سنسور لیدار
لیدار مخفف عبارت Light Detection and Ranging است که تکنیکی قدرتمند در سنجش از راه دور لیزری میباشد. تکنیک لیدار مشابه اصول رادار کار میکند که بعضی اوقات نیز رادار لیزری نامیده میشود. اختلاف اصلی بین لیدار و رادار در واقع نوع طول موجهای تابشی مورد استفادهاست. رادار طول موج هایی در ناحیه رادیویی را استفاده میکند در حالی که لیدار طول موج های لیزری را بکار میبرد.
تشخیص نور و مسافت یابی که یک روش تشخیص از راه دور نوری است که ویژگیهای نور پراکنده شده را برای بدست آوردن فاصله یا دیگر اطلاعات هدف دور اندازه گیری میکند. روش متداول برای تعیین کردن فاصله تا یک جسم یا سطح استفاده از پالس های لیزری است. مانند تکنولوژی رادار که از امواج رادیویی استفاده میکند و فاصله تا جسم با اندازه گیری اختلاف زمانی بین ارسال پالس و دریافت پالس بازتابی تعیین میکنند. تکنولوژی Lidar در زمین شناسی، باستان شناسی، جغرافی زمین شناسی، زلزله شناسی، جنگل داری، ارزیابی فاصله دور و فیزیک هواشناسی کاربرد دارد، کاربرد Lidarشامل ALSM (لیزر هوابرد نگاشت ردپا)، ارتفاع سنجی بوسیله لیزر یا Lidar برای تهیه نقشه عوارض نما است. اسم مخفف LADAR (آشکارسازی لیزر و مسافت یابی) معمولاً در زمینه نظامی استفاده میشود. واژه رادار لیزری، نیز استفاده میشود اگرچه Lidar از مایکروویو با امواج رادیویی استفاده نمیکند که برای رادار تعریف شدهاست.
توضیح کلی
تفاوت اولیه بین Lidar و radar این است Lidar که از امواج با طول موج کوتاه تر از طیف الکترو مغناطیسی استفاده میکند. به طور ویژه در محدوده فرابنفش، مرئی یا نزدیک فروسرخ در کل این امکان وجود دارد که جسمی با اندازهای تقریبا برابر طول موج یا بزرگتر از آن را مجسم کرد. بنابراین Lidar به ذرات کلوئیدی موجود در هوا یا مایع و ذرات ابر حساس است و کاربردهای زیادی در تحقیقات هواشناسی و جوشناسی دارد.
یک جسم برای منعکس کردن موج ارسال شده نیاز به ناپیوستگی دی الکتریک دارد. در فرکانس های کار رادار (رادیو یا مایکروویو) یک جسم متالیک و براق بازتابی بسیار خوبی ایجاد میکند. ولی اجسام غیر متالیک، مثل باران و سنگها بازتاب ضعیف تری و بعضی از اجسام ممکن است هیچ بازتاب قابل تشخیص ایجاد نکنند. به این معنی که بعضی اجسام یا ترکیبات از فرکانس کار رادار نامرئی هستند و غیر قابل تشخیص. این به ویژه برای اجسام بسیار کوچک درست است.
لیزر یک راه حل برای این مشکل فراهم کردهاست. چگالی پرتد و وابستگی (Coherency ) آن بسیار عالی است. به علاوه طول موجها خیلی کوچک تر از آن است که بوسیله سیستمهای رادیویی قابل دستیابی باشد، در رنج حدودا mm ۱۰ تا فرابنفش (۲۵۰nm ). در چنین طول موجی از اجسام کوچک به خوبی بازتاب میشوند. این نوع بازتاب پخش معکوس امواج رادیویی نامیده میشود. انواع مختلف پراکندگی برای کاربردهای مختلفLidar استفاده میشود. که معمول آن، تفرق عادی تابشها Raman scattering; mie scattering هم چنین فلوئورسنت است. با توجه به انواع مختلف پخش معکوس امواج رادیویی،Lidar را میتوان Lidar mie یا Lidar Rayling و raman Lidar و NalfelkفلوئورسنتLidar نامید. طول موجها برای اندازه گیری دود، مه، و بقیه ذرات هوایی مناسب و ایده آل هستند.
