تحلیل فضایی بارش فصلی بر فراز ایران: هم‌تغییر با شاخص‌های اقلیمی

خلاصه

تغییرات موقتی در بارندگی ممکن است منجر به خشکسالی پایدار و شدید یا سیل های عظیم در نقاط مختلف جهان شود. آگاهی از تغییرات بارندگی می تواند به طور موثری به تصمیم گیرندگان منابع آب در مدیریت منابع آب کمک کند. محرک های گردش در مقیاس بزرگ تأثیر قابل توجهی بر بارش در نقاط مختلف جهان دارند. در این تحقیق تاثیر نوسانات ال نینو- جنوبی (ENSO)، نوسان ده‌گانه اقیانوس آرام (PDO) و نوسانات اقیانوس اطلس شمالی (NAO) بر بارش فصلی ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از 103 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 30 سال داده استفاده شد. ضریب همبستگی اسپیرمن بین شاخص‌های 12 ماه گذشته با بارش فصلی محاسبه شد و همبستگی‌های معنی‌دار استخراج شد. سپس، ماهي كه هر يك از اين شاخص ها بيشترين همبستگي را با بارش فصلي دارند، تعيين شد. در نهایت میزان کلی افزایش یا کاهش بارندگی فصلی ناشی از هر یک از این شاخص ها محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که شاخص نوسان جنوبی (SOI)، NAO و PDO به ترتیب بیشترین تأثیر را بر بارش فصلی دارند. همچنین این شاخص ها به ترتیب بیشترین تاثیر را بر میزان بارش در فصل های زمستان، پاییز، بهار و تابستان دارند. SOI در مقایسه با PDO و NAO تأثیر متفاوتی بر بارش زمستانی دارد، در حالی که در سایر فصول، هر شاخص تأثیر ویژه خود را بر بارش فصلی دارد. عموماً تمامی شاخص ها در فازهای مختلف ممکن است بارندگی فصلی را تا 100 درصد کاهش دهند. با این حال، بارش فصلی ممکن است در فصول مختلف به دلیل تأثیر این شاخص ها بیش از 100 درصد افزایش یابد. نتایج این مطالعه می تواند به طور موثر در مدیریت منابع آب و به ویژه در بهره برداری از سد استفاده شود.

کلید واژه ها:

پایگاه داده فضایی و زمانی ; تحلیل فضایی ; بارش فصلی ; ضریب همبستگی اسپیرمن ; نوسان ده ساله اقیانوس آرام ; شاخص نوسان جنوبی ; مدل آب و هوا ؛ علم سیستم زمین ; انفورماتیک آب و هوا ; داده های بزرگ مدل جوی ; آمار پیشرفته ؛ پیش بینی گروه احتمالی ; نوسانات اقیانوس اطلس شمالی

1. معرفی

نقش آب و هوا در زندگی انسان و سایر موجودات حیاتی است. هر گونه نوسانات فصلی و دوره ای در آب و هوای یک منطقه می تواند شرایط زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این نوسانات در مناطق خشک و نیمه خشک جهان تأثیرات مهم تری دارند [ 1 ، 2 ، 3 ]. ایران در منطقه ای خشک و نیمه خشک با کمتر از یک سوم میانگین بارندگی جهان قرار دارد که نشان دهنده محدودیت منابع آبی در این کشور است [ 4 و 5 ]. میزان بارندگی بین سال‌ها به طور قابل توجهی متفاوت است که مدیریت منابع آب را با چالش مواجه می‌کند. خشکسالی سراسری کشور که در سال 2018 در ایران رخ داد، منجر به کاهش حدود 53 درصدی بارش در مقایسه با میانگین 49 ساله شد.6]. در مقابل، افزایش 50 درصدی بارندگی نسبت به میانگین 50 ساله در سال 2019 منجر به وقوع سیلاب های قابل توجهی در مناطق شمالی و جنوب غربی ایران شد (وزارت نیرو گزارش داد). از سوی دیگر، جمعیت کشور در سال 1986 (30 سال پیش) تقریباً 50 میلیون نفر بوده که در سال 1395 به 80 میلیون نفر افزایش یافته است. افزایش جمعیت، محدودیت منابع آبی و تنوع بارندگی، مدیریت پیچیده منابع آب را ایجاب می‌کند. یکی از اولین نیازها برای برنامه ریزی و مدیریت کارآمد منابع آب، دانش قبلی در مورد بارش است. در حالی که پیش‌بینی دقیق بارش در بلندمدت دشوار است، اطلاعات در مورد افزایش یا کاهش بارش می‌تواند به سیاست‌گذاران منابع آب کمک کند.5 ]. چندین محقق رابطه ای بین محرک های گردش در مقیاس بزرگ و تغییرات آب و هوایی موقت پیدا کرده اند [ 7 ، 8 ، 9 ، 10 ، 11 ، 12 ، 13 ، 14 ، 15 ، 16 ، 17 ، 18 ، 19 ، 20 ]. در میان آنها، نوسانات ال نینو-جنوبی (ENSO)، نوسان ده ساله اقیانوس آرام (PDO) و نوسانات اقیانوس اطلس شمالی (NAO) به دلیل تأثیرات قابل توجه آنها بر سیستم های آبی-اقلیمی، به عنوان اساسی ترین پدیده ها متمایز می شوند.

