آموزشArcGIS Pro: ساخت جانمایی

آموزشArcGIS Pro: ساخت جانمایی

ساخت جانمایی عنوان پستی است که تیم تحقیقاتی دکتر سعید جوی زاده با شما به اشتراک می گذارد.امیدواریم که این مطالب بتواند شما را در یادگیری نرم افزار مربوطه کمک شایانی کند.

آموزش arcgis pro پیشرفته دکتر سعید جوی زاده

1) منظور از جانمایی چیست؟

چارچوبی است که یک (یا چند) نقشه یا چشم ­انداز موجود در یک پروژه را به همراه سایر عناصر (آیتم ­های) نقشه (عنوان، علامت شمال، راهنما، مقیاس و..)  برای ارائه و چاپ دربر می ­گیرد. نقشه جانمایی محصول نهایی یک پروژه ArcGIS Pro است.

2) قبل از ساخت جانمایی به­ چه سوالاتی بایستی پاسخ داد؟

– هدف از تهیه جانمایی چیست؟

– جانمایی به­چه صورتی استفاده خواهد شد؟

– جانمایی توسط چه فرد یا افرادی مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟

3) ملاحظات مربوط به طراحی جانمایی کدامند؟

هدف: چرا باید چنین جانمایی وجود داشته باشد؟

مخاطب: چه کسی قرار است از این جانمایی استفاده کند؟

وضعيت: این جانمایی چگونه بایستی استفاده شده یا دیده شود؟

این ملاحظات بر روي اندازه، راستا (عمودي يا افقي بودن جانمایی)، محتوای جانمایی و چیزهای دیگر تاثیرگذار می ­باشند.

4) برخي از اهداف جانمایی کدامند؟

– نشان دادن موقعیت عوارض؛

– برجسته کردن برخی از ويژگی­ هاي عوارض، مثلا طبقه ­بندی مناطق (در این حالت لازم است چارچوب نقشه، منطقه ­بندی هر قطعه زمین را نشان داده و در راهنمای نقشه، نمادهای مورد استفاده در این منطقه­بندی مشخص شده باشد)، بزرگی جمعیت، جنس لوله ­هاي آبرسانی، يا نوع جاده­ها؛

– نشان دادن روابط مکانی بین عوارض موجود در یک یا چند لایه؛

– نمایش دادن نتایج تحلیل ­ها؛

– برآورده شدن الزامات (شرایط) قانونی (مثلا نقشه رسمی منطقه ­بندی)، در این حالت لازم است در حاشیه جانمایی، محلی برای امضا مقامات رسمی و یا درج تاریخ تصویب جانمایی گنجانده شود.

5) چند مثال در رابطه با اهداف جانمایی­ ها

– جانمایی زیر که مربوط به شهر تریپول است، چه هدفی را دنبال می­کند؟

شکل (6-1): یک نقشه جانمایی از شهر تریپول

– جانمایی زیر، شبکه فاضلاب قسمتی از شهر  تریپول را نشان می­دهد. هدف از این جانمایی چیست؟

شکل (6-2): نقشه جانمایی شبکه فاضلاب شهر تریپول

 

– جانمایی زیر موقعیت قطعات زمین در شهر تریپول را نسبت به مانداب­ ها نشان می­دهد. هدف از تهيه این جانمایی چیست؟

شکل (6-3): نقشه جانمایی قطعات زمین شهر تریپول

6) ملاحظات مربوط به مخاطبین جانمایی کدامند؟

– سن: اگر مخاطب شما مسن است، لازم است از فونت­های درشت تری استفاده کنید. این بدان معناست که به­جای استفاده از اطلاعات بسیار و شلوغ کردن جانمایی، از چندین جانمایی برای این مخاطبین استفاده کنید. سن می­ تواند بر روی نمادگذاری نیز تاثیرگذار باشد. اگر مخاطبین شما سن کمی داشته باشند، بهتر است از نمادهای رنگی و ساده استفاده کنید. سن بر روي روش ارائه جانمایی نیز تاثیرگذار است. افراد جوان جانمایی ­های دیجیتالی را بر جانمایی­ های چاپ شده ترجیح می­ دهند.