لیزر به طور ویژه یک پرتو باریک دارد که امکان نقشه برداری کردن از اجزای فیزیکی را با وضوح بالا در مقایسه با رادار در اختیار ما قرار میدهد، به علاوه بسیاری از ترکیبات شیمیایی در برابر طول موج مرئی فعل و انفعال بیشتری از خود نشان میدهند در مقایسه با مایکرویو در نتیجه تصویر قوی تری از این اجسام بدست میآید. ترکیبات مناسبی از لیزر امکان نگاشت راه دور اجزای اتمسفری را با جستجوی تغییرات شدت سیگنال بازگشت در طول موج وابسته فراهم میکند. Lidar به طور گسترده در تحقیقات اتمسفری وهواشناسی مورد استفاده قرار میگیرد. با گسترش GPS در دهه ۱۴۸۰مکان یابی دقیق هواپیماها ممکن است. GPS که بر پایه تکنولوژی نقشه برداری است. نقشه برداری هوایی و کاربردهای نقشه برداری راممکن و اجرایی ساختهاست. استفاده ازLidarدر هواپیماها و ماهوارهها بسیار پیشرفت کردهاست.
طراحی
به طور کلی دو نوع طرح آشکار سازی برای وجود دارد:’incoherent ’ یا آشکارسازی مستقیم انرژی (که اساسا اندازه گیری دامنهاست.)و آشکار سازی’coherent ’که مناسب برای وایلر یا اندازه گیریهای حساس به فازاست.) سیستم های’coherent ’ به طور معمول از آشکارسازیheterodyne نوری استفاده میکنند. :heterodyne )ترکیب دو جریان متناوب برای تولید جریانی با فرکانس مجموع یا تفاضل فرکانس دو جریان.)که بسیار حساس تر از آشکارسازی مستقیم است و اجازه میدهد که توان کمتری مصرف شود ولی در عمل هزینه دستگاه گیرنده و فرستده پیچیده بسیار گران تر است. در هر دو نوع inwherent,coheren Lidar دو نوع پالس نمونه وجود دارد: سیستمهای با micro pulse lidar و سیستم هایhigh enrgy . سیستم هایmicro pulseدر اثر پیشرفت روزافزون کامپیوتر و پیشرفتهای لیزری فناوری لیزر توسعه پیدا کردهاست. این سیستمها به طور قابل ملاحظهای انرژی کمی مصرف میکنند، در لیزر به طور ویژه در حد یک میکروژول، معمولاً برای چشم آسیبی ندارند. به این معنی که نیاز به اقدامهای احتیاطی برای ایمنی ندارند. سیستمهای با قدرت بالا در تحقیقات اتمسفری بسیار معمول است که برای اندازه گیریهای اتمسفری به طور گسترده مورد استفادهاند. مثل پارامترهای: ارتفاع، لایه بندی و چگالی ابرها، ویژگی ذرات ابری (ضریب جذب، ضریب توزیع معکوس امواج، قطبش زدایی) دما، فشار، باد، رطوبت، تراکم گازها (اوزون، متال، نیتروژن، منواکسید و…) در زیر تعدادی از اجزاء سیستم هایlidarتوضیح داده شدهاست:
لیزر
لیزرهای۶۰۰-۱۰۰۰nmبسیار معمول هستند درکاربردهای غیرعلمی. این لیزرها ارزان هستند ولی چون میتوانند به سادگی متمرکز شوند به سادگی توسط چشم جذب میشوند. بیشتری قدرت محدود میشودبه این معنی که آنها را برای چشم ایمن کنیم. ایمنی چشم معمولاً یک شرط برای بیشتر کاربردها است. یک جایگزین معمول لیزرهای ۱۵۵۰nmاست که برای چشم ایمن هستند در سطح توان بالاتری چون این طول موج بوسیله چشم متمرکز نمیشود ولی تکنولوژی آشکارساز کمتر پیشرفت کردهاست. بنابراین این طول موج در رنجهای طولانی تر و دقت کمتر استفاده میشود به طور معمول. هم چنین در کاربردهای نظامی نیز استفاده میشود. چون ۱۵۵۰nmدر عینک دید شب قابل دید نیست برعکس لیزرهای ۱۰۰۰nmفروسرخ. lidarکه در نقشه برداری توپوگرافی هوایی کاربرد دارند معمولاً از دیودهای ۱۰۶۴nmکه لیزر yag ارسال میکنند استفاده میکنند. در حالیکه سیستمهای عمق نما معمولاً ازدیودهای فرکانس دوگانه ۵۳۲nm که لیزر yag ارسال میکنند استفاده میکنند، چون ۵۳۲nm در آب با تضعیف کمتری نفود میکند نسبت به۱۰۶۴nm . طول پالس معمولاً اطلاعاتی درباره ویژگی لیزر در اختیار قرار میدهد. وضوح بهتر هدف با پالسهای کوتاه تر بدست میآید که بوسیله گیرنده lidar و آشکارساز و ابزارهای الکترونیکی با پهنای باند کافی ممکن میشود.
