراز ۰.۲۵ متر (کد ۷۲۰۲۱۴۱۱): از ۱۹,۶۰۴,۰۰۰ ریال (دشت) تا ۵۸,۹۰۳,۷۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۴۳].
  • نقشه با عرض ۱۰۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۴۳۱): از ۳۰۱,۲۸۴,۸۰۰ ریال (دشت) تا ۸۸۷,۱۲۳,۰۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۴۸].
  • نقشه با عرض ۵۰ متر (کد ۷۲۰۲۱۴۳۶): از ۲۳۴,۸۰۱,۶۰۰ ریال (دشت) تا ۶۴۵,۹۷۱,۹۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۵۲].
• توضیحات: مشابه سایر نقشه‌ها، حق‌الزحمه باند مازاد و مناطق شهری از آیتم‌های مربوطه محاسبه می‌شود [۱۴۴, ۱۴۸, ۱۵۲].

۱۰. تهیه نقشه ۱/۲۰۰ توپوگرافی به روش مستقیم زمینی (کد ۷۲۰۲۱۵XX):

این خدمات شامل تهیه نقشه توپوگرافی با منحنی تراز ۰.۲۰ متر برای مناطق غیرشهری با طبقه‌بندی‌های دشت، تپه‌ماهور، کوهستان، کوهستان سخت و خیلی سخت است [۱۵۹, ۱۶۰]. تراکم برداشت نقاط ارتفاعی در دشت ۵ متر، در تپه‌ماهور ۴ متر، در کوهستان ۳ متر و در کوهستان سخت و خیلی سخت ۲ متر است [۱۵۸].

• هزینه‌ها (به ازای هر هکتار): از ۸۱,۹۶۸,۱۰۰ ریال (دشت) تا ۲۴۲,۵۷۹,۶۰۰ ریال (کوهستان خیلی سخت) [۱۵۹, ۱۶۰].

۱۱. تکمیل زمینی و گویاسازی نقشه‌های فتوگرامتری (۷۲۰۲۱۷XX):

این خدمت برای نقشه‌های تهیه شده به روش فتوگرامتری در مقیاس‌های مختلف (۵۰۰/۱، ۱۰۰۰/۱، ۲۰۰۰/۱) در مناطق شهری با طبقه‌بندی‌های مختلف عوارض شهری (۱۵٪ تا ۱۰۰٪) صورت می‌گیرد [۱۶۰, ۱۶۱, ۱۶۵, ۱۶۹]. هدف، تکمیل و گویاسازی نقشه با دقت متناسب با نقشه پایه فتوگرامتری است [۱۶۲, ۱۶۷, ۱۷۱].

• هزینه‌ها (به ازای هر هکتار):
  • نقشه ۱/۵۰۰ (کد ۷۲۰۲۱۷۱۱): از ۷,۴۰۳,۹۰۰ ریال (تا ۱۵٪ عوارض شهری) تا ۱۹,۰۴۳,۰۰۰ ریال (۸۰٪ تا ۱۰۰٪ عوارض شهری) [۱۶۳].
  • نقشه ۱/۱۰۰۰ (کد ۷۲۰۲۱۷۲۱): از ۲,۵۵۵,۱۰۰ ریال (تا ۱۵٪ عوارض شهری) تا ۷,۷۸۵,۲۰۰ ریال (۸۰٪ تا ۱۰۰٪ عوارض شهری) [۱۶۸].
  • نقشه ۱/۲۰۰۰ (کد ۷۲۰۲۱۷۳۱): از ۱,۴۴۷,۰۰۰ ریال (تا ۱۵٪ عوارض شهری) تا ۳,۹۶۰,۴۰۰ ریال (۸۰٪ تا ۱۰۰٪ عوارض شهری) [۱۷۲].
• توضیحات: در صورت درخواست کارفرما برای برداشت عوارض مازاد بر دستورالعمل، هزینه ایستگاه‌های ماندگار ایجاد شده با تأیید ناظر بر اساس تعرفه پرداخت می‌شود [۱۶۴, ۱۶۸, ۱۷۲].