مطالعات متعددی برای یافتن تأثیر این سیگنال ها بر بارندگی در ایران انجام شد. ناظم سادات و کوردری [ 21 ] تأثیر SOI را بر بارندگی پاییز ایران ارزیابی کردند. آنها تقریباً در تمام نقاط ایران رابطه منفی بین SOI و بارندگی پاییز را گزارش کردند. علاوه بر این، اثرات SOI بر مقادیر بارندگی در فازهای ال نینو و لا نینا مورد مطالعه قرار گرفت، که نشان می‌دهد میزان بارندگی در طول ال نینو به شدت تشدید می‌شود. ناظم السادات و قاسمی [ 22 ] تأثیر SOI را بر دوره های خشک و مرطوب در ایران ارزیابی کردند. مشخص شده است که ال نینو بارش پاییزی را در بخش‌های جنوبی کشور افزایش می‌دهد، در حالی که لا نینا میزان بارش را کاهش می‌دهد. Raziei et al. [ 23] خشکسالی در غرب ایران را از سال 1966 تا 2000 توسط شاخص بارش استاندارد شده (SPI) تجزیه و تحلیل کرد و گزارش داد که آنها نمی توانند همبستگی قابل توجهی بین دوره های خشکسالی و مرطوب با SOI پیدا کنند. طبری و همکاران [ 24 ] گزارش داد که رابطه بین نوسان اقیانوس اطلس شمالی (NAO) و جریان فصلی و سالانه در غرب ایران از نظر آماری ضعیف و ناچیز در طول چهار دهه گذشته بوده است. بیابانکی و همکاران [ 5 ] تغییرپذیری بارش در غرب ایران را با استفاده از SPI ارزیابی کرد. آنها گزارش دادند که SOI و PDO به شدت بر بارش در غرب ایران تأثیر می گذارد. روغنی و همکاران [ 25] تاثیر SOI بر بارندگی پاییزی ایران را بررسی کرد و تداوم سیگنال های جنوب را بر بارندگی پاییزی نشان داد. علیزاده چوبری و همکاران. [ 26 ] تنوع آب و هوا را از سال 1980 تا 2016 با استفاده از سیگنال های EP/CP ENSO بررسی کرد. نتایج نشان داد که چرخه ENSO به تنوع آب و هوایی بین سالانه در ایران کمک می کند. علیزاده چوبری و نجفی [ 27 ] بارندگی در ایران را در پاسخ به نوسان ال نینو- جنوبی بررسی کردند. یک تعامل پیچیده بین ENSO و بارش فصلی، به ویژه در زمستان و بهار وجود دارد. چندین مطالعه [ 28 ، 29 ، 30] برای ارزیابی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در ایران، همواریاسیون شاخص‌های اقلیمی PDO، NAO و SOI را با بارش تحلیل کرد. علاوه بر این، در سایر نقاط جهان، برخی تحقیقات در مورد رابطه بین شاخص های آب و هوا و متغیرهای هیدرولوژیکی انجام شد [ 31 ، 32 ].

بدیهی است که محرک‌های گردشی در مقیاس بزرگ با شدت‌های متفاوتی باعث تغییر بارش در ایران می‌شوند. با این حال، چندین جنبه تعریف نشده وجود دارد که باید روشن شود. در مطالعات قبلی، بیشترین توجه به رابطه SOI با بارش معطوف شد، در حالی که سیگنال‌های دیگر، مانند PDO و NAO، به ندرت برای بارش فصلی در نظر گرفته شدند. دوم اینکه میزان کاهش یا افزایش بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت در تحقیق قبلی گزارش نشده است. از سوی دیگر، بیشتر مطالعات قبلی بر بارندگی های پاییز و زمستان متمرکز بوده است. صالحی و همکاران [ 4] به ترتیب افزایش و کاهش بارندگی بهاره و زمستانه را در ایران گزارش کرد. بنابراین، به نظر می رسد که نیاز به بررسی رابطه محرک های گردش در مقیاس بزرگ با بارش در تمام فصول باشد. این کاستی ها در تحقیقات قبلی نویسندگان را برانگیخت تا این جنبه ها را روشن کنند. برای انجام این کار، در مطالعه حاضر، رابطه بارش فصلی با SOI، NAO و PDO بررسی شد. برای این منظور از 103 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 30 سال داده استفاده می شود. همچنین درصد افزایش/کاهش بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت محاسبه شد. بقیه مقاله به شرح زیر سازماندهی شده است. منطقه مورد مطالعه، SOI، PDO، NAO و روش تحقیق در بخش بعدی ارائه شده است. نتایج مطالعه و بحث مرتبط با جزئیات در بخش نتایج توضیح داده شده است. در نهایت در بخش آخر نتیجه گیری می شود.

2. مواد و روشها

2.1. منطقه مطالعه

ایران کشوری بزرگ در جنوب غربی آسیا بین حدود 25 درجه شمالی تا 40 درجه شمالی و 45 درجه شرقی تا 62 درجه شرقی با مساحت کل 1648195 کیلومتر مربع ^است . در شمال بین دریای خزر و در جنوب خلیج فارس و دریای عمان قرار دارد. ایران در منطقه ای خشک و نیمه خشک با کمتر از یک سوم بارندگی نسبت به میانگین سالانه جهان قرار دارد. دو رشته کوه بزرگ از جمله البرز و زاگرس در ایران وجود دارد. رشته کوه البرز از غرب به شرق در زیر دریای خزر و زاگرس از شمال غرب تا جنوب شرق ایران امتداد دارد ( شکل 1 ). حوضه های اصلی (شش حوضه) و حوضه های اصلی (30 حوضه) در شکل 1 نشان داده شده اند.

2.2. داده ها

2.2.1. بارش باران

در این مطالعه 103 ایستگاه سینوپتیک انتخاب شدند که دارای حداقل 30 سال داده بارش ماهانه واجد شرایط که کل کشور را در بر می گیرد. این ایستگاه ها از بین 220 ایستگاه انتخاب شدند. روند، همگنی و تصادفی بودن داده ها برای تمامی 220 ایستگاه مورد بررسی قرار گرفت و این 103 ایستگاه بر اساس این آزمون ها انتخاب شدند. داده ها شامل دوره زمانی 1366 تا 1395 می باشد. داده ها از اداره کل هواشناسی جمهوری اسلامی ایران جمع آوری شده است. میانگین سالانه بارندگی در این ایستگاه ها در جدول A1 و جدول A2 در پیوست A ارائه شده است. میانگین بارندگی سالانه از 51 میلی متر در یزد تا 1730 میلی متر در بندر انزلی متغیر است.

2.2.2. شاخص های آب و هوا: نوسانات ال نینو-جنوبی

شاخص نوسان جنوبی (SOI) به عنوان یک شاخص استاندارد شده بر اساس تفاوت فشار هوای سطح دریا بین تاهیتی در اقیانوس آرام جنوبی مرکزی و داروین در استرالیا تعریف شده است. SOI نوسانات در مقیاس بزرگ فشار هوا را بین شرق و غرب نازموسادات و کوردری اقیانوس آرام استوایی نشان می دهد [ 21 ]. مقادیر منفی SOI ال نینو را نشان می دهد، در حالی که مقادیر مثبت مربوط به فاز La Niña است. در جریان ال نینو، فشار هوا در داروین بالاتر از حد نرمال است، در حالی که در تاهیتی کمتر از حد نرمال است. بر اساس پایگاه داده مورد استفاده در این مطالعه، SOI از 4- تا 4 متغیر است. پنج فاز SOI بر اساس طبقه‌بندی ثقفیان و همکاران در نظر گرفته شده‌اند. [ 33 ] ( جدول 1 ).