اسکنرو اپتیک
تصاویر چقدر سریعتر میتوانند توسعه پیدا کنند تحت تأثیر این حقیقت است که با چه سرعتی میتوانند بر روی سیستم اسکن شوند. روشهای متعددی برای اسکن کردن جهت و ارتفاع وجود دارد شامل صفحه آینهای نوسانی دوگانه، ترکیبی با آینه چند ضلعی، اسکنر کور دوگانه و…. گزینههای اپتیکی (نوری) وضوح زاویهای و رنجی را که میتوان تشخیص داد را تحت تأثیر قرار میدهند. بازتاب حفرهای یا شکاف دهنده پرتو گزینههای برای جمع آوری سیگنال بازگشتی است.
آشکارساز نوری و گیرنده الکترونیکی
دو تکنولوژی عمده آشکارسازی نوری در lidar استفاده میشود: آشکارساز نوری حالت جامد، مثل فتودیدوهای یا افزایندههای نوری، حساسیت گیرنده عامل دیگری است. که در طراحی lidar باید به آن توجه شود.
سیستمها مکان یابی و راهبردی
سنسورهای lidarکه برروی اجسام متحرک مثل هواپیما و ماهواره قرار دارند نیازمند ابزارهایی هستند تا مکان و جهت مطلق سنسور را معین کنند. چنین دستگاههایی معمولاً شامل گیرندههای GPS و IMU هستند.
کاربردها
باستان شناسی
lidar کاربردهای گستردهای در زمینه زمینشناسی دارد که شامل کمک در طرح ریزی فعالیتهای میدانی، نقشه برداری از عوارض زیر چتر جنگل اجسام پیوستهای که ممکن است بر روی زمین غیر قابل تشخیص باشند، میباشد. هم چنین lidarمی تواند این امکان را برای باستان شناسان فراهم کند که بتوانند مدلهای ارتفاعی دیجیتالی (dems ) با وضوح بالا از مکانهای باستانی بسازند که میتواند توپوگرافی در حد میکرو را آشکار کنند اگر چه با پوشش گیاهی پوشیده پنهان شده باشد. اطلاعات بدست آمده از lidar به آسانی میتوانند در سیستم اطلاعات جغرافیایی گنجانده شود. برای آنالیز و ترجمه به عنوان مثال درFort Cumberland national – Fort Beansejour historic site در کانادا. سابقا ویژگیهای باستانشناسی کشف نشدهای نگاشت شده بود که مربوط به قطعه نظامی Fort در ۱۷۷۵ بود. ویژگیهایی که از روی زمین یا از طریق عکسهای هوایی غیر قابل تشخیص بود. روی هم قرار دادن سایههای تپههای بدست آمده ازdemکه یا نورپردازی مصنوعی از زاویههای مختلف ساخته شده بودند تشخیص داده شدند، با استفاده از lidar توانایی ایجاد مجموعه دادهها سریع و به نسبت ارزان یک مزیت محسوب میشود. فراتر کارایی، قابلیت آن در نفوذ کردن در زیر جنگل موجب کشف گونههایی شدهاست که از طرق سنتی زمین سه بعدی غیر قابل تشخیص بودهاست و با روش نقشه برداری زمینی نیز سخت میباشد.