۱۲. تهیه نقشه ۱/۲۰۰۰ کاداستر زراعی پایه به روش مستقیم زمینی (کد ۷۲۰۳۱۲۰X):

• هزینه‌ها (به ازای هر هکتار):
  • تراکم قطعات بیش از ۴ قطعه در هکتار: ۱۶,۸۶۹,۳۰۰ ریال [۱۷۸].
  • تراکم قطعات ۲ تا ۴ قطعه در هکتار: ۱۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال [۱۷۸].
  • تراکم قطعات ۱ تا ۲ قطعه در هکتار: ۹,۴۰۸,۴۰۰ ریال [۱۷۸].
  • تراکم قطعات ۰.۲۵ تا ۱ قطعه در هکتار: ۷,۷۵۱,۷۰۰ ریال [۱۷۸].
  • تراکم قطعات کمتر از ۰.۲۵ قطعه در هکتار: ۶,۸۷۲,۰۰۰ ریال [۱۷۸].
• توضیحات: در مناطق کوهستانی، کوهستان سخت و خیلی سخت، با تشخیص دستگاه نظارت تا ۲۰٪ به تعرفه اضافه می‌شود [۱۷۸]. هزینه عملیات بر مبنای مجموع مساحت پلاک‌ها و قطعات برداشت شده در هر طبقه و مابقی مساحت بر اساس ردیف ۷۲۰۳۱۵۱۵ محاسبه می‌گردد [۱۷۸, ۱۷۹].

۱۳. تهیه نقشه ۱/۵۰۰ کاداستر شهری پایه به روش مستقیم زمینی (کد ۷۲۰۳۱۵۱X):

• هزینه‌ها (به ازای هر هکتار):
  • تراکم قطعات بیش از ۷۰ قطعه در هکتار: ۱۱۶,۹۷۷,۲۰۰ ریال [۱۸۲].
  • تراکم قطعات ۵۰ تا ۷۰ قطعه در هکتار: ۹۲,۰۸۳,۱۰۰ ریال [۱۸۲].
  • تراکم قطعات ۳۰ تا ۵۰ قطعه در هکتار: ۶۷,۵۷۹,۵۰۰ ریال [۱۸۲].
  • تراکم قطعات ۱۰ تا ۳۰ قطعه در هکتار: ۵۵,۵۰۶,۹۰۰ ریال [۱۸۲].
  • تراکم قطعات کمتر از ۱۰ قطعه در هکتار: ۳۰,۱۵۵,۸۰۰ ریال [۱۸۲].
• توضیحات: در صورت برداشت و اندازه‌گیری اعیان قطعات، هزینه بر اساس توافق با کارفرما تعیین می‌شود [۱۸۲].

۱۴. تهیه پروفیل طولی و پلان پروفیل (کد ۷۲۰۴۱۱XX):

هدف شناسایی و مشخص کردن محور مورد نظر کارفرما و تهیه مقطع طولی ۱/۲۰۰۰ و ارتفاعی ۱/۲۰۰ و همچنین تهیه پلان ۵۰ متر از طرفین مسیر با طبقه‌بندی‌های مختلف است [۱۸۳]. برداشت نقاط ارتفاعی به فواصل ۵۰ متر در امتداد مسیر با فواصل بیش از ۲۰ سانتی‌متر در مناطق با شیب یکنواخت و برداشت تمامی تغییر ارتفاع‌ها انجام می‌شود [۱۸۶].

• هزینه‌ها (به ازای هر کیلومتر):
  • دشت: ۱۲۱,۵۰۳,۳۰۰ ریال [۱۸۸].
  • تپه‌ماهور: ۱۳۵,۳۱۰,۸۰۰ ریال [۱۸۸].
  • کوهستان: ۱۷۶,۶۲۲,۵۰۰ ریال [۱۸۸].
  • کوهستان سخت: ۲۵۰,۳۸۲,۰۰۰ ریال [۱۸۸].
  • کوهستان خیلی سخت: ۳۵۵,۰۱۸,۳۰۰ ریال [۱۸۸].
• توضیحات: در صورتی که نیاز به تهیه پلان از طرفین مسیر نباشد، حق‌الزحمه ۷۰٪ تعرفه فوق محاسبه می‌شود [۱۸۸].

