مدیریت بحران و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی

مدیریت بحران و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی

4-1 مقدمه

تا به اینجا مباحث مطرح شده عمدتا بر موضوعات مرتبط با GIS مانند اصول کلی اطلاعات جغرافیایی و نقشه‌ها که زیربنای مفاهیم GIS و فناوری خاص است متمرکز شده است. این فصل به بررسی دقیق‌تر رابطه بین مدیریت بحران و GIS می‌پردازد تا از این طریق شما بتوانید شناخت عمیق تری ازحیطه کاربرد مدیریت بحران کسب کنید. شما با شناخت بهتر ویژگی‌ها و ماهیت مدیریت بحران، می‌توانید تصویری کاملتر از ارتباط و تناسب GIS با حوزه مدیریت بحران بدست آورید. به همین منظوراین فصل فرضمی کند شما هیچ گونه شناخت و پیشینه‌ای از مدیریت بحران ندارید و یا دانش و تجربه شما در این زمینه حداقل است. علاوه برآن، این فصل همه جنبه‌های مدیریت بحران را نمی‌تواند مورد بحث قرار دهد. بنابراین، مباحث ارایه شده در زمینه مدیریت بحران در این فصل بر نقش ورابطه GIS و مدیریت بحران متمرکز است. در ابتدای فصل کلیات مفهوم چرخه مدیریت بحران ارایه می‌شود. این چرخه در واقع یک الگوی شناخته شده و مفیدی است که محققان و مجریان مدیریت بحران از آن برای شناخت مراحل مختلف بحران مورد استفاده قرار می‌دهند. رابطه بین مراحل بحران و GIS بطور مفصل در فصل‌های بعدی مورد توجه قرار می‌گیرد.

در فصل بعد درباره نقشGIS در سیاست‌ها و اقدامات مدیریت بحران بحث و گفتگو می‌شود. سیستم فرماندهی حادثه(ICS) و رابطه GIS با آن مورد بحث و گفتگو قرار می‌گیرد تا شما بتوانید تصویر وشناختی کلی‌تر از نقش و جایگاه GIS در سیاست‌های مدیریت بحران درآمریکا بدست آورید. در ادامه این فصل به بررسی تناسب ورابطه GIS با اقدامات مدیریت بحران در سطوح دولتی مختلف و همچنین درسطح دولت فدرال می‌پردازد. این مبحث اگرچه از منظر ایالات متحده به بررسی موضوع می‌پردازد اما می‌تواند شما را با نحوه کارکرد GIS در حیطه‌ها وسطوح مختلف حاکمیت آشنا کند. همچنین نقش بخش خصوصی در اقدامات مدیریت بحران از طریق GIS توضیح داده می‌شود زیرا بخش خصوصی در فعالیت‌هایی مانند مشاوره GIS با دولت همکاری و رابطه نزدیکی دارد.

در بخش نهایی این فصل، جامعه بین المللی مدیریت بحران و GIS مورد بحث قرار می‌گیرد. چنانچه در فصل 1 اشاره شد، با شدت یافتن گستره و عمق بحران‌ها، امروزه شاهد تاثیرات شدیدتر این بحران‌ها در سطح جهان هستیم که این خود نیازمند مشارکت و مداخله بیشتر جامعه بین المللی است. در این بخش در ابتدا، سازمان‌های غیردولتی بین المللی و گروههای فعال در زمینه GIS و بحران مورد بحث قرار می‌گیرد. سپس، مکانیزمهای بین المللی پشتیبانی از مدیریت بحران و سازمان‌های فعال در عرصه بحران و اطلاعات جغرافیایی توضیح داده می‌شود. در نهایت این فصل با بحث درباره سازمان‌های مختلف وابسته به سازمان ملل که در زمینه مدیریت بحران و GIS نقش دارند پایان می‌یابد. در صورت امکان، مصاحبه‌هایی با مجریان مدیریت بحران که از GIS استفاده می‌کنند ارایه می‌شود تا بیشتر با کاربرد عملی GIS در مدیریت بحران آشنا شوید. مفهوم چرخه مدیریت بحران در بخش زیر ارایه می‌شود.