2.2.3. شاخص های آب و هوا: نوسان اقیانوس اطلس شمالی (NAO)

شاخص نوسان اقیانوس اطلس شمالی (NAO) بر اساس تفاوت فشار سطح دریا در آزور و ایسلند است. از آنجایی که تاثیر NAO منطقه ای است، NAO به عنوان یک شاخص نرمال شده تعریف می شود که بر اساس تفاوت فشار سطح دریا در آزور و ایسلند محاسبه می شود (Cullen et al. [ 34 ]). این نوسان تأثیر شدیدی بر الگوی جوی دارد، به ویژه در فصل زمستان در نقاط مختلف جهان، از جمله در آمریکای شمالی، شمال آفریقا، شمال آسیا و اروپا (طبری و همکاران [ 24 ).]). در فاز مثبت یا سرد، فشار بالا شدید بر روی آزور متمرکز است در حالی که فشار پایین شدید بر روی ایسلند قرار دارد. فاز منفی NAO زمانی اتفاق می‌افتد که هر دو فشار پایین زیر قطبی و فشار بالا نیمه گرمسیری کمتر از حد متوسط باشند. در این تحقیق طبقه بندی NAO همانند SOI پیشنهاد شد.

2.2.4. شاخص های آب و هوا: نوسان ده ساله اقیانوس آرام (PDO)

نوسان ده ساله اقیانوس آرام (PDO) یک ناهنجاری دمای سطح دریا (SST) در اقیانوس آرام است. در فاز منفی یا سرد، SST سرد است و از خط استوا تا خلیج آلاسکا گسترش می یابد [ 35 ]. در مقابل، در طول فاز مثبت یا گرم، SST گرم از خط استوا به خلیج آلاسکا گسترش می یابد. فازهای PDO مشابه SOI هستند. علاوه بر این، طبقه بندی PDO مانند SOI پیشنهاد شد. داده‌های SOI، PDO و NAO از اداره ملی اقیانوس‌شناسی و جوی (NOAA) جمع‌آوری شد (داده‌های موجود در https://www.esrl.noaa.gov/psd/gcos_wgsp/Timeseries ).

2.3. ویژگی های فضایی بارندگی در فصول مختلف

میانگین بلند مدت بارندگی و ضریب تغییرات در فصول مختلف در شکل 2 ارائه شده است. بر اساس این رقم، بیشترین میزان بارش در زمستان و در مرحله بعدی در پاییز رخ می دهد. همچنین مناطق غربی و به ویژه ساحلی شمال در همه فصول نسبت به سایر نقاط کشور بارندگی بسیار بیشتری دارند. به طور کلی تقریباً در تمام فصول یک کاهش مورب در بارش از شمال غرب به جنوب شرق وجود دارد. بر اساس شکل 2ضریب تغییرات بارندگی در زمستان کمتر از 100 درصد است. کشور را می توان به ترتیب با ضریب تغییرات کمتر و بیش از 50 درصد به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرد. در پاییز و بهار ضریب تغییرات در قسمت‌های جنوب و جنوب شرقی بیش از 100 درصد است در حالی که در سایر مناطق کمتر از 100 درصد است. بیشترین ضریب تغییرات را می توان در بارش تابستانی یافت که ضریب تغییرات تقریباً در تمام نقاط کشور بیش از 100 درصد است.

2.4. تجزیه و تحلیل همبستگی بین شاخص های بارندگی و اقلیم

در این تحقیق تأثیر شاخص‌های گردش آب و هوا در مقیاس بزرگ بر بارش‌های فصلی در ایران بررسی شد. بدین منظور 103 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 30 سال داده انتخاب و بارش فصلی بر اساس رکوردهای بارش ماهانه محاسبه شد. سپس، نویسندگان در نظر گرفتند که بارش فصلی با SOI، PDO و NAO ماهانه در 12 ماه گذشته همبستگی دارد. بنابراین، 12 ضریب همبستگی پیرسون بین شاخص‌های ماهانه SOI، NAO و PDO در 12 ماه گذشته با بارش فصلی مطابق با رابطه (1) محاسبه شد:

ρ ایکس ، ی = c o v ( X ، ی ) σ ایکس σ Y

(1)

که در آن X و Y به ترتیب نشان دهنده بارش و شاخص آب و هوا هستند. علاوه بر این ρ ضریب همبستگی پیرسون و σ انحراف معیار است. کوواریانس را می توان به صورت زیر محاسبه کرد:

c o v (X ، ی) = E [(X - μ ایکس) (ی - μ Y)]

(2)

که در آن E و μ به ترتیب انتظار و میانگین هستند. علاوه بر این، p-value در سطح معناداری 0.05 = α محاسبه شد. فرضیه صفر این است که ρ = 0، که در آن هیچ همبستگی یا وابستگی بین شاخص های آب و هوا و بارش فصلی وجود ندارد. در مقابل، فرضیه جایگزین این است که ρ ≠ 0، و همبستگی معنادار است. بنابراین، مقدار p کمتر از 0.05 همبستگی معنی‌داری را نشان می‌دهد. در مرحله بعد از بین 12 همبستگی محاسبه شده، همبستگی با بالاترین مقدار (مثبت یا منفی) که دارای p است.مقدار کمتر از 0.05 انتخاب شده است. بیشترین همبستگی نشان می دهد که کدام ماه در بین 12 ماه بیشترین تأثیر را بر بارش فصلی دارد. سپس سری‌های زمانی SOI، NAO و PDO در آن ماه طبق جدول 1 طبقه‌بندی شدند . در هر دسته، میزان بارش فصلی نسبت به بارش فصلی بلندمدت و میزان کل کاهش یا افزایش بارش محاسبه شد.