هواشناسی و محیط جوی
اولین سیستمهای lidar برای مطالعه ترکیبات اتمسفری، ساختار، ابرها، وذرات کلوئیدی موجود در هوا استفاده میشد. در ابتدا بر پایه لیزرهای سرخ، lidar برای کاربردهای مربوط به هوا ساخته شد. مدتی کوتاه بعد از اختراع لیزر و ارائه یکی از اولین کاربردهای فناوری لیزر، Flastic buckscatter lidar سادهترین نوع lidar است و به طور ویژه و معمول برای مطالعات ذرات کلوئیدی موجود در هوا و ابرها استفاده میشود. طول موجی که به شکل معکوس پراکنده شدهاست مانند طول موج ارسال شدهاست، و دامنه سیگنال دریافت شده در رنج داده شده به ضریب توزیع معکوس پراکنده کنندهها در رنج مورد نظر و ضریب جذب پراکنده کنندهها در طول مسیر در آن رنج معین بستگی دارد. ضریب جذب به طور نمونه مقدار بهرهاست. (Dial): Differential Absorption Lidarبرای اندازه گیری غلظت یک گاز مشخص در اتمسفر استفاده میشود. مثل ازن کربن دی اکسید یا بخار آب، lidar در طول موج را ارسال میکند. طول موج ‘on-line ’که بوسیله گاز مورد نظر جذب میشود و ‘off-line ’ جذب نمیشود. تفاضل در مقدار جذب بین دو طول موج، اندازه تمرکز گاز مورد نظر به صورت تابعی از رنج است dial ridarها لزوما از نوع elastic backscutter lidar با دو طول موج هستند.
Raman LIDAR نیز برای اندازه گیری تمرکز گازهای اتمسفری استفاده میشود ولی میتواند برای بازیابی پارامترهای ذرات کلوئیدی موجود در هوا هم استفاده شود. این نوع Lidar گاز پراکندگی ناکشسان بهره میبرد تا گاز مورد نظر را از بقیه اجزای سازنده اتمسفر جدا کند. قسمت کمی از انرژی نور ارسال شده در گاز باقی میماند در طی فرآیند پراکندگی نور، که نور پراکنده شده را به طول موج بلندتری شیفت میدهد که با توجه به ویژگی گاز مورد نظر یکتا است. هر قدر تمرکز گاز مورد نظر کمتر باشد، دامنه سیگنال باز پراکنده شده بیشتر خواهد بود.
Doppler LIDAR :برای اندازه گیری سرعت باد درامتداد پرتو نور به کار میرود با اندازه گیری شیفت فرکانسی نورباز پراکنده شده. LIDARهایی که برای اسکن استفاده میشوند مثل NASAS HARLIE LIDAR . برای اندازه گیری سرعت بادهای اتمسفری در یک مخروط سه بعدی بزرگ استفاده شدهاند. مأموریت باری که ESA ، کهADM-Aeolus نام دارد با این نوعLIDAR تجهیز خواهند شدتا اندازه گیری جهانی بادهای عمودی را فراهم کند. این سیستم در مسابقات المپیک تابستانی ۲۰۰۸ استفاده شدند برای اندازه گیریهای سرعت بادها در مسابقات قایقرانی. Doppler LIDA Rها اخیرا به طور موفقیت آمیزی در بخش انرژیهای تجدید پذیر نیز استفاده میشوند مثل تعیین کردن سرعت باد، اغتشاش، تغییر جهت باد یا اطلاعات مربوط به تغییرات سمتی باد. هر دو سیستمهای پالسی و موج پیوسته استفاده میشوند. سیستمهای پالسی از سیگنالهای زمانی استفاده میکنند تا فاصله عمودی را به وضوح بدست آورد در حالی که سیستمهای موج پیوسته به تمرکز آشکارساز اکتفا میکنند. Synthetic Array LIDAR :امکان تصویر سازی را بدون نیاز به آشکارساز آرایهای فراهم میکند. می توان از آن برای تصویرسازی سرعت سنجی دایلر، تصویر سازی بسیار سریع، هم چنان برای کاهش رنگ در LIDARهای “coherent ” استفاده کرد.
قدرت باد
LIDAR ها گاهی در زمینهای بادی استفاده میشوند تا به طور دقیق تر سرعت باد و اغتشاش باد را اندازه گیری کنند و یک LIDAR آزمایشی بر روی روتور توربین بادی قرار داده شدهاست تا بادهای افقی جلورونده را اندازه گیری کند و به طور فعال پره توربین را تنظیم میکند تااز اجزا محافظت کند و توان را افزایش دهد.