– سطح آموزش یا تحصیلات: براي نمونه اگر جانمایی شبکه فاضلاب یک شهر را برای گروهی از مهندسین عمران ارائه می­ دهید، نیاز است با جزییات بیشتری (مثلا اندازه لوله­ ها، جهت جریان، ظرفیت تصفیه و..)  جانمایی را تهیه کنید. اما اگر همین جانمایی را برای افراد عادی ارائه می ­کنید، گنجاندن جزییات باعث شلوغی و گیچ شدن مخاطبین خواهد شد.

– توانایی یا ناتوانی فیزیکی: براي مثال آیا مخاطبین عینکی هستند یا خیر. آیا مخاطبین کوررنگی دارند یا خیر.

آموزش arcgis pro دکتر سعید جوی زاده

7) ملاحظات مربوط به وضعیت (روش ارائه نقشه) جانمایی کدامند؟

– آیا ارائه نقشه به ­صورت دیجیتالی است يا یا چاپ شده؟

– آیا ارائه با آویزان کردن نقشه بر روي دیوار و يا در دست داشتن نقشه در عمليات صحرايي است؟

– آیا جانمایی موردنظر یک سند قانونی است؟ در این صورت آیا الزامات مشخصی وجود دارد؟

8) محدودیت­های ارائه نقشه به­صورت چاپ کاغذی را توضیح دهید.

– قابلیت­هاي چاپگر: رنگی يا سیاه و سفید بودن چاپگر، اندازه کاغذهایی که چاپگر از آن­ها استفاده می­کند، حافظه چاپگر (اگر بخواهید یک عکس هوایی رنگی در ابعاد 36 در 48 اینچ را چاپ کنید چاپگر مورد استفاده بایستی چندین مگابایت حافظه داشته باشد)، کیفیت کاغذ (به­ ويژه در مورد پرینترهای جوهر افشان) باید به­ گونه ­ای باشد که حجم زیادی از جوهر را مصرف نکند وگرنه نقشه به راحتی چروک خورده و پاره می­ شود و حتی ممکن است چاپگر نیز آسیب ببیند.

9) مزايای استفاده از نسخه­ هاي دیجیتالی نقشه کدامند؟

انتشار نقشه با فرمت pdf: بدین ترتیب همه افراد بدون نصب داشتن نرم­افزار GIS قادر به مشاهده نقشه و حتی انتشار آن در محیط وب (بدون نیاز به دسترسی سرورهاي وب GIS) هستند. فایل­های pdf را می­توان رمزگذاری کرد. فرمت­های جدید pdf حتی قادر به پشتیبانی از لایه ­ها و اطلاعات توصیفی نیز می­ باشند. این بدان معناست که می­توان بدون دسترسی به نرم­افزارهای GIS، نقشه­ هایی تعاملی با فرمت pdf ساخت. در هنگام ایجاد فایل­های pdf بایستی به حجم آن­ها نیز توجه کرد. هر چه اطلاعات و جزییات موجود در نقشه و کیفیت نقشه بالاتر باشد، حجم فایل pdf نیز بیشتر خواهد شد.

انتشار نقشه در ArcGIS Online یا ArcGIS Enterprise: سطح دسترسی و عملکرد این نقشه ­ها ممکن از نقشه­ هاي pdf نیز بالاتر باشد اما فن اوری وب در اینجا مورد استفاده قرار می­گیرد و بنابراین ملاحظات مربوط به کارایی نقشه را باید مدنظر قرار داد. ساده کردن نقشه در این حالت اهمیت زیادی دارد. استفاده نکردن از نمادها و برچسب ­هاي پيچیده و کم کردن تعداد لایه ­هاي مورد استفاده می­ تواند کارايي نقشه را براي کاربران عمومي اینترنت افزایش دهد.