3. نتایج

در این بخش، نتایج تحقیق ارائه شد. ابتدا ضریب همبستگی بین شاخص های اقلیمی و بارش فصلی محاسبه شد و نتایج در شکل 3 ، شکل 4 و شکل 5 ارائه شد. شکل 3نتایج آزمون آماری همبستگی بین بارش فصلی و شاخص های اقلیمی را نشان می دهد. بر اساس نتایج، در 05/0 = α، SOI، PDO و NAO به ترتیب با بارش زمستانی در 72، 53 و 51 ایستگاه رابطه معنی‌داری دارند، در حالی که با بارش بهاره در سال‌های 74، 16 و 51 رابطه معنی‌داری دارند. ایستگاه ها به ترتیب نشان می‌دهد که تمامی شاخص‌ها حداقل در نیمی از ایستگاه‌ها بر میزان بارش زمستانی تأثیر بسزایی دارند. با این حال، PDO تأثیر ناچیزی بر بارش بهاره دارد. ضعیف ترین تاثیر این شاخص ها در فصل تابستان است. فقط 30، 25 و 47 ایستگاه به ترتیب با SOI، PDO و NAO همبستگی معناداری داشتند. در نهایت در پاییز 89، 33 و 38 ایستگاه به ترتیب با SOI، PDO و NAO همبستگی معنی‌داری داشتند. می‌توان نتیجه گرفت که NAO بر میزان بارش در حدود نیمی از ایستگاه‌ها در زمستان، بهار و تابستان تأثیر می‌گذارد، اما تأثیر کمتری بر بارش‌های پاییزی دارد. PDO بیشترین تأثیر را بر بارش زمستانی دارد و در سایر فصول تأثیر ناچیزی دارد. با این حال، SOI مهمترین شاخص با تأثیر قوی بر بارش های زمستان، بهار و به ویژه پاییز است. اما در 01/0=α، NAO با چند ایستگاه به ویژه در فصل پاییز و بهار در مناطق غرب ایران رابطه معناداری دارد. علاوه بر این، PDO با بارش فقط زمستانه در مناطق غرب کشور رابطه معناداری دارد. در سایر فصول الگوی مشخصی وجود ندارد و تعداد کمی ایستگاه با همبستگی معنادار در سطح کشور پراکنده است. متقابلا، SOI با بارش بهاره و پاییز در اکثر ایستگاه‌ها همبستگی معنی‌داری دارد. این همبستگی معنی‌دار را می‌توان در جنوب کشور در فصل زمستان تشخیص داد در حالی که اکثر ایستگاه‌های شمال کشور حتی در 05/0 = α همبستگی معنی‌داری ندارند.

الگوی کلی همبستگی اسپیرمن بین NAO، PDO، SOI و بارش فصلی در شکل 4 ترسیم شده است.. برای NAO در فصل زمستان، شمال و جنوب شرق کشور با NAO همبستگی منفی و بیشترین همبستگی در شرق کشور و برخی دیگر از ایستگاه ها در سایر نقاط نشان داده شده است. در بهار می توان کشور را به سه قسمت تقسیم کرد. شمال، شمال غرب، جنوب و برخی نقاط میانه کشور با NAO همبستگی منفی و شمال شرق و غرب کشور همبستگی مثبت دارند. هیچ ارتباط معنی داری با NAO در جنوب غربی وجود ندارد. در تابستان، الگوی کلی نشان می دهد که تقریباً تمام نقاط کشور با NAO همبستگی منفی دارند. در فصل پاییز، شمال و مرکز کشور با NAO همبستگی منفی و در سایر مناطق به ویژه شمال غرب همبستگی منفی دارد. در جنوب غرب همبستگی معناداری وجود ندارد.

برای PDO در فصل زمستان کل کشور به جز یک ایستگاه در غرب همبستگی مثبتی با PDO نشان می دهد. در فصل بهار شمال، شمال غرب و شمال شرق (به جز برخی از ایستگاه های شمال غرب و شمال شرق) همبستگی مثبتی را نشان می دهند. بخش‌های جنوب، جنوب غرب و مرکز کشور با PDO همبستگی معنی‌داری ندارند و بقیه همبستگی منفی دارند. در تابستان، جنوب شرق و برخی مناطق جنوب غرب و غرب کشور همبستگی منفی و سایر مناطق به طور کلی با PDO همبستگی مثبت دارند. در فصل پاییز جنوب شرق و شمال غرب کشور با PDO همبستگی مثبت و بقیه نقاط کشور همبستگی منفی دارند.

برای SOI، در فصل زمستان، کل کشور به جز چهار ایستگاه، همبستگی منفی با SOI نشان می‌دهد و این الگو تا بهار ادامه داشت. اما در تابستان، شمال، غرب و شمال غرب کشور با SOI همبستگی مثبت و بقیه نقاط کشور همبستگی منفی دارند. در فصل پاییز همبستگی منفی بالایی با SOI در غرب، شمال غرب و در جنوب و جنوب شرق کشور با همبستگی کمتر وجود دارد. سایر بخش ها همبستگی مثبتی با SOI دارند. از آنجایی که تعداد ایستگاه‌های با همبستگی معنی‌دار در 0.05 = α به طور قابل‌توجهی بیشتر از حالت 0.01 = α است، بنابراین، تحلیل باقی‌مانده با در نظر گرفتن 0.05 = α انجام شد. در شکل 5، ماهی که در آن SOI، NAO و PDO بیشترین همبستگی را با بارش فصلی دارند نشان داده شده است. بر اساس این رقم، برای NAO در زمستان، ایستگاه های اطراف زاگرس قوی ترین رابطه را با NAO در تیر یا مرداد دارند. در سایر مناطق، الگوی کلی وجود ندارد. در بهار بیشترین رابطه با مهر و آبان در غرب، شمال غرب و شمال شرق است در حالی که در شرق و جنوب شرق کشور با NAO ارتباطی وجود ندارد.

