مروری بر کاربرد GIS در مدیریت بحران
1-1 مقدمه
این کتاب با فرض اینکه خواننده هیچ شناختی درباره GIS ندارد و همچنین فاقد هرگونه تجربه و آگاهی در زمینه مدیریت بحران است بر کاربرد GIS در مدیریت بحران تمر کز می‌کند. به منظور توسعه مهارتهای خود و درک کاربرد GIS در مدیریت بحران، با مطالعه این کتاب موارد زیر را خواهید آموخت:
1-اصول علمی داده‌ها و اطلاعات جغرافیایی.
2-چگونگی کاربرد این اصول در نرم افزار GIS.
3-آنچه که نرم افزار GIS و به دنبال آن تهیه نقشه می‌تواند در تقویت و پشتیبانی از اقدامات مدیریت بحران ارایه دهد.
4- محدودیت‌های GIS در زمینه مدیریت بحران.
4-ارتباط GIS بافازهای مختلف سیکل مدیریت بحران.
5-ایده‌ها و نکات مفید برای به روز رسانی اطلاعات در زمینه کاربرد GIS در مدیریت بحران با توجه به تغییرات مستمری که در این حیطه رخ میدهد.
در این فصل ابتدا ضمن ارایه خلاصه‌ای از بررسی‌های مربوط به GIS با هدف تامل بیشتر در زمینه بعضی مفاهیم مهم این علم، نمونه‌ها و مثال‌هایی درباره ارتباط GIS و تهیه نقشه با مدیریت بحران ارایه می‌شود.
1-2 GIS و جغرافیا
امروزه GIS به یکی از مهم ترین ابزار پشتیبانی تصمیم گیری و مدیریت اطلاعات در همه ابعاد مدیریت بحران تبدیل شده است(شورای ملی تحقیقات[1]، 2007). در وهله اول از توانایی GIS در نمایش موقعیت بحران با کمک نقشه میتوان به عنوان نقش پشتیبانی در مدیریت اطلاعات نامید. البته نباید فراموش کرد که مدت زمان طولانی است نقشه‌ها در مدیریت بحران -مدتها قبل از توسعه GIS به کمک رایانه و دادههای رقومی (شکل 1-1) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شکل1-1: نقشه ردیابی طوفان کلمیل در 1969(وازرت تجارت آمریکاو14-22 آگوست 1969)
مانند حیطه‌های دیگر از جمله مهندسی، برنامه‌ریزی شهری و حیطه نظامی، هدف عمده نقشه در مدیریت بحران شناخت بهتر بافت جغرافیایی بحران است.
در واقع بافت و محیط جغرافیایی بحران را می‌تواند به مثابه یک گزارشگر خبری در نظر گرفت که درباره ابعاد کیستی، کجایی، چرایی و چگونگی موقعیت بحران سوالاتی را مطرح می‌کند.
نقشه‌ها قبل از هرچیزی می‌توانند اطلاعات مهمی درباره جنبه “کجایی(کجا)” بحران در اختیار ما قرار دهند: محل ساختمان‌های آسیب دیده کجاست؟ مسیرهای مواصلاتی و جاده‌هایی که برای تخلیه افراد هنوز مسدود نشده‌اند کجا است؟ مناطقی که بیشترین اسیب پذیری دربرابر تاثیرات سیل دارند کجا واقع شده‌اند؟ امکانات وتجهیزان را برای برنامه‌ریزی در کجا باید مستقر کرد؟
از نظر بسیاری از کاربرانی که از ابزار تهیه نقشه برای مدیریت بحران استفاده می‌کنند، مهمترین کارکرد نقشه ارایه اطلاعات فضایی است. در بخش‌های دیگر این کتاب، ضمن ارایه مثال‌های زیادی از جنبه “کجایی(کجا)” در فرایند تهیه نقشه، با نحوه ایجاد نقشه‌های پایه که مکان اتفاقات مختلف در یک موقعیت بحران را نشان میدهد آشنا خواهید شد. البته شایان ذکر است که نقشه‌ها را همچنین میتوان برای تفسیر عمیق‌تر و استدلال بحران فراتر از مکان یابی حوادث مورد استفاده قرار داد.
برای مثال، از نقشه میتوان برای نشان دادن اینکه چه چیزی و چه وقت در حال اتفاق افتادن است استفاده کرد. جنبه‌های “چیستی(چه چیزی)” و “زمانی(چه وقت)” نقشه برای نشان دادن فراینده در زمان بحران از اهمیت اساسی برخوردار است. چنانچه شکل 1. 1 نشان میدهد، نقشه ردیابی تندباد را میتوان برای نشان دادن طبقه و نوع آب و هوا در محل تندباد (تندباد، وافشار حاره ای، طوفان) و مسیر پیشرفت تندباد در گذر زمان استفاده کرد. این نوع کاربرد نمونه‌ای از کاربرد سنتی نقشه برای نشان دادن نوع اتفاق وزمان وقوع آن است که امروزه نیز بطور گسترده استفاده می‌شود. نکات مهم دیگری که درباره تاثیر نقشه درتعیین مکان وزمان حوادث درخصوص اقدامات مدیریت بحران میتوان مورد توجه قرار داد عبارتند از:
گستره سیل چقدر است؟
چند نفر تحت تاثیر این بحران قرار گرفته‌اند؟
فرایندهای زیست محیطی واقع در منطقه که برای کاهش اثرات طوفان لازم است کدام است؟
در صورت ارسال کمک‌های امدادی از محل توزیع چه مدت طول می‌کشد تا این کمک‌ها وارد منطقه بحران شود؟
برای برنامه‌ریزی بحران چه منابعی در اختیار داریم؟
دو جنبه آخری که دربالادر خصوص کاربرد نقشه ذکر شد بر تحلیل‌های عمیق‌تر نقشه دلالت دارد و نشان میدهد که چگونه از نقشه میتوان برای تسهیل تصمیم گیری واستدلال در زمینه مدیریت بحران استفاده کرد.
منطقه چگونه نسبت به بحران آسیب پذیر شد؟
چرا تاثیرات بحران بر این منطقه نسبت به مناطق دیگر بیشتر است؟
برنامه وطرح بحران تا چه میزان میتوان بصورت عملیاتی اجرا کرد؟
چرا در فرایند پاسخ به بحران مشکلاتی رخ داد؟
محیط فیزیکی را چگونه میتوان به بهترین نحو ممکن در برابر بلایای طبیعی محافظت کرد؟
چرا فرایند بهبود در یک منطقه نسبت به منطقه دیگر کندتر است؟
شناخت ابعاد “چگونگی” و””چرایی” بحران اغلب شامل یک فرایند تعامل بین نقشه خوان و خود نقشه استMacEachren, 1995)). برای مثال، این تعامل برای شناخت و تفسیر علایم، رنگها و سایر جنبه‌های گرافیکی نقشه(فصل 2) جهت افزایش دانش وقدرت استدلال و در نهایت تصمیم گیری ضروری است. GIS مدرن با توجه به اینکه امکان تعامل پویا با نقشه و دادههای آن را فراهم می‌کنند نقش کلیدی در این فرایند تعمل نقشه-کاربر نقشه ایفا می‌کنند.