ارائه نقشه با پروژکتور: به ويژه در هنگام سخنرانی­ها کاربرد دارد. دستگاه­هاي معيوب می­توانند رنگ نقشه­ها را به هم بریزند. در عین حال درصورت سالم بودن دستگاه می ­توان از طیف­ های رنگی متعدد برای نمادگذاری نقشه ­ها بهره برد. نکته مهم این است که پروژکتورها مقیاس نقشه­ ها را تغییر می ­دهند و بدین دلیل استفاده از مقياس عددي در نقشه­ ها (به­خصوص لایه­ های پروژکت شده) توصیه نمی ­شود.

آموزش arcgis pro پیشرفته دکتر سعید جوی زاده

10) روش ­های ساخت جانمایی در ArcGIS Pro کدامند؟

الف) اضافه کردن یک جانمایی خالی به پروژه، ب) ورود یک فایل سند نقشه که توسط

ArcMap و یا سایر برنامه ­های کاربردی ESRI ایجاد شده است، ج) کپی کردن یکجانمایی در همان پروژه، د) ورود یک نقشه یا جانمایی به­ عنوان یک قالب

11) جريان کار لازم برای ایجاد جانمایی چگونه است؟

در شکل زیر جریان کار لازم برای ایجاد نقشه جانمایی نشان داده شده است.

شکل (6-4): جریان کار لازم برای ایجاد نقشه ­های جانمایی

 

تمرين 9: ایجاد یک جانمایی ساده

اهداف

1) ساخت یک جانمایی ساده از قطعات تجاری با مساحت 2000 تا 2500 متر؛

2) ذخیره جانمایی به­صورت یک قالب و استفاده مجدد از آن برای ایجاد یک جانمایی جدید.

مراحل حل تمرین

1) باز کردن بسته پروژه و ذخیره پروژه؛

2) اضافه کردن یک جانمایی خالی؛

3) نمایش محدوده موردنظر؛

4) اضافه کردن سایر عناصر جانمایی؛

5) ایجاد و استفاده از یک قالب جانمایی.

حل تمرين

1- باز کردن بسته پروژه و ذخیره پروژه:

1) با استفاده از مرورگر ویندوز، مسیر C:\ Exercises\Ex9\Data را دنبال کرده و بر روي بسته پروژه Ex9 دوبار کلیک کنید تا پروژه مربوطه باز شود.

2) در این پروژه سه نقشه گنجانده شده که برای هر کدام یک سربرگ در بالای پنجره نمایش وجود دارد. در بالای روبان، بر روي سربرگ Project کلیک کنید و سپس در کادر سمت چپ، بر وي دکمه Save As کلیک کنید تا پنجره Save Project As باز شود. در این پنجره مسیر C: \Exercises\Ex9\Result را دنبال کرده و پروژه را با عنوان          Ex9-Result ذخیره کنید.

2– اضافه کردن یک جانمایی خالی:

در این مرحله، یک جانمایی خالی به پروژه اضافه کرده و نقشه «کاربری­های تجاری موردنظر» را وارد این جانمایی خواهید کرد. این جانمایی، قطعات تجاری را نشان می­ دهد که مساحت 2000 تا 2500 مترمربع دارند.

1) در بالای روبان، بر روي سربرگ Insert و در روبان، در گروه Project، بر روي دکمه New Layout کلیک کنید. سپس در فهرست جانمایی­ها، در گروه Architectural Portrait، گزینه Architectural E 36 x 48 را انتخاب کنید. بدین ترتیب یک جانمایی خالی در پروژه ایجاد می­ شود. در کادر Contents نیز گزینه جدیدی با عنوان Layout ایجاد می ­شود.

 

2) در روبان، در گروه Map Frames، بر روي دکمه Map Frame  کلیک کرده و در فهرست موجود، در گروه «کاربری تجاری موردنظر»، گزینه «گستره کامل شهر» را انتخاب کنید. «گستره کامل شهر»، بوکمارکی است که در تمرین­ 3 ایجاد کرده­اید. می­توان یک گستره دلخواه برای نقشه ایجاد کرد، نمای فعلی را به­عنوان گستره نقشه مدنظر قرار داد، یک مقیاس مشخص را برای گستره نقشه درنظر گرفت و یا از هر بوکمارکی برای تعیین گستره نقشه استفاده کرد.