در نهایت، میانگین افزایش/کاهش بارش به دلیل تغییر مقادیر PDO، NAO و SOI در شکل 6 ، شکل 7 ، شکل 8 ، شکل 9 و شکل 10 محاسبه و ترسیم شده است. بر اساس شکل 6زمانی که مقادیر PDO، NAO و SOI کمتر از 2- باشد، الگوهای بارش فصلی متفاوتی قابل تشخیص است. به طور کلی در زمستان، زمانی که مقادیر PDO و NAO کمتر از 2- است، کل کشور با کاهش تقریبی 25 درصدی در بارش مواجه می‌شود. فقط شمال و به ویژه جنوب شرق کشور ممکن است دارای بارش بالاتر از حد متوسط با NAO <-2 باشد. با این حال، SOI <-2 بارش را تقریبا در تمام نقاط کشور تشدید می کند. در شرق و میانه کشور قابل توجه است. در فصل بهار هر سه شاخص بارندگی را در نیمه جنوبی کشور تشدید می کنند، در حالی که PDO در نواحی شمالی و NAO در میانه و شمال شرق باعث کاهش بارش می شود. به طور کلی، SOI بیشترین تأثیر را بر بارش بهاره دارد. در تابستان همه شاخص ها باعث افزایش بارندگی در شرق کشور می شود. با این حال، SOI منجر به کاهش قابل توجهی در بارش در شمال غربی می شود در حالی که NAO و PDO بارش را در شمال غرب افزایش می دهند. علاوه بر این، NAO و PDO منجر به کاهش قابل توجه بارش در میانه کشور می شود در حالی که SOI باعث افزایش بارش می شود. در پاییز، هر شاخص تاثیر منحصر به فردی بر بارندگی دارد. NAO باعث کاهش بارش در شمال غرب و جنوب شرق و افزایش در سایر نقاط می شود. PDO در تمام نقاط کشور به جز جنوب شرق بارندگی را تشدید می کند. SOI بارش را در شمال غرب، جنوب غرب و غرب افزایش می دهد و در برخی نقاط در جنوب شرق و در بقیه نقاط کشور کاهش بارندگی غالب است. علاوه بر این، NAO و PDO منجر به کاهش قابل توجه بارش در میانه کشور می شود در حالی که SOI باعث افزایش بارش می شود. در پاییز، هر شاخص تاثیر منحصر به فردی بر بارندگی دارد. NAO باعث کاهش بارش در شمال غرب و جنوب شرق و افزایش در سایر نقاط می شود. PDO در تمام نقاط کشور به جز جنوب شرق بارندگی را تشدید می کند. SOI بارش را در شمال غرب، جنوب غرب و غرب افزایش می دهد و در برخی نقاط در جنوب شرق و در بقیه نقاط کشور کاهش بارندگی غالب است. علاوه بر این، NAO و PDO منجر به کاهش قابل توجه بارش در میانه کشور می شود در حالی که SOI باعث افزایش بارش می شود. در پاییز، هر شاخص تاثیر منحصر به فردی بر بارندگی دارد. NAO باعث کاهش بارش در شمال غرب و جنوب شرق و افزایش در سایر نقاط می شود. PDO در تمام نقاط کشور به جز جنوب شرق بارندگی را تشدید می کند. SOI بارش را در شمال غرب، جنوب غرب و غرب افزایش می دهد و در برخی نقاط در جنوب شرق و در بقیه نقاط کشور کاهش بارندگی غالب است. NAO باعث کاهش بارش در شمال غرب و جنوب شرق و افزایش در سایر نقاط می شود. PDO در تمام نقاط کشور به جز جنوب شرق بارندگی را تشدید می کند. SOI بارش را در شمال غرب، جنوب غرب و غرب افزایش می دهد و در برخی نقاط در جنوب شرق و در بقیه نقاط کشور کاهش بارندگی غالب است. NAO باعث کاهش بارش در شمال غرب و جنوب شرق و افزایش در سایر نقاط می شود. PDO در تمام نقاط کشور به جز جنوب شرق بارندگی را تشدید می کند. SOI بارش را در شمال غرب، جنوب غرب و غرب افزایش می دهد و در برخی نقاط در جنوب شرق و در بقیه نقاط کشور کاهش بارندگی غالب است.

شکل 7 تغییرات بارندگی را نشان می دهد که NAO، PDO و SOI در محدوده -2 < x < -1 هستند. الگوی کلی بارش در تمام فصول با تغییرات کمتر از نتایج شکل 6 پیروی می کند. با این حال، برخی ملاحظات وجود دارد. تغییر کلی در بارش زمستانه مربوط به همه شاخص ها از 50 درصد تجاوز نمی کند مگر در برخی نقاط، به ویژه در جنوب غربی.

بر اساس شکل 8 . فقط NAO باعث افزایش بارندگی در منطقه کوچکی در غرب می شود. در پاییز، بیشتر مناطق کشور کمتر از حد متوسط بارندگی دریافت می کنند. NAO، PDO و SOI به ترتیب در شمال غرب و غرب، شمال شرق و شمال غرب و شمال شرق بارش را تشدید می کنند.

شکل 9 تغییرات بارندگی را زمانی نشان می دهد که NAO، PDO و SOI در محدوده 1 < x < 2 هستند. در زمستان و بهار، NAO در این محدوده به ترتیب بارش را در نیمه جنوبی و شمالی کشور تشدید می کند در حالی که شدت این تشدید در بهار بیشتر است. بقیه نقاط کشور کمتر از میانگین بارندگی را تجربه می کنند. در فصل تابستان و پاییز کاهش بارندگی در کل کشور به جز تابستان در منطقه کوچکی در غرب غالب است. PDO باعث افزایش بارندگی در کل کشور در زمستان و شمال غرب و به ویژه جنوب شرق در پاییز می شود.

مناطق میانی کشور در فصل پاییز 50 درصد کاهش بارندگی را تجربه می کنند. این الگوی غالب در تابستان در کل کشور و با شدت کمتر در بهار به جز در نواحی شمال غرب است. به طور کلی، SOI بارش زمستان و بهار را حدود 25 درصد کاهش می دهد در حالی که در جنوب غرب و میانه کشور به بالای 50 درصد می رسد. در تابستان، شمال غرب و شمال غرب با بارش بالاتر از حد متوسط مواجه هستند، در حالی که میانه و جنوب شرق کشور حدود 50 درصد کاهش بارندگی را تجربه می کنند. در فصل پاییز میزان بارندگی در غرب و جنوب غرب حدود 50 تا 100 درصد کاهش می‌یابد در حالی که سایر نقاط کشور با افزایش بارندگی مواجه می‌شوند.