۱۵. تهیه مقطع عرضی رودخانه (کد ۷۲۱۰۱۲۱X):

هدف ایجاد ایستگاه‌های ماندگار و ایستگاه‌های دوسر مقاطع و تهیه مقاطع عرضی رودخانه با مقیاس ۱/۲۰۰۰ و طول مقطع ۳۰۰ تا ۶۰۰ متر با طبقه‌بندی‌های مختلف است [۲۶۵]. برای مقاطع با طول کمتر از ۳۰۰ متر، ۶۰٪، برای مقاطع با طول ۳۰۰ تا ۶۰۰ متر، ۸۰٪، و برای مقاطع ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ متر، ۱۰۰٪ تعرفه محاسبه می‌شود [۲۶۸]. برای طول‌های بیش از یک کیلومتر، به ازای هر کیلومتر افزایش، ۳۰٪ به تعرفه اضافه می‌گردد [۲۶۸].

• هزینه‌ها (به ازای هر کیلومتر):
  • دشت: ۸۲,۸۵۹,۰۰۰ ریال [۲۶۸].
  • تپه‌ماهور: ۱۰۷,۲۳۱,۰۰۰ ریال [۲۶۸].
  • کوهستان: ۱۲۶,۸۴۷,۰۰۰ ریال [۲۶۸].
  • کوهستان سخت: ۱۵۳,۶۸۳,۰۰۰ ریال [۲۶۸].
  • کوهستان خیلی سخت: ۱۸۵,۴۶۷,۰۰۰ ریال [۲۶۸].
• توضیحات: در صورت عدم نیاز به ایجاد بتن در دو سر مقاطع یا استفاده از عمق‌یاب صوتی، ۳۰٪ از تعرفه کسر می‌شود [۲۶۹].

آموزش و توسعه حرفه‌ای در نقشه‌برداری

رشته نقشه‌برداری در دانشگاه‌های مختلفی در ایران از جمله دانشگاه تهران، اصفهان، تبریز و صنعتی اراک ارائه می‌شود [۴۶۱]. دروس این رشته در مقطع کارشناسی شامل محاسبات عددی، معادلات دیفرانسیل، مبانی نقشه‌برداری، مبانی فتوگرامتری، جبر خطی، مبانی ژئودزی، عملیات کارتوگرافی، ژئودزی هندسی و پردازش تصاویر رقومی است [۴۶۱]. علاوه بر آموزش‌های دانشگاهی، دوره‌های جامع صفر تا صد نقشه‌برداری زمینی و هوایی به صورت آنلاین و حضوری ارائه می‌شود [۱, ۳۲۴].

۱. دوره جامع صفر تا صد نقشه‌برداری زمینی: این دوره برای تمامی افراد مناسب بوده و نیاز به پیش‌نیاز ندارد. مدت زمان آن ۶۵ ساعت ویدئوی ضبط شده در حجم ۴۰ گیگابایت است [۱]. این دوره توسط مهندس حمیدرضا نباتی، مدرس نقشه‌برداری، ارائه می‌شود که با آموزش پروژه محور و کاربردی، مسیر دانشگاه تا ورود به بازار کار را کوتاه می‌کند [۲]. پشتیبانی دوره شامل تماس با مدرس و تیکت وب‌سایت است و ضمانت یک‌ماهه بازگشت ۱۰۰٪ وجه در صورت نارضایتی را دارد [۱]. سرفصل‌های این دوره شامل ۳۰۴ عنوان است [۱]. دوره‌های مرتبط مانند پلاگین شیت‌بندی اتوماتیک، آموزش جامع ترازیابی (دوربین نیوو)، آموزش نقشه‌برداری نمای ساختمان، و آموزش گوگل‌ارث ویژه نقشه‌برداری نیز موجود است [۲, ۳].