برای مثال، میتوان جهت درک نحوه پیشرفت یک بحران، به سرعت لایه‌های داده را با خاموش و روشن کردن و یا ثبت کردن با هم مقایسه کرد. تعاملات پایه‌ای مانند زوم کردن و panning امکان مشاهده سریع منطقه مورد نظر را فراهم می‌کند. همچنین قابلیت‌های جستار تعاملی به ما این امکان را میدهد تا به سرعت به اطلاعاتی که دسترسی به آنها مشکل است دسترسی پیدا کنیم. برای درمیان گذاشتن داده با فرمت‌های مختلف با سایر تیم ههای مدیریت بحران میتوان از تکنیک‌های تصویرسازی نقشه همراه با نمایش تصویری آنی استفاده کرد که در بسیاری موارد به شناخت بیشتر موقعیت، تفسیر سریع‌تر و در نهایت تصمیم گیری بهتر و آگاهانه‌تر منجر می‌شود. میتوان ویژگی‌های نمایش دادههای آماری مانند فرمت داده‌ها و سبک و رنگها را باهدف باز تفسیر داده‌ها (شکل 1-2) به سرعت تغییر داد.
شکل1-2: استفاده از GIS برای ایجاد تغییرات در نمایش داده ها(تهیه نقشه توسط برایان توماسزوسکی)
شکل 1-2 تعداد کلی افراد در بازه سنی 65-69 در مناطق آمریکا را نشان میدهد. در برنامه‌ریزی بحران، از این نقشه میتوان برای تشخیص مکان جمعیت‌های آسیپ پذیر مانند افراد مسن استفاده کرد. با استفاده از GIS میتوان به سرعت و آسانی نمایش آماری مرزهای طبقه داده را تغییر داد. توجه داشته باشید که نقشه واقع در سمت بالا که مشاهدات دادهای را بر مبنای دامنه عددی برابر (که طبقه بندی فواصل(تناوب) برابر نامیده می‌شود) به طبقات داده نسبت میدهد دادههای پرت(غیرمتعارف) مانند مراکر بزرگ جمعیتی را نشان میدهد. نقشه واقع در سمت پایین که تعداد برابری از مشاهدادت داده در هر طبقه از داده را نشان میدهد(دراینجا مناطق که طبقه بندی quantile (چارک) نامیده می‌شود) در مقایسه با نقشه دارای فواصل(تناوب) برابر تصویری متفاوت از داده‌ها ارایه میدهد.
در هر نقشه درباره راهنمای آن و همچنین تفاوت‌های گروهبندی بندی‌های دادههای مشاهده در قالب طبقات داده، نکات لازم را یادداشت کنید. یکی از جنبه‌های موثر ومفید GIS توانایی آن در ایجاد تغییرات سریع در نمایش داده‌ها است که امکان شناخت چگ. نگی و علت توسعه موقعیت بحران را فراهم می‌کند. البته در اینجا ضروری است سازنده و خواننده نقشه هر دو آگاهی کافی از تاثیرات این تغییرات در نمایش داده ها(شکل 1-2) داشته باشند زیرا یک گروه داده ممکن است برحسب نحوه طبقه بندی و نمایش آن متفاوت به نظر رسد. این نوع نقشه‌ها که به نام نقشه‌های موضوعی شناخته میشوند با جزییات بیشتر در فصل 2 مورد بحث قرار می‌گیرند.
استفاده از GIS جهت افزایش دانش خود درباره سوالات مربوط به چگونگی و علت موقعیت‌های بحرانی باید هدفی درازمدت برای افراد علاقمند به کاربرد GIS در مدیریت بحران باشد. چننانچه در فصل‌های 3 و8 بحث خواهد شد، با استفاده از مدل‌های GIS و شناخت ماهیت دادههای جغرافی و فرایندهای جغرافی بنیادی میتوان سطح پیشرفته تری از GIS برای پاسخ به سوالات مربوطبه “چگونگی” و “چرای” بحران استفاده کرد. شناخت وآگاهی موقعیتی مفهوم دیگری است که با نقش GIS در شناخت محیط وبافت جفرافی بحران رابطه‌ای نزدیک دارد.
1-2-1 GIS وهشدار مکانی
امروزه نقشه‌ها می‌توانند امکان نمایش فیزیکی- و اغلب مجازی- موقعیت بحرانی را فراهم کنند. واژه “موقعیت” دارای معانی متعددی است. از یک منظر، موقعیت در ارتباط با GIS مجموعه‌ای کامل از عوامل جغرافیایی، تاریخی و غیره است که بطور باالقوه می‌توانند ضمن ارایه اطلاعات مهم، اقدامات افرادی که برای رسیدن به هدفی در تلاش هستند را تحت تاثیر قرار دهد(Brezillon, 1999).
طبق تعریف دیکشنری کالینز، موقعیت بر ” نحوه واقع شدن، مکان یا وضعیت نسبت به محیط” دلالت دارد. بنابراین، موقعیت‌های بحران شامل همه عواملی است که تیم مدیریت بحران باید برای هدایت و جهت دهی اقدامات در نظر گرفته شود. برای مثال، در واکنش به بحران مواردی مانند وضعیت جاده‌ها به منظور ارایه کمک‌های امدادی، مکان تیم‌های واکنش و قربانیان بحران، شرایط آب وهوا، و شرایط ساختان‌های آسیب دیده لحاظ شود. در این مواقع ممکن است تعداد بیشماری از عوامل در ارتباط با بحران وجود داشته باشد. به همین علت، GIS ابزاری بسیار مهم برای پشتیبانی از توسعه و آگاهی دادن در باره موقعیت بحرانی (مخصوصا در مواقعی که اطلاعات بلافاصله به روزمی شود) است.
به بیان ساده، هشدار موقعیتی یعنی آگاه یافتن از آنچه در حال اتفاق است. این واژه همچنین دارای ریشه‌های نظامی است. در چارچوب نظامی، شناخت موقعیت-مانند وضعیت و مکان نیروها، مکان دشمن، عوارض زمین، شهرهاو زیرساخت‌هایی مانند جاده، رودخانه‌ها، صفوف چنگی و عوامل دیگر- نقش اساسی درتصمیم گیری دارند.
نقشه و مقررات کاتوگرافیک مدت هاس زیادی است که در موقعیت‌های نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد(شکل 1-3).