در نهایت، شکل 10 کل تغییرات بارندگی را زمانی که NAO، PDO و SOI در محدوده x قرار دارند نشان می دهد.> 2. در زمستان که NAO در این محدوده قرار دارد، کل نقاط کشور به جز نواحی شمال و جنوب شرق حداقل 25 درصد افزایش بارندگی را تجربه می کنند. علاوه بر این، PDO بارش ها را تقریبا در تمام نقاط کشور تشدید می کند. در مقابل، SOI در این محدوده میزان بارش را حدود 25 درصد کاهش می دهد و در برخی مناطق به 100 درصد می رسد. NAO در این محدوده باعث کاهش بارش در شمال غرب و جنوب شرق و در سایر نقاط کشور به ویژه در نواحی غرب و شمال شرق افزایش بارش می شود. PDO باعث کاهش بارش در فصل بهار در کشور به جز شمال و شمال شرق می شود. علاوه بر این، SOI تقریباً در تمام مناطق کشور بارندگی را کاهش می دهد و در جنوب شرق به بالاترین میزان بارش می رسد. PDO و SOI تقریباً تأثیر فزاینده یکسانی بر بارندگی در کشور در تابستان دارند به جز در شمال غرب و شمال شرق که PDO در این محدوده است. با این حال، NAO بارندگی را در شرق و شمال غرب کشور به میزان قابل توجهی کاهش می دهد در حالی که سایر مناطق شاهد افزایش بارندگی هستند. در پاییز، NAO بارش را در میانه کشور و برخی مناطق در جنوب شرق کاهش می دهد. سایر نقاط کشور بیش از میانگین بارندگی دارند. PDO بارندگی را در نواحی شرق و شمال غرب تشدید می کند و سایر نواحی از کاهش بارش رنج می برند. در نهایت SOI باعث افزایش بارندگی در کشور به جز نواحی مرزی غربی و برخی مناطق شرق می شود. بر اساس NAO در شرق و شمال غرب کشور بارندگی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد در حالی که سایر مناطق شاهد افزایش بارندگی هستند. در پاییز، NAO بارش را در میانه کشور و برخی مناطق در جنوب شرق کاهش می دهد. سایر نقاط کشور بیش از میانگین بارندگی دارند. PDO بارندگی را در نواحی شرق و شمال غرب تشدید می کند و سایر نواحی از کاهش بارش رنج می برند. در نهایت SOI باعث افزایش بارندگی در کشور به جز نواحی مرزی غربی و برخی مناطق شرق می شود. بر اساس NAO در شرق و شمال غرب کشور بارندگی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد در حالی که سایر مناطق شاهد افزایش بارندگی هستند. در پاییز، NAO بارش را در میانه کشور و برخی مناطق در جنوب شرق کاهش می دهد. سایر نقاط کشور بیش از میانگین بارندگی دارند. PDO بارندگی را در نواحی شرق و شمال غرب تشدید می کند و سایر نواحی از کاهش بارش رنج می برند. در نهایت SOI باعث افزایش بارندگی در کشور به جز نواحی مرزی غربی و برخی مناطق شرق می شود. بر اساس سایر نقاط کشور بیش از میانگین بارندگی دارند. PDO بارندگی را در نواحی شرق و شمال غرب تشدید می کند و سایر نواحی از کاهش بارش رنج می برند. در نهایت SOI باعث افزایش بارندگی در کشور به جز نواحی مرزی غربی و برخی مناطق شرق می شود. بر اساس سایر نقاط کشور بیش از میانگین بارندگی دارند. PDO بارندگی را در نواحی شرق و شمال غرب تشدید می کند و سایر نواحی از کاهش بارش رنج می برند. در نهایت SOI باعث افزایش بارندگی در کشور به جز نواحی مرزی غربی و برخی مناطق شرق می شود. بر اساسدر شکل 4 ، شکل 5 ، شکل 6 ، شکل 7 و شکل 8 ، می توان نتیجه گرفت که SOI، PDO و NAO تأثیر قابل توجهی بر بارش فصلی در ایران دارند. این یافته با مطالعات قبلی مطابقت دارد، به عنوان مثال، [ 21 ، 22 ، 25 ]. با این حال، این مطالعات بیشتر بر بارش پاییز و زمستان متمرکز بوده و تنها از شاخص SOI در مطالعات آنها استفاده شده است.

4. نتیجه گیری

در این تحقیق، تأثیر محرک‌های گردش در مقیاس بزرگ، از جمله SOI، PDO و NAO بر بارش فصلی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور 103 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 30 سال داده در نظر گرفته شد. بیشترین همبستگی بین این شاخص ها در 12 ماه گذشته با بارش فصلی محاسبه شد. ماه با بیشترین تاثیر بر بارش فصلی برای هر شاخص تعیین شد. در نهایت میزان کاهش و افزایش بارندگی ناشی از این شاخص ها در پنج کلاس محاسبه شد. بر اساس نتایج، NAO و SOI با بارش در پاییز، زمستان و بهار در اکثر ایستگاه‌ها همبستگی مثبت دارند در حالی که با بارش تابستان همبستگی منفی دارند. این الگو برای PDO در زمستان و بهار یکسان است، در حالی که به ترتیب با بارش تابستان و پاییز همبستگی مثبت و منفی وجود دارد. علاوه بر این، تقریباً همه همبستگی ها در محدوده 0.6 تا -0.6 قرار دارند و در موارد نادر، این همبستگی به مقداری خارج از این محدوده می رسد. SOI، NAO و PDO به ترتیب بیشترین تأثیر را بر بارش فصلی دارند. در پاییز، زمستان و بهار که بیشترین بارندگی رخ می دهد، SOI با بیش از 70 درصد ایستگاه های این سه فصل همبستگی معنی داری دارد. علاوه بر این، NAO با حدود 40 درصد و PDO با 30 درصد از ایستگاه ها به طور کلی همبستگی معنی داری دارد. بیشترین همبستگی برای SOI با بارش پاییز و برای NAO و PDO با بارش زمستان است. ماهی که این شاخص‌ها بیشترین همبستگی را با بارش فصلی دارند، از الگوی مشخصی پیروی نمی‌کنند. اما می توان نتیجه گرفت که مناطق اطراف رشته کوه های زاگرس و البرز بیشترین همبستگی را با یک ماه خاص دارند.

