مقدمه
اطلاعات مکانی یکی از مهم ترین و حساسترین عوامل تصمیمگیری و بخصوص تصمیمگیریهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در زندگی امروزه میباشد. به همین دلیل بسیاری از نیازها، اهداف و فعالیتهای سازمانهای مختلف زمانی امکانپذیر است که دسترسی به دادههای مکانی مناسب و یکپارچه میسر باشد. این موضوع بخصوص برای برنامهریزیهای کلان حائز اهمیت است.
امروزه با توجه به دامنه نیاز کاربران، سازمانهای مربوطه به تنهایی توانایی پاسخگویی و ارائه خدمات جامع به کاربران حوزه اطلاعات مکانی را ندارند. کاربران احتیاج به اطلاعات بروز و واقعی راجع به عوارض دارند. برای رسیدن به چنین هدفی سازمانها و صنعت میبایست به طور نزدیک با یکدیگر مشارکت نمایند. در این راستا، با توجه به شرایط جاری در سطح جهانی، سازمانهای مرتبط، باید به تفاهمی در مورد دادههای پایهای، جهت نیل به اهداف مشترک دست یابند. همچنین مسایلی از قبیل مبنای استاندارد دادهها، نحوه جمعآوری و حفظ و نگهداری آنها و اولویتهای جمعآوری آنها نیز باید مدنظر قرار گیرد.
دلیل اصلی برای چنین تفاهمی، تسهیل در دستیابی به کاربردهای متنوع و نیاز به ادغام دادههای مختلف تهیه شده توسط سازمانهای گوناگون است. از طرفی، این نوع دادهها با استانداردهای مختلف و یا دستورالعملهای گوناگون تهیه شدهاند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای سازمانهای تولیدکننده باشند و کمتر به نیاز دیگر سازمانها در تهیهی آنها توجه شده است. اگرچه این موضوع قابل درک بوده ولی باعث دوبارهکاری در جمعآوری دادهها و عدم کارآیی آنها نیز میشوند. اگر این مدیریت با دیدگاهی از سطح سازمانی و سطح محلی شروع شود و سطوح دیگر شامل استانی، ملی، منطقهای تا سطح جهانی را نیز در بربگیرد، میتوانند از نظر اقتصادی، اجتماعی و محیطی زیستی نفع بسیار بالایی از دادههای موجود خود ببرند. پس اولین و مهم ترین گامها در سطح سازمانی و محلی است.
این موضوع، باعث توسعه زیرساختارهای اطلاعات مکانی (SDI: Spatial Data Infrastructure) به عنوان بستر توانمندسازی (Enabling Platform) در جوامع با اطلاعات مکانی، در سطوح مختلف شده است. به SDI بعنوان مکانیزم پایدار برای اتصال اطلاعات مکانی کاربران و تولیدکنندگان دادهها به یکدیگر نگریسته میشود. کاربران اطلاعات مکانی، بطور پیوسته برای نیازهای خود احتیاج به دستیابی و دسترسی سریع به اطلاعات مکانی دارند. لذا SDI میتواند کمک شایانی به سادهسازی تبادل دادهها و منابع بین سازمانهای مختلف بکند. با توجه به وجود سطح وسیع دادههای مکانی، ابزارها و تولیدات مرتبط با آنها، توسعهی SDI، بعنوان یک بستر توانمندسازی، این امکان را به کاربران مختلف میدهد تا با یکدیکر همکاری وسیع تری داشته باشند و به نیاز بازار پویای کنونی پاسخ بهتری ارائه نمایند.
تعریف SDI و اجزای آن
زیرساخت اطلاعات مکانی مجموعهای از:
فناوریها، سیاستگذاریها، استانداردها، شبکه دسترسی، منابع انسانی لازم برای جمعآوری، پردازش، ذخیرهسازی، توزیع و بهینهسازی و استفاده از دادهها و اطلاعات مکانی در سطوح مختلف، به منظور تسهیل در روند تصمیمگیری و مدیریت یک جامعه است.
SDI یک شبکه ارتباطی بین پایگاههای اطلاعات، سرویسها و خدمات، کاربردها، تکنولوژی و سیاستگذاری است که میتواند کیفیت زندگی را به طور کلی بالا ببرد و این امر از طریق دسترسی به پایگاههای اطلاعاتی دقیق و به هنگام میسر میشود. دادهها و اطلاعات در SDI شامل دادهها و اطلاعات پایه، دادهها و اطلاعات ادغام شده و سرویسهای مرتبط با آنها میباشند. اجزای این زیرساختارها شامل دادهها و اطلاعات پایه، نیروی انسانی (تولیدکنندهها و استفادهکنندهها)، قوانین و سیاستهای دسترسی به اطلاعات، استانداردهای فنی و روشهای مختلف دسترسی بوده که هریک از اجزاء، بسته به شرایط و امکانات موجود یک جامعه ، طراحی و ساخته میشوند .
9 نظرات