4-2 چرخه مدیریت بحران

4-2-1 واژه ها: وضعیت اضطرار، بلایا، بحران و فاجعه

همانند تفاوت‌های ذکر شده بین واژه‌های “داده” و ” اطلاعات”، واژه‌های ” وضعیت اضطرار”، بلایا”، “بحران” و فاجعه اغلب بجای همدیگر مورد استفاد قرار می‌گیرد اما در واقع این کلمات از نظر معنا دارای تفاوت‌هایی هستند. این تفاوت‌ها مخصوصا در رابطه با GIS بسیار مهم است. زیرا این مقایس جغرافیایی است که اغلب این تفاوت‌ها را مشخص می‌کند.

وضعیت اضطرار از نظر مقیاس جغرافیایی در منطقه‌ای کوچک‌تر اتفاق می‌افتد و مسولان محلی مانند پلیس و آتش نشانی برای مقابله با بحران وارد عمل می‌شونند. (برای مثال، آتش سوزی در خانه، تصادف ماشین یا قطع برق). در نتیجه، از نظر نیاز به تهیه نقشه، فقط کافی است نقشه منطقه محدود در نزدیکی حادثه جهت آگاهی بخشی موقعیتی تهیه شود. بلایا از نظر وسعت جغرافیایی دارای گستره بزرگتری است. تفاوت اصلی بین وضعیت اضطرار و بلایا این است که اختلالات و مشکلات نشای از بلایا فراتر از ظرفیت محلی برای مقابله با آن است بنابراین، نیازمند مشارکت منابع و مسولان در چندین سطح محلی و ایالتی است(دفتر کاهش ریسک بحران سازمان ملل 2007). طوفان سندی یکی از مثال‌های بلایای طبیعی است که ظرفیت و توان مقابله با بحران جولمع آسیب دیده را تحت تاثیر قرار داد(سازمان مدیریت اضطرار فدرال و2013). تهیه نقشه بلایا، با توجه به مقیاس و گستره اختلالات ناشی از بلایا پیچیده ترو متنوع‌تر است. بحران اغلب به عنوان جنبه‌ای موقت در نظر گرفته می‌شود که به موقعیتی خطرناک منجر می‌شود.

فراهم نبودن امکان ترک خانه برای افراد کهنسال جهت انتقال به پناهگاه در زمان نزدیک شدن طوفان یکی از مثال‌های بحران است. فاجعه مانند بلایا است اما تاثیر ات آن بر سیستم‌های فیزیکی، اجتماعی و سازمانی شدیدتر است. طوفان کاترینا مثالی از یک فاجعه است زیرا خانه‌ها به شدت از این حادثه آسیب دید و شدت آن آنقدر زیاد بود که دولت فدرال بعلت عدم توانایی مسولان محلی در مواجهه و مقابله با این فاجعه مجبوربه دخالت شد. فجایعی مانند طوفان سهمگین 2013 در فیلیپین نیز نشان داد که در چنین مواقعی تهیه نقشه‌های بین المللی و برنامه‌های پشتیبانی از GIS در صورت عدم وجود چنین امکاناتی ضروری است(Lighthouse Readiness Group, 2012; MapAction, 2013). .

4-2-2 چرخه مدیریت بحران

از منظر تحقیقات، از قدیم حوزه جغرافیا در زمینه جنبه‌ها و ابعاد خطر یا پتانسیل رخ دادن حوادث فاجعه بار تحقیقات گسترده‌ای انجام داده است. این تحقیقات شامل موضوعاتی مانند ریسک(Kunreuther, 2002)، آسیب پذیری(Cutter and Emrich, 2006) و کاهض اثرات (Mileti,1999) است. تحقیقات در زمینه بلایا یا محقق شدن فاجعه در حوزه‌هایی مانند روانشناسی، جامعه شناسی و اخیرا فناوری اطلاعات (سیستم‌های اطلاعات برای واکنش و مدیریت بحران 2014) نیز وارد شده است.

چنانچه در این کتاب نیز قبلا اشاره شد، تحقیقات بحران در حوزه جغرافیا بر نقش GIS و فناوری‌های مربوطه در مرحله واکنش متمرکز شده است(کنای 2003). اماGIS با همه جنبه‌های مدیریت بحران مرتبط است. درواقع مدیریت بحران در اینجا بر سازماندهی منابع و مدیریت فعالیت‌های مرتبط با چرخه بحران یا آمادگی برای بحران، واکنش به آن، سامان یافتن از بحران و کاهش اثرات بلایا دلالت دارد(فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و انجمن هلال احمر 2013). اگرچه توصیفات چرخه بحران با هم تفاوت‌هایی جزیی دارند چهار مورد ذکر شده در بالا در همه آنها مشترک است و مباحث مرتبط در این کتاب براساس این 4 مورد است. شکل 4. 1 شکل کلی چرخه بحران و نقش کلیدی GIS در هر مرحله این چرخه را نشان می‌دهد.