SOI تأثیر نامطلوبی بر تغییرات بارندگی در مقایسه با PDO و NAO در زمستان دارد. ال نینو و ال نینو قوی بارش زمستان را تشدید می کنند در حالی که PDO در فازهای گرم و بسیار گرم و NAO در فازهای سرد و بسیار سرد بارش را تقریباً در همه مناطق کاهش می دهند. در مقابل، لانینیا و لا نینا قوی بارش زمستان را کاهش می دهند در حالی که PDO در فاز سرد و بسیار سرد و NAO در فاز گرم و بسیار گرم بارش را تقریباً در همه مناطق افزایش می دهند. در سایر فصول از الگوی منحصر به فردی پیروی نمی کنند و هر کدام تاثیر ویژه ای بر بارش در نقاط مختلف کشور دارند. در فاز خنثی، همه این شاخص‌ها تقریباً تأثیر یکسانی بر بارش فصلی دارند و در اغلب موارد کاهش می‌یابند. در تمام فصول، هیچ منطقه ای با کاهش بیش از 100٪ در بارش وجود ندارد. با این حال، مناطق متعددی وجود دارد که به دلیل تأثیر این شاخص ها، بارندگی بیش از 100 درصد افزایش یافته است.

در حالی که نتایج امیدوارکننده بود، محدودیت هایی وجود دارد. دقت تحلیل های همبستگی به حجم نمونه بستگی دارد. طولانی‌تر بودن دوره داده منجر به تحلیل‌های همبستگی بهتری می‌شود. در مرحله بعدی، لازم است تعامل اقیانوس-اتمسفر با بارش مشخص شود. علاوه بر این، شایان ذکر است که همبستگی به طور خودکار به این معنی نیست که یک متغیر باعث تغییر در مقادیر متغیر دیگر می شود. تحلیل همبستگی فقط رابطه آماری را بررسی می کند و مکانیسم فیزیکی بین متغیرها را نشان نمی دهد.

نتایج این تحقیق می‌تواند برای پایش و مدیریت منابع آبی ایران که در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک با منابع آبی محدود قرار دارد، به‌طور مؤثر مورد استفاده قرار گیرد. آگاهی از افزایش و کاهش بارش در مناطق مختلف می تواند برای مدیریت خشکسالی و سیل در مناطق مختلف مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، همبستگی بین بارش زمستان و بهار با این شاخص ها در نواحی جنوب غربی نشان می دهد که ال نینوی قوی بارش را به میزان قابل توجهی تشدید می کند. این اتفاق در زمستان و بهار 2019 در این منطقه رخ می دهد که منجر به وقوع سیلاب های قابل توجهی در این منطقه می شود. در این تحقیق تاثیر کلی این شاخص ها بر بارش فصلی بررسی شد. نویسندگان تأثیر کلی این شاخص ها را بر بارش فصلی در نظر گرفتند، و می توان مواردی را با تأثیر متفاوت نسبت به نتایج این تحقیق یافت. برای روشن شدن موضوع، به مطالعه ای نیاز است که احتمال افزایش یا کاهش بارندگی مرتبط با این شاخص ها را بررسی کند. به علاوه در آن صورت می توان میزان افزایش یا کاهش بارندگی را محاسبه کرد.