زمین شناسی
در زمینشناسی وزلزلهشناسی ترکیبی از LIDARهایی که پایه هواپیمایی دارند و GPS به صورت ابزارهایی مهمی برای تشخیص دادن گسلهای اندازه گیری فشار بالا برنده ظاهر شدهاند. حاصل این دو تکنولوی میتواند مدلهای دقیق هوایی را برای عوارض زمین ایجاد کند که حتی میتواند ارتفاع زمین را از میان درختان اندازه گیری کند. این ترکیب در معروفترین کاربرد خود برای تعیین مکان گسل seattle در واشنگتن در آمریکا استفاده شدهاست. این ترکیب همچنان برای اندازه گیری فشار بالارونده در mt.st.helent استفاده شدهاست. با استفاده از اطلاعات قبل و بعد از رانش سال ۲۰۰۴. لیدرهای هوایی یخچالهای طبیعی را زیر نظر دارند و این توانایی را دارند که مقدار دقیق افزایش یا کاهش آن را مشخص کنند. یک سیستم که برپایه ماهواره فعالیت میکند icesat متعلق به ناسااست که از یک سیستم lidarبهره میبرد برای چنین اهدافی. نقشه برداری توپوگرافی هوایی ناسا به طور گسترده برای زیر نظر گرفتن یخچالهای طبیعی استفاده میشود و آنالیزهای تغییرات ساحلی را انجام میدهد.
فیزیک و ستاره شناسی
شبکه جهانی رصدخانهها از لیدر برای اندازه گیری فاصله بازتاب کنندههایی که بر روی ماه قرار دارند استفاده میکند که این امکان را فراهم میکند جایگاه ماه را با دقت بالا درحدود mm مشخص کند و تستهای نسبیت عمومی انجام شوند.mola ارتفاع سنج لیزری که دور مریخ میچرخد از یک ابزار با فناوری LIDAR در ماهوارهای که به دور مریخ میچرخد استفاده شدهاست. برای ایجاد یک نقشه برداری توپوگرافیک دقیق و کامل از سیاره سرخ. در سپتامبر ۲۰۰۸ فضاپیمای phoenix (که متعلق به ناسا است) توانست برف را در اتمسفر مریخ پیدا کند. در فیزیک اتسمفری، LIDAR به عنوان یک ابزار آشکارساز راه دور برای اندازه گیری چگالی اجزاء معینی از لایههای میانی و بالایی اتمسفر مثل پتاسیم، سدیم یا مولکولهای نیتروژن و اکسیژن به کارگرفته میشود. این اندازه گیریها را میتوان برای محاسبه درجه حرارت استفاده کرد همچنین از LIDAR برای اندازه گیری سرعت باد و اطلاعاتی درباره اغتشاشات عمودی ذرات کلوئیدی موجود در هوا استفاده کرد. در تأسیسات تحقیقات همجوشی هستهای jetدر انگلیس نزدیک oxfordshire ، Abingdonاز لیدرهایی با فناوری پراکندگی تامسون برای معین کردن چگالی الکترون و درجه حرارت پلاسما استفاده میشود.
بیولوژی و حفاظت از منابع طبیعی
هم چنان کاربردهای فراوانی در جنگل داری دارد. ارتفاعهایی که پوشش گیاهی دارند، اندازه گیریهای بیومس و نواحی دارای پوشش گیاهی همگی میتوانند بوسیله سیستمهای LIDAR هوایی مورد مطالعه قرار گیرند. به طور مشابه LIDAR همچنان بوسیله صنایع بسیاری مثل انرژی و راه آهن و سازمان حمل و نقل به عنوان یک راه سریع تر برای نقشه برداری استفاده میشود. نقشههای عوارض زمین به آسانی توسط LIDAR ایجاد میشوند. در اقیانوس شناسی، LIDAR برای تخمین نیتوپلانگتونهای فلوئورسنت و به طور کلی زیست توده در لایههای سطحی اقیانوس استفاده میشود. کاربرد دیگر عمق سنجی هوایی نواحی دریایی که برای کشتیهای نقشه بردار بسیار کم عمق است میباشد. به علاوه، اتحادیه Red woods حامی پروژهای که در آن درخت ماموتهای بلند در سواحل شمالی کالیفرنیا را نقشه برداری میکند را برعهده گرفتهاست.