شکل 1-3: نقشه موقعیت نظامی نیروهای آمریکا در جنگ جهانی دوم و فرود نیروهای متفقین در نورماندی، فرانسه در 1944
شکل 1-3 نقشه‌ای در موقعیت نظامی آمریکا در جنگ جهانی دوم را نشان میدهد که شامل فرود نیروهای متفقین در منطقه نورمندی در فرانسه در سال 1944 است. عناصری که در این موقعیت توسط نقشه نشان داده شده است عبارتنداز: زمان و تاریخ دقیق نمایش عناصر مختلف بر روی نقشه، علایم نقشه که مکان واحدهای آمریکا و نیروهای متفقین نسبت به واحدهای دشمن و خط مقدم جنگ را نشان میدهد، نمودار کوچکی که نشان میدهد واحدها در حال حرکت به سمت منطقه نبرد هستند. همچنین، دقت کنید که چگونه موقعیت کنوی بصورت دستی بر روی نقشه پایه‌ای منطقه عملیات ترسیم شد است. این نقشه اگرچه مثالی از منطقه جنگی است اما به وضوح ارزش آگاهی موقعیتی و نقش آن در مدیریت و واکنش بحران نشان میدهد.
GIS را میتوان دردو مرحله برای آگاهی موقعیتی استفاده کرد. در مرحله ارزیابی موقعیت، اطلاعات مربوط به عوامل مربوطه در محیط طی یک فرایند بدست می‌اید. برای مثال، GIS را میتوان برای مواردزیر استفاده کرد:
تهیه فهرستی از ارزیابی‌های اولیه آسیب که توسط تیم‌های اعزام شده به منطقه تهیه می‌شود.
بدست آوردن تصاویر ماهواره‌ای و هواییاز منطقه بحران
جمع آوری مطالب و تصاویر مرتبط با جغرافی که در رسانه‌های اجتماعی مانند تویتر نشر داده شده است.
تهیه وسازماندهی گزارشات خبری و گزارشات شهروندی
توسعه چنین ارزیابی‌هایی منجر به توسعه مرحله دوم یا مرحله آگاهی از موقعیت واقعی می‌شود. در ادبیات آکادمیک، کسب آگاهی موقعیتی به عنوان درک وشناخت حالت و وضعیت محیط در یک بافت جغرافیایی تعریف شده است(Endsley, 1995, 2000). .
با توجه به اینکه موقعیت‌های بحرانی طی زمان تغییر می‌کنند، فرایند و تعامل بین ارزیابی موقعیت و آگاهی موقعیتی نیز باید مستمر باشد. GIS می‌تواند نقشی اساسی در مدیریت جریان اطلاعات مورد نیاز ایفا کند. مسولان مدیریت بحران برای شناخت و مدیریت موقعیت‌ها به مدیریت اطلاعات نیاز دارند.
چنانچه قبلا هم ذکر شد، توانایی GIS در تغییر و لحاظ کردن سریع وآسان دادههای جغرافیایی
دارای نقشی اساسی در مدیریت اطلاعات موقعیت بحرانی است. برای مثال، می توان نقشه‌ها را به سرعت برای انعکاس تغییرات در موقعیت‌هایی مانند وضعیت منطقه تحت بررسی بحران به روزکرد. طی اقدامات واکنش به بحران، میتوان از تصاویر بدست آمده از پلتفرمهای سنجش از راه دور هوایی یا مبتنی بر فضا (به کمک انسان یابصورت اتوماتیک) برای شناخت بهتر وضعیت و وقایع در حال پیشرفت استفاده کرد.
مسولان مدیریت بحران در آمریکا بیش از پیش از نقش و کارکرد GIS درزمان بحران برای افزایش مستمر آگاهی موقعیتی استفاده می‌کنند. آنها از GIS نه تنها در زمان واکنش به بحران بلکه در زمان برنامه‌ریزی برای بحران واقدامات آموزشی نیزبهره می‌گیرند. در این زمینه، یکی ازموضوعات جدید و جالب استفاده از خودروهای GIS سیار است(شکل 1-4 a-d)
شکل 1-4 a: شهرستان مونرو، خودروی فنلوری GISنیویورک، شهرستان مونرو
شکل 1-4 b: نمایی از درون خودروی فناوری GIS شهرستان مونرو در سمت راننده. به میز رسم در سمت چپ ئ میز کاری در سمت راست دقت کنید(عکس از برایان توماسزوسکی)
شکل1-4 c: نمایی نزدیک از کامپیوتر تبلت صحرایی در خودروی فناوری GIS شهرستان مونرو(عکس از برایان توماسزوسکی)
شکل1-4 d: نمایی از داخل خودروی GIS شهرستان مونرو در سمت عقب آن. به میز کاری سمت چپ همراه با صفحه بزرگ نهیه نفشه و ایستگاه دریافت کننده GPS در بخش عقب آن دقت کنید(عکس از برایان توماسزوسکی)
این خودورها که دراختیار بخش خدمات GIS منطقه مونرو در نیویورک است برای آگاهی آنی از موقعیت در مواقع واکنش اضطراری و یا هر موقعیت دیگری که مستلزم تهیه نقش فوری (مانند اجتماعات بزرگ) است مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خودور دارای قابلیت‌های زیر است: یک ستون 30 فوتی مجهز به دوربین چرخشی قابل زوم و قابل گسترش بر روی بخش خارجی خودور و همچنین یک ستون برای ایستگاه آب وهوا تعبیه شده است. در درون این خودرو قسمت ذحیره و یک فضای کاری برای تجهیزاتی مانند کامپیوتر، تبلت، لپ تاپ، پرینت‌های بزرگ (بزگتر از 36 اینچ یا 96 سانتی متری) و نمایشگرهای LCD بزرگ در نظر گرفته شده است. این خودرو همچنین دارای امکانات ادری مختلف، یک مایکرویوو یک یخچال است. همچنین این خودرو می‌تواند می‌تواند به عنوان هات اسپات بدون سیم سیار برای پشتیبانی از شبکه اینترنت و حتی بدون استفاده از ژنراتور عمل کند.
علیرغم ساخت تجهیزات پیشرفته‌ای مانند خودروی سیار GIS برای پشتیبانی از افزایش آگاهی موقعیتی، نیاز مستمر به بهبود و ارتقای GIS در فعالیت‌های مدیریت بحران وجود دارد.
1-3 مسئله: نیاز مستمر به بهبود وارتقای GIS در مدیریت بحران
علیرغم مزیت‌های بیان شده در مورد استفاده از GIS در مدیریت بحران اما هنوز باید کاربرد این تکنولوژی در مدیریت بحران هم از نظر کمی و هم کیفی ارتقا یابد. علاوه بر این، امروزه گستره، مقیاس و شدت اثرات بحران در جهان در حال افزایش است. برای مثال امروزه بخش‌های بیشتری از جامعه بلایای طبیعی مختلفی (مانند تندباد ایرن و سندی در شمال شرقی آمریکا در 2012) را تجربه کرده‌اند. این مسایل در کشورهای در حال توسعه شدیدتر و دارای ابعاد بین المللی است. استفاده از GIS مخصوصا جهت مدیریت بحران در دو حیطه مهم باید ارتقا و بهبود یابد. 1-آگاهی عمومی از فناوری GIS در مدیریت بحران ومزیت‌های حاصل از آن 2-هماهنگی در به اشتراک گذاشتن و تعامل بهتر بین منابع GIS.