منابع

Le Houérou، HN تغییر آب و هوا، خشکسالی و بیابان زایی. J. محیط خشک. 1996 ، 34 ، 133-185. [ Google Scholar ] [ CrossRef ][ نسخه سبز ]
چوبین، بی. موسوی، ع. علمدارلو، ا.ح. حسینی، ف.س. شمشیربند، س. دشتکیان، ک. غمیسی، ص. پیش‌بینی خطر شکاف زمین با استفاده از مدل‌های یادگیری ماشین. محیط زیست Res. 2019 ، 179 ، 108770. [ Google Scholar ] [ CrossRef ] [ PubMed ]
ترنبرث، KE تغییرات بارندگی با تغییرات آب و هوا. صعود Res. 2011 ، 47 ، 123-138. [ Google Scholar ] [ CrossRef ][ نسخه سبز ]
صالحی، س. دهقانی، م. مرتضوی، س.م. سینگ، VP تحلیل روند و تشخیص نقطه تغییر بارش فصلی و سالانه در ایران. بین المللی جی.کلیماتول. 2019 . [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
بیابانکی، م. اسلامیان، اس.اس. کوپای، ج.ا. کانون، جی. بونی، جی. قیصری، م. رویکرد تجزیه و تحلیل مولفه‌های اصلی/منفرد برای تأثیرات ENSO و PDO بر بارندگی در غرب ایران. هیدرول. Res. 2013 ، 45 ، 250-262. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
شاهی، ع. خشکسالی: پاشنه آشیل جمهوری اسلامی ایران. آسیایی Aff. 2019 ، 50 ، 18–39. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
سبزی پرور، ع. میرمسعودی، س. طبری، ح. ناظم السادات، م. Maryanaji, Z. ارتباط از راه دور ENSO بر تغییرپذیری تبخیر و تعرق مرجع در برخی از اقلیم های گرم ایران تأثیر می گذارد. بین المللی جی.کلیماتول. 2011 ، 31 ، 1710-1723. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
اونیوتا، سی. Willems, P. تغییرپذیری مکانی و زمانی بارندگی در حوضه نیل. هیدرول. سیستم زمین علمی 2015 ، 19 ، 2227-2246. [ Google Scholar ] [ CrossRef ][ نسخه سبز ]
راو، پی. بورل، ال. لباط، د. ملو، پ. دیویت، بی. فراپارت، اف. لاوادو، دبلیو. Felipe, O. منطقه‌بندی بارندگی بر روی شیب و سواحل اقیانوس آرام پرو. بین المللی جی.کلیماتول. 2017 ، 37 ، 143-158. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
روتکووسکا، ا. ویلمز، پی. اونیوتا، سی. Młocek، W. تغییرات زمانی و مکانی چندک‌های جریان شدید رودخانه در حوضه رودخانه ویستولای بالایی، لهستان. هیدرول. روند. 2017 ، 31 ، 1510-1526. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
اونیوتا، سی. Willems, P. تغییرپذیری فضا-زمان بارندگی شدید در حوضه رودخانه نیل. بین المللی جی.کلیماتول. 2017 ، 37 ، 4915-4924. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
Ahokpossi، Y. تجزیه و تحلیل تغییرپذیری بارندگی و تغییر در جمهوری بنین (غرب آفریقا). هیدرول. علمی J. 2018 , 63 , 2097–2123. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
سولکا، جی. تاکاهاشی، ک. اسپینوزا، جی سی. ویل، م. Lavado-Casimiro، W. تأثیر طعم‌های مختلف ENSO و تغییرپذیری همرفت اقیانوس آرام استوایی (ITCZ، SPCZ) بر بارندگی تابستانی استرالیا در آمریکای جنوبی، با تمرکز بر پرو. بین المللی جی.کلیماتول. 2018 ، 38 ، 420-435. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
داساری، اچ پی; لنگودان، س. Viswanadhapalli، Y.; وادلامودی، BR; پاپادوپولوس، معاون; Hoteit، I. ENSO تأثیر بر تغییرپذیری بین سالانه منطقه همگرایی دریای سرخ و بارندگی مرتبط. بین المللی جی.کلیماتول. 2018 ، 38 ، 761-775. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
ابید، MA; المازرویی، م. کوچارسکی، اف. اوبراین، ای. رابطه یوسف، AE ENSO با تغییرپذیری بارندگی تابستان و قابلیت پیش‌بینی بالقوه آن در منطقه شبه جزیره عربستان. Npj Clim. اتمس. علمی 2018 ، 1 ، 20171. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
نگ، CHJ؛ Vecchi، GA؛ مونوز، Á.G. موراکامی، H. پاسخ نامتقارن باران به ENSO در شرق آسیا. صعود دین 2019 ، 52 ، 2303-2318. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
وست، اچ. کوین، ن. Horswell، M. پاسخ باران منطقه ای به نوسانات اقیانوس اطلس شمالی (NAO) در سراسر بریتانیا. هیدرول. Res. 2019 ، 50 ، 1549-1563. [ Google Scholar ] [ CrossRef ][ نسخه سبز ]
هرناندز آیالا، JJ اتصالات اتمسفری و اثرات آنها بر اقلیم شناسی بارندگی سالانه و فصلی پورتوریکو. نظریه. Appl. کلیماتول. 2019 ، 137 ، 2915–2925. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
دنگ، س. یانگ، ن. لی، ام. چنگ، ال. چن، ز. چن، ی. چن، تی. لیو، ایکس. تغییرات فصلی بارندگی و ارتباطات احتمالی آن با رویدادهای آب و هوایی جهانی در چین. صعود دین 2019 ، 53 ، 3529–3546. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
الحمشری، ع. فنتا، AA; یاسودا، ح. شیمیزو، ک. Kawai, T. پیش بینی بارندگی تابستانی بر روی منطقه منبع نیل آبی با استفاده از اتصالات از راه دور بر اساس دمای سطح دریا. نظریه. Appl. کلیماتول. 2019 ، 137 ، 3077–3087. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
ناظم السادات، م. کوردری، I. در مورد روابط بین ENSO و بارندگی پاییزی در ایران. بین المللی جی.کلیماتول. یک شهاب سنگ JR. Soc. 2000 ، 20 ، 47-61. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
ناظم السادات، م. قاسمی، ع. کمی سازی تغییرات مربوط به ENSO در شدت و احتمال خشکسالی و دوره های مرطوب در ایران. جی. کلیم. 2004 ، 17 ، 4005-4018. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
رضیعی، ت. ثقفیان، ب. پائولو، AA; پریرا، LS; بردی، اول. الگوهای مکانی و تغییرپذیری زمانی خشکسالی در غرب ایران. منبع آب مدیریت 2009 ، 23 ، 439. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
طبری، ح. ابغری، ح. حسین زاده طلایی، ص. تأثیر نوسانات اقیانوس اطلس شمالی بر جریان رودخانه در غرب ایران. هیدرول. روند. 2014 ، 28 ، 4411-4418. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
روغنی، ر. سلطانی، س. بشاری، ح. تأثیر نوسان جنوبی بر بارندگی پاییزی ایران (1390–1330). نظریه. Appl. کلیماتول. 2016 ، 124 ، 411-423. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
علیزاده چوبری، ا. ادیبی، پ. ایران نژاد، ص. تأثیر نوسان ال نینو-جنوبی بر اقلیم ایران با استفاده از داده های ERA-Interim. صعود دین 2018 ، 51 ، 2897–2911. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
علیزاده چوبری، ا. نجفی، م. تغییرپذیری آب و هوا در ایران در پاسخ به تنوع نوسان ال نینو- جنوبی. بین المللی جی.کلیماتول. 2018 ، 38 ، 4239-4250. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
دزفولی، ع.ک. کرموز، م. عراقی نژاد، س. درباره رابطه خشکسالی هواشناسی منطقه با SOI و NAO در جنوب غرب ایران. نظریه. Appl. کلیماتول. 2010 ، 100 ، 57-66. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
میدانی، ا. عراقی نژاد، جنوب شرقی. پیش‌بینی جریان آبراهه‌ای بلندمدت در جنوب غربی ایران بر اساس دمای سطح دریای دریای مدیترانه. جی هیدرول. مهندس 2014 ، 19 ، 05014005. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
طبری، ح. ویلمز، ص. افراط‌های بارش روزانه در ایران: ناهنجاری‌های دهه‌ای و محرک‌های احتمالی. مربا. منبع آب دانشیار 2016 ، 52 ، 541-559. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
ژو، سی. فن، X. دونگ، کیو. لیو، جی. استفاده از محصولات سنجش از دور برای شناسایی الگوهای ارتباط دریایی در عوامل مربوط به ENSO در اقیانوس آرام. ISPRS Int. J. Geo-Inf. 2017 ، 6 ، 32. [ Google Scholar ] [ CrossRef ] [ نسخه سبز ]
آرجاساکوسوما، اس. یاماگوچی، ی. هیرانو، ی. ژو، X. مناطق پوشش گیاهی حساس به ENSO و بارندگی در اندونزی که از داده‌های سنجش از دور چند سنسوری شناسایی شده‌اند. ISPRS Int. J. Geo-Inf. 2018 ، 7 ، 103. [ Google Scholar ] [ CrossRef ] [ نسخه سبز ]
ثقفیان، ب. حق نگاهدار، ع. دهقانی، م. اثر ENSO بر حداکثر سیلاب سالانه و حجم بالای آستانه در منطقه جنوب غرب ایران. هیدرول. علمی J. 2017 ، 62 ، 1039-1049. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
کالن، اچ ام. کاپلان، ا. آرکین، پی. تأثیر دمنوکال، PB نوسانات اقیانوس اطلس شمالی بر آب و هوای خاورمیانه و جریان جریان. صعود چانگ. 2002 ، 55 ، 315-338. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]
بیوندی، اف. گرشونوف، آ. کایان، DR تغییر اقلیم ده ساله اقیانوس آرام شمالی از سال 1661. J. Clim. 2001 ، 14 ، 5-10. [ Google Scholar ] [ CrossRef ]