۲. دوره آموزش نقشه‌برداری هوایی با پهپاد (آکادمی مسترپی): این دوره به صورت آنلاین و با مدت زمان ۷۰ ساعت آموزش توسط مهندس مصطفی کرمی، مدرس باسابقه در حوزه فتوگرامتری، ارائه می‌شود [۳۲۴, ۳۳۲]. مهندس کرمی دارای مدرک کارشناسی ارشد فتوگرامتری از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی است و از سال ۱۳۹۵ به طور تخصصی در حوزه نقشه‌برداری هوایی فعالیت دارد [۳۳۲]. این دوره شامل سه بخش اصلی است: آموزش جامع فتوگرامتری با نگاه پروژه محور، آموزش نرم‌افزارهای پردازش تصویر، و جلسات عملی حضوری با مدرس [۳۲۵]. مزیت این دوره، ارائه تمامی مباحث تئوری در قالب ویدئوهای آموزشی با کیفیت است که به مخاطب امکان مشاهده چندباره و تسلط کامل بر مباحث را می‌دهد [۳۲۶, ۳۳۵]. پس از پایان بخش تئوری، تعدادی جلسه حضوری عملی به صورت خصوصی با مدرس برگزار می‌شود تا آموخته‌ها به صورت عملی در پروژه‌های واقعی پیاده‌سازی شوند [۳۲۵, ۳۲۶]. این دوره برای علاقه‌مندان به نقشه‌برداری با پهپاد، مهندسین نقشه‌بردار، ناظرین پروژه‌های پهپادی و افرادی که به دنبال دوره پروژه محور هستند و زمان کافی برای دوره‌های حضوری ندارند، مناسب است [۳۳۲]. مباحثی مانند آشنایی با دوربین پهپاد، محاسبه پارامترهای طراحی پرواز (ارتفاع، مسیر، پوشش طولی و عرضی)، و نحوه چیدمان نقاط کنترل به طور مفصل در این پکیج توضیح داده شده است [۳۲۵, ۳۲۸, ۳۳۰, ۳۳۱].

۳. مزایای عضویت در نظام مهندسی نقشه‌برداری: عضویت در نظام مهندسی نقشه‌برداری مزایای متعددی برای متخصصان این حوزه دارد:

• دریافت پروانه اشتغال به کار و امکان فعالیت قانونی [۳۴۳, ۳۵۵].
• استفاده از خدمات آموزشی و پژوهشی نظام مهندسی [۳۴۳, ۳۵۵].
• استفاده از امکانات رفاهی [۳۴۳, ۳۵۵].
• عضویت در انجمن‌های علمی و تخصصی [۳۴۳, ۳۵۵].
• شرکت در کنفرانس‌ها و سمینارهای تخصصی [۳۴۳, ۳۵۵]. نقشه‌بردار نظام مهندسی، متخصصی با پروانه اشتغال است که به طور قانونی مجاز به انجام فعالیت‌های نقشه‌برداری در حوزه‌های عمران، معماری و شهرسازی است و نقش مهمی در اجرای دقیق و اصولی پروژه‌ها ایفا می‌کند [۳۴۳, ۳۵۵].

بازار کار و آینده شغلی نقشه‌برداری

شغل نقشه‌برداری، به عنوان یکی از فرصت‌های شغلی مهم در حوزه مهندسی، ارتباط نزدیکی با حوزه‌های ساخت‌وساز و فعالیت‌های عمرانی دارد، اما کاربردهای آن تنها محدود به این حوزه‌ها نیست [۴۶۰]. مهندسان نقشه‌بردار در بخش‌های مختلفی از جمله صنعت ساختمان، راه‌سازی، سدسازی، معدن، مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی و امور ثبتی (کاداستر) فعالیت می‌کنند [۳۴۲, ۳۵۲, ۳۵۴, ۳۶۴, ۴۲۵, ۴۲۶, ۴۵۰, ۴۵۱, ۴۶۳].

۱. درآمد نقشه‌برداری در ایران: درآمد نقشه‌برداری در ایران با توجه به عواملی مانند تجربه، مهارت و محل کار متفاوت است [۴۶۴].

• سال ۱۴۰۲:
  • در تهران:
    • متوسط درآمد نقشه‌برداران بین ۸ تا ۲۶ میلیون تومان در ماه است [۴۶۴].
    • متوسط درآمد کارشناس واحد نقشه‌برداری: ۱۴.۴ میلیون تومان در ماه [۴۶۴].
    • متوسط حقوق کارشناس ارشد: ۱۸.۹ میلیون تومان در ماه [۴۶۴].
    • متوسط حقوق مدیر: ۲۷ میلیون تومان در ماه [۴۶۴].
  • در سایر شهرهای بزرگ: متوسط درآمد کارشناس واحد نقشه‌برداری ۱۴.۴ میلیون تومان در ماه است [۴۶۴].