1-3-1مقیاس، گستره و شدت بلایا
صرف نظر از اینکه تغیرات اقلیمی را به عنوان یک واقعیت بپذیریم و یا نپذیریم، اما هرگز نمی‌توان شدت بیش از پیش بعضی بلایای طبیعی اخیر مانند تندباها و سیل و تاثیر آنها بر مناطق و بخش‌های جمعیتی وسیع‌تر را منکر شد. در نتیجه امروزه رهبران و دولتمردان بیشتری به این تهدیدات آگاه هستند. برای مثال فرماندار نیویورک در مورد تندباد سندی در 2012 می‌گوید:
اگرچه در این باره صحبت‌های زیادی شده است اما ماحصل این مباحث و گفتگوها این است که تغییرات اقلیمی، تغییرات آب و هوایی شدید و آسیب پذیری ما در برابر آنها یک واقعیت است. موضوع تغییرات اقلیمی در اینجا موضوعی جنجالی است. در میان مردم بحث می‌شود که آیا تغییرات اقلیمی واقعا در حال اتفاق افتادن است این یک بحث سیاسی است و تمایل نداریم که وارد این بحث شویم. اما افزایش شرایط نامطلوب آب و هوایی یک موضوع غیرسیاسی است. خب ممکن است بگویید بعد از سالها این اتفاق افتاده است و تکرار نخواهد شد. اما واقعیت این است که تعداد این بلایا در حال افزایش است. عاقلانه نیست که اینجا بنشینیم و بگوییم دوباره این حوادث تکرار نخواهد شد.
علاوه برآن، بلایای طبیعی همراه با بلایای ساخته شده به دست بشر مانندآنچه در مورد حادثه نیروگاه هسته‌ای فوی کیشیما بر اثر زلزله در سال 2011 در ژاپن رخ داد نشان داد که آسیب پذیری و ضعف زیرساخت‌ها تا چه حد می‌تواند باعث تشدید تاثیرات خطرات طبیعی شود. تغییرات اقلیمی و آب و هوا در کشورهای در حال توسعه و در سطح بین المللی شدیدتر ومحسوس‌تر است. با توجه به اینکه بسیاری از این کشورها دارای آسیب پذیری بالاتری هستند وبا مسایل دیگری مانند بی ثباتی سیاسی، قحطی، فقر، مهاجرت، پناهندگی و جنگ‌های داخلی دست و پنچه نرم می‌کنند مسایل مربوط به بلایای طبیعی دراین کشورها شدیدتر و دارای تاثیرات مخرب تری است.
1-3-2 ضرورت هماهنگی در به اشتراک گذاشتن و تعامل بهتر
در حال حاضر در زمینه هماهنگی، به اشتراک گذاشتن و تعامل منابع GIS مانند داده‌ها و نیروهای انسانی آموزش دیده و همچنین با توجه به عدم وجود زیرساخت‌های جامع برای به اشتراک گذاری داده‌ها بین منابع محلی، ایلتی و فدرال چالش‌های بزرگی وجود دارد. (Cutter, 2003).
این مسایل همچنان موانع اصلی در کاربرد GIS در مواقع مدیریت بحران است.
حملات تروریستی 11 سپتامبر نقطه عطفی برای پرداختن به مسایل هماهنگی و به اشتراک گذاری داده محسوب می‌شود و این بررسی‌ها هنوز نیز ادامه دارد. برای مثال، آسیب‌های ناشی از حملات تروریست 11 سپتامبر به زیرساخت‌های زیرزمینی مانند شبکه لوله‌های آب رسانی و تونل‌های مترو تبعات زیادی در زمینه خدمات برای بخش‌های بزرگی از منهتن در پی داشت(مانند ریسک آتش شوزی، برق گرفتگی و فرو ریختن آوار بر سر گروههای نجات) (Kevany, 2003).
اما به دلیل عدم ذخیره اطلاعات مربوط به زیرساخت‌های زیرزمینی بصورت متمرکز، فرمت اکثر این اطلاعات باهم منطبق نبود. سازمانهای خصوصی این اطلاعات را در اختیار داشتند و به دلایل رقابتی تمایلی برای قرار دادن آنها در اختیار دیگران نداشتند((Kevany, (2003). . همین مسله در برنامه واکنش به تندباد کاترینا در 2005 نیز رخ داد. تیم‌های واکنش به بحران کاترینا با مسایلی مانند عدم وجود اطلاعات استاندار و متمرکز، عدم توافقات به اشتراک گذاری داده و عدم پروتوکل‌های ارتباطی واطلاع رسانی روبرو بودند(DeCapua, 2007).
در سطح بین المللی، بعد از سونامی اقیانوس هند در اواخر 2004 مشکلاتی در خصوص به اشتراک گذاری و هماهنگی داده‌ها بوجود آمد. گستره این سونامی و تمرکز رسانه‌ها بر آن باعث شد تا اقدامات زیادی در زمینه جمع آوری دادههای جغرافیایی (مخصوصا از طریق تصویربرداری سنجش از راه دور) توسط طیف وسیعی از گروهها از صنعت گرفته تا دانشگاه، سازمانهای غیردولتی و سازمانهای بین المللی مانند سازمان ملل و نهادهای ملی از چندین کشور انجام شود. (Kelmelis et al. , 2006). . علیرغم وجود دادههای GIS و اطلاعات دیگر، به اشتراک گذاری و ارایه این داده‌ها به تصمیم گیرندگان و تیم‌های واکنش دهنده یک مسله بزرگ بود(همان مسایلی که در مورد حادثه تروریستی 11 سپتامبر و طوفات کاترینا نیز وجود داشت).
کلملیسی و همکاران(2006) به چندین مسله دیگر نیز اشاره می‌کنند. برای مثال، بعضی از سازمانها در مقایسه با بعضی دیگر از ظرفیت فنی بیشتری در زمینه کار کردن با و تحلیل داد ه‌ها برخوردار بودند. محصولات جغرافی(مانند نقشه) و مخزن مشترک داده‌ها وجود نداشت و از طرفی جستجوی داده ومحصولات بسیار وقت گیر بود. عدم دسترسی به اینترنت و محدودیت‌های دولت باعث سخت‌تر شدن دست یابی به مجموعه‌های داده می‌شد. همچنین عدم وجود پروتوکل‌های ارتباطی مشترک به عنوان مانعی در ارتباط موثربین گروههای مختلف از جمله بخش نظامی و دولتی و سازمانهای اجتماعی عمل می‌کرد. بعلت نبود نظارت بر فرایند جمع آوری داده و عدم استانداردهای جمع آوری داده، داده‌ها از کیفیت بسیار پایین برخوردار بودند(Kelmelis et al. , 2006). .