LIDAR به محققان اجازه میدهد که نه تنها ارتفاع درختهایی که قبلا نقشه برداری نشدهاند را اندازه گیری کند بلکه تنوع زیستی جنگل Red woods را نیز بررسی کند استفان سیلت Estephan sillettکه با این گروه در سواحل شمالی همکاری میکند اظهار میکند که این تکنولوژی در هدایت کردن تلاشهای آینده برای حفظ و نگهداری درختهای باستانی Red woods بسیار مؤثر خواهد بود.
نظامی
یکی دیگر از کاربردهای LIDAR در ترافیک برای اندازه گیری سرعت وسایل نقلیهاست، به عنوان یک جایگزین برای تفنگهای راداری، تکنولوژی برای این کاربرد به اندازه کافی کوچک است که در یک تفنگ دستی (دوربین) قرار گیرد و سرعت یک وسیله نقلیه مشخص را در جریان ترافیک اندازه گیری میکند. برعکس رادار که برای اندازه گیری سرعت به Doppler shift وابسته بود، LIDAR به اصول زمان حرکت پرتو برای محاسبه سرعت وابستهاست دستگاههای معادل که برپایه سیستمهای راداری هستند گاهی ممکن است نتوانند وسیله نقلیه مشخص را از جریان ترافیک تمییز دهند و معمولاً برای اینکه در دست قرار بگیرند بزرگ هستند LIDAR دارای این مزیت ویژهاست که میتواند وسیله نقلیه مشخص را در موقعیت ترافیک درهم ریخته تشخیص دهد د.
وسایل نقلیه
LIDAR درسیستمهای Adaptive Cruise control (Acc )برای اتومیبلها استفاده میشود چنین سیستم هایی توسط Siemens Hella ، از یک افزاره LIDAR که در جلو خودرو قرار داده شدهاست مثل سپرماشین، برای زیر نظر گرفتن فاصله خودرو با هر خودرویی که در جلو آن قرار دارد استفاده میشود. در حالتی که خودرو جلویی سرعت خود را کم کند یا خیلی نزدیک شود Acc ترمز را فعال میکند تا خودرو سرعتش کم شود. زمانیکه مسیر جلو خالی است Acc به خودرو اجازه میدهد که سرعت را که راننده از قبل تعیین کردهاست را افزایش دهد.
تصویرساز
تصویرسازی سه بعدی به وسیله هر دو سیستمهای non-scanning ، scanning انجام میشود.۳-D gated viewing laser radar یک سیستم رادار لیزری non-scanningمی باشد که از روش gated viewing استفاده میکند این روش یک پالس لیزری و یک دوربین با دریچه سریع را به کار میگیرد. برنامههای تحقیقات نظامی در حال اجرایی در سوئد، دانمارک و انگلیس و آمریکا با استفاده از این تکنولوژی در رنج چندین کیلومتر با قدرت و وضوح بهتر از ده سانتیمتر وجود دارد. در لیدرهای تصویر ساز coherent این امکان وجود دارد که از آشکارساز synthetic array heterodyne که یک نوع از آشکارسازOptical heterodyne است استفاده شود که گیرنده المان واحد مورد نظر را قادر میسازد به گونهای عمل کند که گویا آرایهای از تصویرها وجود دارد. این لزوم نیاز به دوربینهای دریچه دار را از بین میبرد و تمام رنجها از تمام pixelها به طور همزمان در تصویر موجود است. از LIDAR تصویر ساز همچنان میتوان در آرایههای آشکار ساز پرسرعت و آشکارسازهای حساس به مدولاسیون که به طور ویژه بر روی یک جیپ واحدcmos و cmos/ccd هیبدید ساخته شدهاند استفاده کرد. در این دستگاهها هر pixel پردازشهای منطقهای را انجام میدهد مثل مدولاسیون و… با استفاده از این تکنیک هزاران pixel در هر کانال ممکن است به طور همزمان نیاز باشد. در سیستمهای عملی محدودیت بودجه نور است نسبت به هدف یابی موازی LIDAR در ضبط ویدئوهای موسیقی بدون دوربین نیزکاربرد دارد. ویدئو آهنگ توسط Radiohead اولین استفاده ازreal-time 3D laser scanning برای ضبط ویدئو موزیک است.
نگاشت سه بعدی
سنسورهای هوایی lidar توسط کمپانیهایی برای مشاهدات دوردست ناحیه برای ایجاد ابرهای نقطهای برای پردازشهای آینده استفاده میشود به طور مثال در جنگل داری.
بدون دیدگاه