3) موس را فشرده نگه داشته و یک کادر در پنجره نمایش ترسیم کنید. بلافاصله عوارض موجود در نقشه در این کادر به نمایش در می­آیند. با انجام این­کار، عنصر چارچوب نقشه (Map Frame) به جانمایی اضافه می­شود و در کادر Contents می­توانید آن­را ببینید.

4) در بالای روبان، بر روي سربرگ Layout، و در روبان، در گروه Page Setup، بر روي دکمه Properties کلیک کنید تا پنجره Layout Properties باز شود. در این پنجره، در فهرست بازشونده Page Units، گزینه Centimeters را انتخاب کنید. بدین ترتیب واحد نمایش نقشه در جانمایی بر روی سانتی­متر تنظیم می­شود. بر روي دکمه Ok کلیک کنید تا تنظیمات اعمال شوند و پنجره Layout Properties بسته شود.

5) در بالای روبان بر روی سربرگ Format کلیک کنید و در روبان، در گروه Size and Position، مقدار عرض (Width) را بر روي عدد 95، مقدار ارتفاع (Height) را بر روي عدد 74 و مقادیر X و Y را به ­ترتیب بر روی اعداد 6 و 9 سانتی­مترتنظیم کنید.

6) پروژه را ذخیره کنید.

3- نمایش محدوده موردنظر:

تا اینجا نقشه موردنظر به جانمایی اضافه شده است. در این مرحله، در جانمایی، بر روی قطعات تجاری با مساحت 2000 تا 2500 مترمربع بزرگ نمایی خواهید کرد (به یاد بیاورید که در تمرین 3، موقعیت این قطعات را در نقشه «کاربری تجاری موردنظر» مشخص کرده ­اید).

1) در بالای روبان بر روي سربرگ Layout و در روبان، در گروه Map، بر روي دکمه Activate  کلیک کنید.

2) به­ صورت خودکار، سربرگ Map و دکمه Explore به حالت فعال در می ­آیند. با استفاده از غلتک وسط موس بزرگ نمایی نقشه­ ها را به­ گونه­ ای انجام دهید که کاربری ­هاي تجاری درجه 1 با مساحت 500 تا 2500 مترمربع در وسط نقشه قرار گرفته و به راحتی دیده شوند (برای ­جابه ­جا کردن نقشه، کلیک چپ موس را فشرده نگه داشته و دست خود را حرکت دهید).

 

3) در پایین پنجره نمایش، در نوار وضعیت، به مختصات نمایشی نقشه دقت کنید که برحسب درجه اعشاری است (واحد نمایش بر روي درجه اعشاری است). برای متریک کردن این واحد نمایش، در کادر Contents، بر روی نقشه «کاربری تجاری موردنظر» کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید تا پنجره Map Properties بازشود. در سمت راست این پنجره، فهرست بازشونده Display Units را بر روی گزینه Meters تنظیم کنید.

ملاحظه می­ کنید که فهرست بازشونده Map Units بر روي Meters تنظیم شده است. این متفاوت از واحد نمایش است و محاسبات مربوط به مقیاس نقشه و برخی دیگر از محاسبات را کنترل می­کند. به خاطر بیاورید که اولین لایه ­ای که به نقشه «کاربری تجاری موردنظر» اضافه شده دارای سیستم مختصات WGS1984-UTM Zone16N است، بنابراین همین سیستم مختصات نیز به نقشه مذکور منتقل شده و چون واحد اندازه­ گیری در سیستم UTM به­صورت متریک است، سیستم تصویر نقشه نیز متریک شده است.

4) بر روي دکمه Ok کلیک کنید تا تنظیمات اعمال شده و پنجره Map Properties بسته شود. به نوار وضعیت دقت کنید، واحد نمایش نقشه به متر تغییر کرده است.

5) درنهایت قرار است یک نقشه چاپ شود که هر 1 سانتی­متر آن معادل با 10 متر بر روي زمین باشد. بدین ترتیب کاربر می­تواند با داشتن یک خط­کش معمولی، فاصله بین عوارض را محاسبه کند. در پایین، سمت چپ پنجره نمایش، عدد مقیاس را ملاحظه کنید. چون سیستم مختصات نقشه برحسب متر تنظیم شده است، کافی است عدد موجود در جعبه مقیاس را بر روي  1:1000 تنظیم کنید.