۲. حقوق و دستمزد در خارج از کشور: مهندسی نقشه‌برداری در خارج از کشور معمولاً در فهرست مشاغل پردرآمد قرار دارد و نیاز به متخصصان این حوزه به دلیل توسعه زیرساخت‌ها و نگهداری سازه‌ها همواره وجود خواهد داشت [۴۶۵].

• استرالیا (۲۰۲۴):
  • متوسط درآمد: ۱۰۷,۵۴۳ دلار در سال [۴۶۵].
  • برای افراد بدون سابقه کار: ۹۱,۲۱۴ دلار در سال [۴۶۵].
  • حداکثر دستمزد: ۱۴۹,۰۲۳ دلار در سال [۴۶۵].
• کانادا (۲۰۲۴):
  • میانگین حقوق: ۸۵,۶۳۸ دلار در سال [۴۶۶].
  • حداقل دستمزد: ۶۴,۷۲۲ دلار در سال [۴۶۶].
  • حداکثر دستمزد: ۹۵,۴۲۱ دلار در سال [۴۶۶].
  • مناطقی مانند بریتیش کلمبیا، آلبرتا و کبک فرصت‌های شغلی با حقوق بالا دارند [۴۶۶].
• هلند:
  • متوسط حقوق ماهیانه: ۲,۰۴۰ یورو [۴۶۶].
  • برای افراد با تجربه کم: حدود ۱,۰۰۰ یورو در ماه [۴۶۶].
  • با افزایش تجربه کاری: تا ۳,۱۹۰ یورو در ماه [۴۶۶].

۳. آینده شغلی: آینده شغلی نقشه‌برداری در ایران و جهان بسیار روشن است [۴۶۷].

• به دلیل توسعه روزافزون فناوری و کاربردهای نقشه‌برداری در زمینه‌های مختلف، نیاز به نقشه‌برداران متخصص و ماهر افزایش خواهد یافت [۴۶۷].
• پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که استرالیا تا سال ۲۰۲۸ با کمبود نیروی کار متخصص در حوزه نقشه‌برداری مواجه خواهد بود [۴۶۷].
• در آمریکا نیز، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، فرصت‌های استخدامی برای مهندسان نقشه‌برداری حدود ۲ درصد افزایش یابد، به این معنی که سالانه حدود ۳۸۰۰ فرصت شغلی جدید ایجاد خواهد شد [۴۶۷, ۴۶۸].
• افزایش فعالیت‌های ساخت‌وساز و نیاز به پایش منابع از مهمترین دلایل افزایش تقاضا برای مهندسان نقشه‌بردار است [۴۶۸].
• توسعه فناوری به مهندسان امکان می‌دهد کارهای بیشتری را در مدت زمان کوتاه‌تری انجام دهند. این بدان معناست که مهندسان نقشه‌برداری با دانش و مهارت‌های به‌روز، شانس استخدامی بسیار بالایی خواهند داشت [۴۶۸].

نتیجه‌گیری

نقشه‌برداری، به عنوان یک علم مهندسی حیاتی، ستون فقرات بسیاری از پروژه‌های عمرانی، زیست‌محیطی و مدیریتی در دنیای مدرن است. از تعیین دقیق مرزهای املاک و اراضی در نقشه‌برداری کاداستر تا هدایت عملیات پیچیده در راه‌سازی و سدسازی، و از پایش دقیق معادن تا مدل‌سازی سه‌بعدی محیط‌های شهری با پهپاد، نقشه‌برداران با تخصص و دقت خود، اطلاعات مکانی لازم برای برنامه‌ریزی و اجرای صحیح پروژه‌ها را فراهم می‌آورند. پیشرفت‌های اخیر در فناوری، به ویژه با ظهور پهپادها و لیزر اسکنرها و توسعه سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS)، ابعاد جدیدی به این حرفه بخشیده و کارایی و دقت آن را به طور چشمگیری افزایش داده است. با وجود چالش‌های محیطی و فنی، آینده شغلی این رشته روشن به نظر می‌رسد و نیاز به متخصصان ماهر و به‌روز در آن همواره در حال رشد خواهد بود. بنابراین، سرمایه‌گذاری در آموزش و توسعه مهارت‌های نقشه‌برداری، نه تنها برای افراد، بلکه برای پیشرفت و توسعه پایدار جوامع امری ضروری است.