همچنین سونامی اقیانوس هند مسئله شایع دیگری را در زمینه کمیت دادههای بلایای طبیعی در عصر حاضر آشکار کرد. حجم بسار بزرگی از داده‌هایی که توسط گروههای مختلف جمع آوری شده بود باعث ایجاد گلوگاهها و مشکلاتی در سیستم‌های مختلف شد(Kelmelis et al. , 2006). ). این مشکل یه عنوان یک مسله عمده در اقدامات امدادی در زلزله 2010 کشور هاییتی مطرح شد. در نتیجه جامعه بین الملی مدیریت بحران خواهان ایجاد تکنیک‌های جدید برای گزینش موثر حجم گسترده دادههای تولیددر زمان بحران ایت بگون‌های که نیروهای واکنشدهنده به بحران بتوانند با استفاده از داده‌ها واطلاعات مرتبط بر وظایف مربوطه تمرکزکنند((Harvard (Humanitarian Initiative, 2011). . در فصل 6، تکنیک‌هایی مانند crowdsourcing به عنوان شیوه‌هایی جدید برای استفاده از تصاویر هوایی از مناطق بحران جهت تحلیل موقعیت‌های بحران توضیح داده می‌شود.
گزارش 2007 شورای تحقیقات ملی با عنوان ” واکنش موفق با یک نقشه شروع می‌شود: بهبود پشتیبانی فضایی-جغرافیایی برای مدیریت بحران” نیز توصییه‌های مهمی در خصوص بهبود فعالیت‌های هماهنگی و به اشتراک گذاری داده ارایه میدهد(شورای ملی تحقیقات 2007). در زیر خلاصه‌ای این توصییه‌ها ارایه می‌شود(اطلاعات درون پرانتز در پایان هر آیتم به شماره توصیه در گزارش اصلی اشاره می‌کند):
1-وزارت امنیت داخلی آمریکا باید با استفاده از زیرساخت ملی دادههای فضایی به منظور تدوین سیاست‌ها و رویه‌هایی با هدف تضمین دسترسی طیف وسیعی از نهادها به داده‌ها و ابزار جغرافیایی در همه مراحل مدیریت بحران، نقش رهبری فعالتری ایفا کند(توصیه‌های 1و2و3)
2-توسعه رویه‌های امنیتی برای تضمین دسترسی ذی نفعان مربوطه به داده‌هایی مانند زیرساخت‌های حیاتی(توصیه 4)
3-تدوین قراردادها و رویه‌های فراهم سازی داده در سطح محلی، ایالتی و فدرال جهت دست یابی به دادههای مربوط به بلایای طبیعی (مانند دادهای تصویری سنجش از راه دور و سایر اطلاعات و دادههای جغرافیایی)(توصیه 5) و
4-تاکید بر اقدامات آمادگی کامل در بین همه گروههای دخیل در امر مدیریت بحران برای رفع مشکلات فرهنگی، نهادی و فنی مرتبط با ارتباط بین گروهی و پیچیدگی چالش‌های دادههای جغرافیایی در زمان بحران(توصیه 6).
1-3-3 چالش‌های مرتبط با افزایش آگاهی GIS در مدیریت بحران
اقدامات زیادی باید در زمینه آشنا کردن مجریان مدیرت بحران و در نهایت عموم مورد با قدرت و مزایای استفاده از GIS و نقشه انجام شود. ادبیات پژوهش بخوبی به مزایای GIS بصورت مستند پرداخته است. به گفته کوانی (2003) اگرچه حملات تروریستی 11 سپتامبر بخوبی نشان دهنده مزایای GIS است اما محدودیت تلاش‌ها و اقدامات امداد، واکنش و بهبود در یک موقعیت غیر عادی را نیز آشکار می‌کند. در نتیجه، بعد از این حملات تحقیقاتی در زمینه استفاده از GIS سه بعدی برای مسیریابی در سازه‌های چند سطحی جهت کمک به جستجوی امداد گران در ساختمان انجام شد(کوان و لی 2005).
طوفان کاترینا در 2005 باعث شد تا مسایل مختلفی در خصوص آگاهی و دانش GIS مطرح شود. بعد از شروع طوفان، نیروهای واکنش دهنده برنامه مشخصی برای لحاظ کردن GIS در برنامه‌های واکنشی خود در اختیار نداشتند. برای مثال، نقشه‌های پایه به مدت 10 سال هنوز به روز نشده بودند. در ابتدا هیچ منبع مالی برای GIS در نظر گرفته نشده بود و متخصصان GIS در برنامه واکنش به طوفان جایی نداشتند وبیشتر به نیروهای داوطلب GIS وابسته بودند. (DeCapua, 2007). . همچنین طوفان کاترینا مسایل دیگری در ارتباط با آگاهی و دانشGIS را آشکارکرد. مانند عدم آموزش‌های تخصصی ومسایل عدم استقبال از فناوری که قبلا توسط محققان دگیر مدیریت بحران شناسایی شده بود(کاتر 2003). در زمینه مشکلات مربوط به فرهنگ استفاده از GIS میتوان به توضیحات فضایی-جغرافیایی زیر استنادکرد که در بحبوبه طوفان کاترینا در باتون روژ ارایه شده است((DeCapua, 2007, 37):.
یک مشکل مربوط به تفاوت‌های فرهنگی بین نسل‌های قدیمی و جدید است. افرادی که در حیطه کاهش اثرات فعال هستند قایل به استفاده از ابزار GIS نیستند و از فناوری استقبال نمی‌کنند. بطور کلی کاهش اثرات و ایجاد آمادگی در سطح محلی و ایالت انجام می‌شود بنابراین آژانس مدیریت بحران فدرال نمی‌تواند آنها را اجرا کند.
از زمان وقوع طوفان کاترینا، شناخت نسبت به نقش GIS در مدیریت بحران افزایش یافته است و فرصتهای شغلی مربوط به کاربرد GIS در مدیریت بحران همچنان در حال رشد است. گزارش 2007 شورای ملی تحقیقات تحت عنوان “واکنش موفق با نقشه شروع می‌شود” یکی از اقدامات مهم در ارتباط با اگاهی بخشی در زمینه مزیت‌های GIS محسوب می‌شود.
این گزارش که برمبنای دادههای بدست آمده از جامعه دانشگاهی، صنعت، سازمانهای غیر دولتی و مسولان دولتی تهیه شده است در نتیجه گیری مهم خود اعلام می‌کند که GIS و فناوری و ابزارهای مربوطه باید به عنوان بخش اساسی در همه جنبه‌های مدیریت بحران در نظر گرفته شود. اما 1-عدم آمادگی برای روبدادهای آینده و 2- نیازهای فوری مانند نجات جان افراد، پناهگاه و تهیه غذا اغلب نسبت به تهیه نقشه اولویت دارد و در نتیجه آموزش، هماهنگی و سرمایه گذاری منابع اغلب در بین تصمیم گیرندگان اولویت ندارد(شورای ملی تحقیقات 2007).