6) در بالای روبان، بر روي سربرگ Layout و در روبان، در گروه Map، بر روي دکمه Close Activation کلیک کنید.

4- اضافه کردن سایر عناصر جانمایی:

1) در بالای جانمایی بر روي دکمه Layout کلیک کنید. سپس بر روي سربرگ Insert کلیک کرده و در روبان بر روي دکمه Dynamic Text (متن خودکار) کلیک کنید. از فهرست موجود، گزینه Name of Map را انتخاب کنید. متن خودکار، متنی است که به یکی از خصوصیات چارچوب نقشه، پروژه، جانمایی و یا سیستم رایانه­ متصل است و درصورت تغییر آن خصوصیت، به­ طور خودکار تغییر می­کند.

 

2) با نشانگر موس به قسمت پایین جانمایی رفته و یک کادر بکشید تا عنوان نقشه به­صورت خودکار در این کادر درج شود. البته این عنوان نیاز به تغییر فونت، اندازه و … دارد. در کادر Contents، بر روي Text کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید تا کادر Format Text در سمت راست پنجره نمایش باز شود.

– در کادر Format Text، گروه General را باز کرده و در جعبه Name، عبارت «عنوان نقشه» را تایپ کنید.

– در کادر Format Text، گروه Text را باز کرده و در جعبه پایین آن، عبارت Name of Map: را پاک کنید تا فقط عبارت mapName در این جعبه باقی بماند.

 

– در بالای روبان، بر روي سربرگ Format و در روبان، در گروه Size and Position، مقادیر X، Y، Width و Height را همانند شکل زیر تنظیم کنید.

– در روبان، در گروه Text Symbol، مقدار Font Size را بر روی 72pt تنظیم کنید تا عنوان نقشه به­ خوبی و به­ صورت درشت دیده شود. نوع فونت را نیز بر روي B Titr-Bold تنظیم کنید.

– در بالای کادر Format Text بر روي سربرگ Text Symbol و سپس بر روی دکمه General کلیک کنید. گروه  Position را باز کنید و در قسمت Horizontal Alignment، بر روی دکمه Center Justification کلیک کنید. در پایین کادر Format Text، بر روي دکمه Apply کلیک کنید.

3) پروژه را ذخیره کنید.

4) در بالای روبان، بر روي سربرگ Insert و در روبان، در گروه Map Surronds، بر روي دکمه North Arrow  کلیک کرده  و از فهرست موجود، گزینه ArcGIS North1 را انتخاب کنید. با استفاده از نشانگر موس بر روي نقطه دلخواهی در سمت چپ عنوان نقشه کلیک کنید تا علامت شمال در آن  نقطه درج شود.

5) در بالای روبان، بر روي سربرگ Format کلیک کرده و در روبان، در گروه Size and Position، مقادیر X، Y، Width و Height را همانند شکل زیر تنظیم کنید.

6) پروژه را ذخیره کنید.

7) در بالای روبان بر روي سربرگ Insert و در روبان بر روي دکمه Scale Bar  کلیک کنید و از فهرست موجود، در گروه Imperial، گزینه Double Alternating Scale Bar4  را انتخاب کنید.

8) با غلتک وسط موس، بر روی عنوان نقشه بزرگنمایی کنید. موس را در زیر عنوان نقشه حرکت داده و یک کادر برای ایجاد مقیاس بکشید.

9) در حالتی که علامت مقیاس فعال است، در کادر Format Scale Bar که در سمت راست پنجره نمایش وجود دارد، سربرگ Scale Bar را انتخاب کرده و بر روي دکمه Properties کلیک کنید. در فهرست بازشونده Fitting Strategy، گزینه Adjust Number of Divisions را انتخاب کنید. بدین ترتیب فاصله بین تقسیم ­بندی­ های روی مقیاس بدون تغییر باقی می­ماند (قفل می ­شود).

 

10) در بالای روبان، بر روي سربرگ Design  و در روبان، در گروه Units، در فهرست بازشونده Units، گزینه Meters را انتخاب کنید.