نکات کلیدی

• نقشه‌برداری بنیادی برای توسعه: نقشه‌برداری به عنوان پایه و اساس بسیاری از پروژه‌های عمرانی، شهری، معدنی و ثبتی عمل می‌کند.
• تنوع شاخه‌ها و کاربردها: این رشته شامل شاخه‌های متعددی از جمله نقشه‌برداری زمینی، هوایی (فتوگرامتری)، ماهواره‌ای، کاداستر، هیدروگرافی و کاربردهای تخصصی در ساختمان‌سازی، راه‌سازی، سدسازی، شهرداری و معدن است.
• تکنولوژی‌های نوین: ابزارهایی مانند پهپادها، لیزر اسکنرها، گیرنده‌های GPS مولتی‌فرکانس و سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS) انقلابی در دقت، سرعت و کارایی عملیات نقشه‌برداری ایجاد کرده‌اند.
• اهمیت کاداستر: نقشه‌برداری ثبتی (کاداستر) برای تعیین مالکیت‌ها، حل اختلافات ملکی و نظم‌بخشی به نظام اراضی حیاتی است و قوانین مربوط به آن در ایران نیز رو به تکامل است.
• دقت و کنترل کیفیت: صحت و دقت اندازه‌گیری‌ها و محاسبات در تمام مراحل نقشه‌برداری از اهمیت بالایی برخوردار است و عدم رعایت آن می‌تواند منجر به مشکلات و خسارات جدی شود.
• پشتیبانی نهادی و قانونی: نهادهایی مانند سازمان جغرافیایی کشور و شورای عالی نقشه‌برداری در ایران، وظیفه نظارت و برنامه‌ریزی در این حوزه را بر عهده دارند.
• آموزش مستمر: برای موفقیت در این حرفه، به‌روزرسانی دانش و مهارت‌ها از طریق آموزش‌های تخصصی و کاربردی (مانند دوره‌های آنلاین و عملی پهپاد) ضروری است.
• چشم‌انداز شغلی مثبت: بازار کار نقشه‌برداری در ایران و جهان رو به رشد است و با توجه به نیاز روزافافزون به اطلاعات مکانی دقیق، فرصت‌های شغلی جدیدی در این حوزه ایجاد خواهد شد.

سوالات تفکربرانگیز

1. با توجه به پیشرفت سریع هوش مصنوعی و اتوماسیون در جمع‌آوری داده‌های مکانی، نقش مهندسان نقشه‌بردار در آینده چه تغییراتی خواهد داشت؟ آیا مهارت‌های تحلیلی و مدیریتی اهمیت بیشتری پیدا خواهند کرد؟
2. چگونه می‌توان چالش‌های موجود در اجرای کامل طرح کاداستر در ایران را (مانند کمبود نیروی انسانی متخصص و تأمین مالی ناکافی) با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مدل‌های همکاری بین بخش خصوصی و دولتی مرتفع ساخت؟
3. با توجه به تفاوت‌های دقت و هزینه‌های نقشه‌برداری زمینی، هوایی و ماهواره‌ای، چه معیارهایی برای انتخاب بهینه‌ترین روش در یک پروژه با منابع محدود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند؟
4. چگونه می‌توان آموزش‌های نقشه‌برداری را با نیازهای متغیر بازار کار همگام ساخت تا فارغ‌التحصیلان آمادگی بیشتری برای ورود به پروژه‌های واقعی داشته باشند؟
5. علاوه بر کاربردهای ذکر شده، چه حوزه‌های نوظهور دیگری (مانند شهرهای هوشمند، واقعیت افزوده/مجازی یا مدل‌سازی اطلاعات ساختمان BIM) پتانسیل بالایی برای کاربرد علم نقشه‌برداری دارند؟