در خصوص آگاهی بخشی در زمینه کاربرد GIS در مدیریت بحران در آمریکا، این شورا توصیه‌هایی کلیدی را ارایه میدهد وچشم انداز استفاده بهینه ازGIS را ترسیم می‌کند. خلاصه‌ای از این پیشنهادات در زیر ارایه می‌شود(اطلاعات در پرانتز در پایان هر آیتم به شماره توصیه در گزارش اصلی اشاره می‌کند).
1-GIS را باید بصورت رسمی در سیاست هاو روندهای برنامه‌ریزی که توسط سازمان مدیرت بحران تهیه می‌شود لحاظ کرد(توصیه 1).
2-سازمانهای دانشگاهی ارایه دهنده برنامه‌های درسی مدیریت اضطراری باید بر استفاده از فناوری GIS بیشتر تاکید کنند(توصیه 9).
3-آژانس مدیریت بحران فدرال باید کارکنان GIS تمام وقتی که امکان پاسخ سریع به حوادث دارند را باید افزایش داده و آنها را در بخش خود نگه دارد(توصیه 10).
4-DHS باید فهرستی موثق از متخصصان GIS واجد شرایط را که در مواقع واکنش به بحران می‌توانند نقش پشتیبان کننده داشته باشند در اختیار داشته باشد(توصیه 11) و
5-کمک‌ها و منابع مالی دولت مرکزی را برای پشتیبانی از فعالیت‌ها و اقدامات آمادگی GIS در سطح محلی وایالت باید افزایش داد.
درادامه، فرصتهای استفاده از GIS و تهیه نقشه در مواقع مدیریت بحران با استفاده از مثال‌هایی کلی مورد بحث قرار می‌گیرد. این مثال‌ها بر افزایش آگاهی و دانش GIS و همچنین حمایت از کاربرد آن و نقشه دلالت دارند.
1-4 فرصت: افزایش آگاهی وشناخت نسبت به GIS و نقشه و حمایت از آنها
در سال 2005، 77 درصد مراکز عملیات بحران ایالت ها در آمریکا یک یا چندین کارمند دارای تخصص GIS در اختیار داشتند. نظر سنجی 2011 توسط وزارت جغرافیا و آزمایشگاه تحقیقات علوم GIS در دانشگاه کارولاینای جنوبی نشان میدهد که همه مراکز عملیات بحران درسطح ایالت بعلت افزایش بودجه، شناخت، هماهنگی و تغییرات فناوری از GIS و سنجش از راه دور با درجات متفاوت استفاده می‌کنند(Hodgson et al. , 2013).
آژانس مدیریت بحران فدرال به منظور ارایه نمونه‌هایی دال بر افزایش بیش از پیش GIS در فعالیت‌های مدیریت بحران در بین مجریان این برنامه‌ها و روند صعودی شناخت و آگاهی از مزایای استفاده از GIS دوره‌های انلاین با عنوان IS-922: کاربردهای GIS در مدیریت بحران را راه انداز کرده است. در این دوره نمایی کلی GIS و مدیریت بحران ارایه می‌شود(آژانس مدیریت بحران فدرال 2012). امروزه در موضوع سیاست گذاری در خصوصمدیریت بحران، در چندین دستورالعمل و سیاست‌های ابلاغی در آمریکا (سیستم ملی مدیریت حوادث، چارچوب واکنش ملی)صراحتا به GIS و دادههای فضایی-جفرافیایی اشاره و ارجاع داده می‌شود.
خارج از حیطه مدیریت بحران، امروزه شاهد رشد روزافزون استفاده از GIS و تکنیک‌های تهیه نقشه توسط افرادی هستیم که در زمینه رشته‌های سنتی تهیه نقشه مانند جغرافیا هیچ آموزشی ندیده‌اند. برای مثال، محققان دانشگاهی در رشته‌های مانند فناوری اطلاعات، علوم کامپیوتر و علوم سیاسی و همچنین سازمانهای غیردولتی و عموم مردم همچنان اقبال خوبی به نقطه و تفکر فضایی نشان می‌دهند.
این روند با تغییرات جدید در فناوری تهیه نقشه ارتباط نزدیکی دارد. در واقع در نتیجه چنین تغییراتی و در مقایسه با نرم افزار سنتی GIS، قابلیت‌های ترسیم نقشه برای طیف بیشتری از مردم در دسترس قرار گرفته است. کار کردن با نرم افزار GIS سنتی به ماهها وشاید سالها آموزش نیاز دارد و در خصوص نرم افزار GIS تجاری، هزینه‌های تهیه آن میتوان محدودیت‌های زیادی ایجاد کند. خوشبختانه فناوی‌هایی مانند گوگل مپز بسیاری از موانه در ایجاد و استفاده از نقشه‌های رقومی را رفع کره‌اند. امروزه هر کسی می‌تواند نقشه رسم کند. البته اگرچه این یک اتفاق خوب است اما باید بسیار محتطاطانه عمل کردزیرا در نتبجه عدم توجه به اصول مهمی مانند طراحی کارتوگرافیک و نمایش اصولی دادههای کارتوگرافیک، خروجی شما یک نقشه بد و نامطلوب باشد.
برای مثال، ابزارهایی مانند Google Maps Engine به کاربر امکان میدهد تا بصورت رایگان و حتی بدون نیاز بدون برنامه نویسی کامپیوتری نقاط، خط‌ها، نمودار‌ها، تصاویر و یا لینک‌های اصلی را به نقشه پایه‌ای Google Maps اضافه کند. سازندگان نقشه برخوردار از دانش در زمینه زبان‌های برنامه‌های کامپیوتر مانند جاوااسکریپت می‌توانند با استفاده از رابط برنامه نویس نرم افزار Google Maps، اپلیکشن‌ها را مطابق با در خواست خود بر روی دستگاه موبایل یا بر روی وب ایجاد و راه اندازی کنند. امروز بیش از گذشته افرادی که نئوجغرافی دان(یا جغرافیدانان جدیدی که نگاهشان فراتراز روش‌های سنتی GIS است) نامیده میشوند از ابزار رایگان ساخت نقشه مبتنی بر شبکه برای ایجاد “ترکیبهای سرویس” جهت ایجاد نقشه استفاده می‌کنند که هدف آن ایجاد انواع مختلف روش‌های ساخت نقشه مانند نقشه‌های مکان-زمان است که رسانه‌های اجتماعی و مشارکت عمومی وبازخوررا باهم ترکیب می‌کند(Liu and Palen, 2010). نقشه سازی بحران یکی از مباحث جدیدی است که خارج از جوامع مدیریت سنتی بحران مطرح شده است
نقشه سازی بحران
اگرچه تاریخ دقیقی برای پیدایش واژه “نقشه سازی بحران” مشخص نشده است اما عده زیادی معتقدند این مفهوم ریشه در خشونت‌های بعد از انتخابات کنیا و همزمان با توسعه پلتفرم نقشه سازی Ushahidi در سال هاس 2007 و اوایل 2008 دارد. بعلت تحریم رسانه‌ها توسط دولت و خود-سانسوری رسانه‌های اصلی کشور، نوعی خلاء اطلاعاتی در ارتباط با خشونت‌های قومی بعد از انتخابات ایجاد شد((Okolloh, 2009). . بنابراین، پلتفرم Ushahidi برای تسهیل استفاده از یک روش نقشه محور در جمع سپاری اطلاعات مربوط به گزارشات حشونت ایجاد شد. این پلتفرم با استفاده از سرویس پبام کوتاه یا تعامل مستقیم با وب سایت Ushahidi به افراد اجازه میدهد تا درباره رویدادهای در حال اتفاق به وب سایت مرکزی گزارش دهند. با دریافت گزارش‌ها و پس از تایید آنها وتفکیک گزارشات درست از نادرست، گزارشات تایید شده نهایی بر روی یک نقشه نمایش داده می‌شد و برحسب نوع رویداد از علایم مختلفی برای نمایش آنها استفاده می‌شد((Okolloh, 2009).