11) در کادر Format Scale Bar، گروه Divisions را باز کرده و در جعبه Division Value عدد 100 را تایپ کنید.

12) در بالای روبان، بر روي سربرگ Format کلیک کرده و در روبان، در گروه Size and Position، مقادیر X، Y، Width و Height را همانند شکل زیر تنظیم کنید. در روبان، در گروه Text Symbol، اندازه فونت را بر روي 24pt تنظیم کنید.

 

13) در بالای روبان، بر روي سربرگ Layout و در روبان، در گروه Navigate، بر روي دکمه Full Extent  کلیک کنید.

14) نقشه جانمایی بایستی شبیه شکل زیر باشد. پروژه را ذخیره کنید.

5- ایجاد قالب جانمایی و استفاده از آن:

در این مرحله جانمایی ایجاد شده در مرحله قبل را به­عنوان یک قالب جانمایی استفاده کرده و نقشه دیگری را در آن خواهید ساخت.

الف) ذخیره قالب جانمایی:

1) در بالای روبان بر روي سربرگ Share و در روبان بر روي دکمه Layout File  کلیک کنید تا پنجره Save Layout As PAGX File باز شود.

2) در این پنجره، مسیر C: \Exercises\Ex9\Result را دنبال کرده و نام قالب جانمایی خروجی را «قالب جانمایی نمونه» بگذارید. بر روي دکمه Save کلیک کنید تا فرایند کامل شده و پنجره مذکور بسته شود.

ب) ایجاد یک جانمایی با استفاده از قالب جانمایی از قبل ذخیره شده:

1) در بالای روبان، بر روی سربرگ Insert و در روبان، در گروه Project، بر روي دکمه New Layoutکلیک کنید و گزینه Import a Layout File را انتخاب کنید تا پنجره Import باز شود.

2) در این پنجره مسیر C: \Exercises\Ex9\Result را دنبال کرده و فایل جانمایی  «جانمایی نمونه» را فراخوانی کنید. بر روي دکمه Ok کلیک کنید تا فرایند کامل شده و پنجره مذکور بسته شود. بدین ترتیب، جانمایی دیگری با عنوان Layout1 به پروژه اضافه شده و سربرگ آن در بالای پنجره نمایش نمایان می ­شود.

ج) تنظیم جانمایی جدید:

1) در کادر Contents، بر روي عنصر جانمایی Map Frame کلیک کنید تا کادر Format Map Frameدر سمت راست پنجره نمایش باز شود. در این کادر، در قسمتOptions، گروه Map Frame را باز کرده و از فهرست باز شونده Map، نقشه «شبکه فاضلاب» را انتخاب کنید.

2) دکمه Enter صفحه کلید را فشار دهید. در بالای پنجره نمایش، بر روي سربرگ «شبکه فاضلاب» کلیک کنید. در کادر Contents بر روي نقشه «شبکه فاضلاب» کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید تا پنجره Map Properties باز شود. در این پنجره، بر روي سربرگ General کلیک کرده و در سمت راست، در جعبه Name، عبارت «شبکه فاضلاب شهر تریپول» را تایپ کنید. بر روي دکمه Ok کلیک کنید تا نام این نقشه به­روز شود.

3) در بالای پنجره نمایش بر روي سربرگ Layout1 کلیک کنید تا اجزای آن قابل مشاهده شود. عنوان نقشه در این جانمایی بایستی به­روز شده باشد. در کادرContents، عنصر جانمایی Map Frame و نقشه «شبکه فاضلاب شهر تیرپول» را باز کرده و بر روي نام لایه «خط فاضلاب» کلیک راست کنید. گزینه Zoom to Layer را انتخاب کنید. به تغییر مقیاس جانمایی دقت کنید.

4) پروژه را ذخیره کنید و ArcGIS Pro را ببندید.

 

خودآزمایی

با استفاده از مهارت­هایی که تاکنون آموخته ­اید، یک راهنما به نقشه اضافه کرده و آن­را در گوشه سمت راست، پایین نقشه قرار دهید.

 

25 نظرات

دیدگاهتان را بنویسید