از زمان شروع، ایده جمع سپاری و نقشه سازی بحران شکل گسترده تری به خود گرفته است. با توجه به تشدید بحران‌ها و بلایای طبیعی در سراسر جهان، نقشه سازی انلاین مبتنی بر جمع سپاری بیش از گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی تلاش مورد توجه رسانه‌های جمعی نیز قرار گیرد(Lohr, 2011). علاوه برآن، روش نقشه سازی بحران همچنان نقش مهمی در موقعیت‌های بحرانی بین المللی ایفا می‌کند(مخصوصا در مناطقی که عدم پوشش رسانه‌ای در محل یا اقدامات محدود کننده دولت در زمینه دسترسی به اطلاعات با عث ایجاد خلاءهای اطلاعاتی درباره حوادث در حال اتفاق ایجاد کرده است. داوطلبانی اغلب از سراسر جهان(کسانیکه لزوما متخصص GIS نیستند) تلاش می‌کنند رویدادها را بر روی نقشه بحران نمایش دهند تا بتوانند تصویری کلی از موقعیت بحران ارایه دهند. برای مثال، کسیکه برای نقشه سازی بحران داوطلب می‌شود با رصد کردن اطلاعات مربوطه در رسانه‌های اجتماعی و گزارشات رسانه ای، آنها را در قالب یک نقشه بحران نشان میدهد. مثال‌های تاثیر و نقش موثر جمع سپاری/روش نقشه بحران جهت پر کردن خلاءهای اطلاعاتی در مواقع بحران عبارتند از:
زلزله 2010 در هایتی(Zook et al. , 2010),، جنگ داخلی لیبی در 2011 و جنگ‌های داخلی سوریه. (شکل‌های 1-5a و 1-5b).
شکل 1-5a: نقشه کلی ردیاب سوریه
شکل 1-5b: نقشه جزییات ردیاب سوریه
شکل‌های 1-5a و 1-5b نقشه‌های بحران جنگ داخلی سوریه در سال 2013 (که با نام ردیاب سوریه نیزشناخته میشوند) را نشان میدهد شکل 1-8a نمایی کلی از نقشه بحران سوریه را نشان میدهد. در این تصویر به موارد زیر دقت کنید: نقشه کلی که نشان دهنده تعداد گزارش‌های دریافت شده درباره هر منطقه با استفاده از تکنیک خوشه بندی است، نموداری در زیر نقشه که نشان دهنده تعداد گزارشات در روز است و در سمت راست گروههای(رده های) گزارش قرار دارد. با کلیک بر روی رده‌های گزارش، فقط نقشه گزارش‌های منطبق با رده انتخاب شده نمایش داده می‌شود. شکل 1-5b جزییات نقشه نشان داده در شکل 1-5a را نشان میدهد. در شکل دوم نقشه بر روی شهر دمشق یکی از شهرهای مهم سوریه تمر کز کرده است و نقشه فقط گزارشات کشتار را نشان میدهد. بعد از کلیک کردن بر روی یکی از این گزارشات، نشان داده می‌شود که 42 نفر در نزدیکی دایره مشکی مشخص شده بر روی نقشه کشته شده‌اند.
توجه داشته باشید که تکنیک خوشه بندی که برای نشان دادن تعداد نقاط در یک منطقه خاص استفاده می‌شود حتی زمانیکه بر روی نقشه زوم میکنیم همچنان فعال است. این قابلیت یک از ویژگی‌های بسیار مفید برای مدیریت نمایش و تعامل با چندین نقطه دارای مختصات مشابه (یک مسله مشترک کارتوگرافی) محسوب می‌شود(Tomaszewski, 2009). . با توجه به شرایط خطرناک حاکم در سوریه و محدودیت‌هایی که دولت سوریه برای رسانه‌های خارجی ایجاد می‌کند نقشه کلی بحران سوریه (ردیاب بحران سوریه) یکی از پلتفرمهای کلیدی در جمع آوری اطلاعات مربوط به وضعیت سوریه در نظر گرفته می‌شود. مصاحبه زیر با یکی از محققان پیشرو در زمینه نقشه سازی بحران اطلاعات بیشتری درباره این تکنیک فراهم می‌کند:
1-5 تفکر فضایی و مدیریت بحران
استفاده از GIS در مدیریت بحران را میتوان به عنوان ابزاری برای تقویت مهارت تفکر فضایی در نظر گرفت. در واقع تفکر فضایی بر استفاده از ویژگی‌های فضا(فاصله، جهت)، نمایش بصری(نقشه، نمودار) و فرایندهای استنباطی جهت ساختاربندی و حل مسایل دلالت دارد(شورای ملی تحقیقات 2006، Bednarz and Bednarz, 2008). ما روزانه بصورت خودآگاه و ناخودآگاه ار تفکر فضایی استفاده میکنیم. (برای مثال، شمردن با استفاده از انگشتان، برنامه‌ریزی درباره سفرهای جادهای و فکر کردن درباره فواصل مسافرت با استفاده از نقشه یا استفاده از فضا به عنوان استعاره‌ای از زمان).
یکی از مهارتهایی که افراد علاقمند به کاربرد GIS در مدیریت بحران باید کسب کنند تفکر فضایی است. در واقع بحران‌ها و بلایا ذاتا مسائلی با مشخصات فضایی محسوب می‌شوندزیرا تعاملات بین افراد، محل زندگی آنها و محیطهای اطراف آنها، حوادث تاثیرگذار برآنها و شبکه‌های گسترده پشتیبانی که برای کمک به این افراد بسیج میشوند همگی پدیده‌هایی با مقیاس‌های فضای-زمانی مختلفی هستندکه باید در همه ابعاد مدیریت بحران لحاظ شود. مثال‌های تفکر فضایی و رابطه به آن با مدیریت بحران عبارتند از: تعیین کوتاهترین وایمن ترین مسیرها برای برنامه‌ریزی درخصوص تخلیه محل و خارج کردن افراد، شناخت روابط فضایی بین خطرات طبیعی و تاثیرات بالقوه آنها بر زیرساخت‌های مهم در محیطهای انسانی، تفکر وتامل درباره روابط فضایی انتزاعی مانند روابط متقابل بین محیط فیزیکی و توسعه وبرنامه‌ریزی.
GIS نقش مهمی در توسعه نمایش بصری و تعامل با دادههای جغرافیایی و اطلاعات به عنوان تسهیل کننده فرایندهای تفکر فضایی ایفا می‌کند. چنانچه مثال‌های ارایه شده در این فصل نشان میدهد، GIS وتهیه نقشه بطور کلی نقطه شروع در زمینه سازی برای تفکر فضایی درباره بحران‌ها است که می‌تواند بصورت‌های زیر تجلی یابد: استفاده از GIS برای ایجاد تغییرات سریع در نمایش دادههای آماری جغرافیا جهت شناخت توزیع جمعیت‌های آسیب پذیر، شناخت مکان وحرکت نیروهای نظامی در میدان جنگ، برآورد میزان سطح ناامنی غذایی در آفریقا به منظور برنامه‌ریزی بهتر فعالیت‌های امدادی، جمع آوری اطلاعات درباره جنگ داخلی در سوریه به منظور ارایه اطلاعات درباره اتفاقات و مکان آنها به جامعه جهان و در نهایت اینکه استفاده از GIS در مدیریت بحران را باید به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف و نه هدف در نظر گرفت. هدف نهایی، توسعه مهارتهای تفکر فضایی با پشتیبانی GIS است که به شناخت و استدلال روابط در یک مقیاس جغرافیایی جهت حل مسایل و تصمیم گیری موثر منتج می‌شود.
1-6 خلاصه فصل
در این فصل، با بررسی کلی کاربرد GIS در مدیریت بحران آشنا شدید. درابتدا توضیح داده شد که GIS برای درک بافت و زمینه جغرافیایی موقعیت‌های بحرانی نقشی حیاتی ایفا می‌کند. همچنین درباره نقش مهم GIS در پاسخ دادن به سوالات کیستی،، چیستی، کجایی، چرایی و چگونگی مربوط به مدیریت بحران مطالبی ارایه شد دارد. توصیه می‌شود این نوع سؤالات را در هنگام مطالعه فصل‌های بعدی در ذهن خود داشته باشید و دانش خود در مورد روش‌های مختلف استفاده از GIS در مدیریت بحران را افزایش دهید.
همچنین در مورد ایده‌ای که در این کتاب تکرار خواهد شد یعنی- آگاهی مکانی مطالبی ارایه شد. GIS برای ایجاد و حفظ دانش آنچه در هنگام وقوع بحران اتفاق افتاده است بسیار ضروری است(این دانش اغلب به صورت نقشه ارایه می‌شود). سپس در مورد مشکلات مختلفی که هنوز هم در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای مدیریت بحران وجود دارد نکاتی مورد بحث قرار گرفت. (به عنوان مثال، بلایای بزرگتر و شدیدتر در مقیاس بین المللی، چالش‌های مرتبط با هماهنگی و به اشتراک گذاری اطلاعات جغرافیایی و نیاز مستمر به حمایت بیشتر از قابلیت‌ها و مزایای GIS. ). مهمتر از همه، شما در مورد فرصتهای بسیار خوبی که برای کاربرد GIS در مدیریت بحران وجود دارد اشنا شدید. در 10 سال گذشته، GIS همچنان ارزش خود در مدیریت بحران را به منصه ظهور رسانده است و شغل‌های جالب و هیجان انگیزی در حوزه کاربرد GIS در مدیریت بحران در اینده شاهد خواهیم بود. در همین راستا، مقدمه‌ای درباب موضوع جالب تهیه نقشه بحران ارایه شد که شامل استفاده از اشکال جدید فناوری تهیه نقشه برای جمع آوری حجم زیادی از اطلاعات جغرافیایی از داوطلبان، یا “جمعیت” است. سپس مصاحبه‌ای با یکی از دانشمندان برجسته در زمینه تهیه نقشه بحران ارایه دادیم تا شما را درباره تواتمندی‌هایی که تهیه این نوع نقشه می‌تواند در مدیریت بحران داشته باشد به تامل وا داریم.
این فصل با یک ایده مهم دیگری که در کل این کتاب تکرار خواهد شد – یعنی تفکر مکانی – به پایان رسید. همیشه به یاد داشته باشید که ابزارهای GIS در واقع دستگاههای پشتیبان کننده‌ای هستند که ضمن فراهم کردن امکان تفکر و استدلال مکانی برای شما، با پشتیبانی از این نوع تفکر باعث می‌شود شما تصمیم گیری و داوری بهتر و آگاهانه تری داشته باشید. در فصل بعد به اصول بنیادی اطلاعات جغرافیایی و تهیه نقشه می‌پردازیم. شناخت شما از اصول علمی اصلی که زیربنای فناوری GIS است بسیار مهم و حیاتی است زیرا این امر به شما امکان میدهد تا مادامیکه ایده‌ها و اصول علمی اطلاعات جغرافیایی مانند سیستم‌های مختصات، تهیه نقشه‌ها و نقشه برداری همچنان پایه و اساس نرم افزار GIS است بتوانید حتی با گذشت زمان با تغییرات نرم افزار GIS خاص سازگار شوید.
تفکر کنید!
- نمونه‌های خاص دیگری از سوالات کیستی، چیستی، کجا، کی، چرا و چگونه در زمینه ابعاد جغرافیایی مدیرت بحران که GIS می‌تواند پاسخ دهد کدامند؟
- چالش‌های مربوط به حفظ آگاهی موقعیتی کدام است؟ و GIS چگونه می‌تواند از آگاهی موقعیتی پشتیبانی کند؟
- برخی از موضوعات مرتبط با پشتیبانی GIS برای مدیریت بین المللی بلایای طبیعی را توضیح دهید.
- برخی از اصلی ترین موضوعات هماهنگی و اشتراک گذاری مسایل با استفاده از GIS در زمان مدیریت بحران چیست؟
- چرا در زمینه آگاهی از GIS در حوزه مدیریت بحران چالش‌ها ومشکلاتی وجود دارد؟
- برخی از فرصتهای جدیدی که کاربرد GIS در مدیریت بحران ایجاد کرده است را نام ببرید.
- اهمیت تفکر مکانی را در عملکرد مدیریت بحران توضیح دهید.
بدون دیدگاه