شکل 4-1

GIS می‌تواند در همه مراحل چرخه بحران نقشی موثر ایفا کند. برای مثال، در مرحله آمادگی یا اقدامات قبل از بحران می‌توان از GIS در دوره‌های آموزش فناوری برای مطمئن شدن از واکنش و پاسخ بهتر به رویداد استفاده کرد. برای مثال در دوره آموزشی می‌توان به واکنش دهنده نشان داد که چگونه می‌توان از فناوری‌های GIS موبایل مانند GPS استفاده کرد. اپلیکیشن‌های تهیه نقشه مبتنی بر تلفن‌های هوشمند را می‌توان برای نشان دادن پناهگاه‌های اضطراری و میبرهای تخلیه به عموم مردم استفاده کرد. آمادگی همچنین می‌تواند شامل اقدامات برنامه‌ریزی مانند ایجاد نرم افزارها، سخت افزارها، مجموعه داده‌ها و ظرفیت آموزش GIS برای پشتیبانی عملیاتی و تصمیم گیری باشد. در مرحله واکنش یا اقداماتی که بلافاصله قبل، درحین یا بعد از رویداد برای کاهش اثرات نامطلوب و برای بهبودی گرفته می‌شود GIS نقش حیاتی در افزایش آگاهی موقعیتی مانند توزیع اطلاعات جغرافیایی ذارد(برای مثال، تصاویر ماهوارهای مانند آنچه در زلزله هایئتی در 2010 نشان داده شده است).

در اقدامات بهبود و بازسازی مناطق آسیب دیده از بحران، از GIS می‌توان برای تهیه نقشه استفاده کرد. این تلاش‌ها می‌تواند از طریق همکاری‌های بین جوامع در خصوص برنامه‌ریزی و یازسازی محقق شود((MacEachren, 2005. در مرحله کاهش اثرات، یا بهبود محیط‌های اجتماعی ومسکونی با هدف کاهش یا پیشگیری ار اثرات بحران میتوان از GIS برای اموری مانند تهیه نقشه، تجسم سازی و شناسایی جمعیت‌های آسیب پذیر و در معرض ریسک مانند افراد کهنسال استفاده کرد. واژه مدیریت ریسک اغلب برای توصیف آنچه فعالیت‌های کاهش اثرات نامیده می‌شود مورد استفاده قرار داد.

صرفنظر از نحوه استفاده از GIS، یکی از موضوعات مهمی که با کاربرد GIS در همه مراحل چرخه بحران مرتبط است نقش این فناوری در مدیریت اطلاعات در چارچوب مدیریت بحران است. مدیریت اطلاعات را می‌توان اینگونه تعریف کرد: مدیریت و جمع آوری اطلاعات از چندین منبع و توزیع این اطلاعات به چندین کاربر(Griffiths, 2006). .

4-3 نقش GIS در سیاست و اقدامات مربوط به مدیریت بحران

بخش‌های زیر ضمن ارایه توضیحاتی در باره نقش GIS در سیاست‌ها و اقدامات مربوط به مدیریت بحران، شما را با نحوه کارکرد خاص GIS در دولت، بخش خصوصی و در عرصه بین المللی وسایر سازمان در سطوح حاکمیتی مختلف بیشتر آشنا می‌کند.

4-3-1 سیاست و خط مشی در ایالات متحده: سیستم ملی مدیریت حوادث(NIMS)

سیستم ملی مدیریت حوادث به عنوان یک الگوی مدیریت حادثه که قابل استفاده برای همه نوع حادثه است باهدف هدایت بخش‌های دولتی، غیردولتی و خصوصی در زمینه تمام جوانب مدیریت بحران(واکنش، بهبود، برنامه‌ریزی وکاهش اثرات) و در نهایت کاهش تلفات جانی وآسیب به محیط زیست و ساختمانها طراحی شده است(وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008). این سیستم، واکنش بحران یا برنامه اطلاع رسانی برای حادثه یا پرسنل واکنش خاص محسوب نمی‌شود. فصل‌های آتی در این کتاب، سایر چارچوب‌های سیاست گذاری مرتبط با واکنش، بهبود و کاهش اثرات تدوین شده توسط سازمان مدیریت بحران فدرال توضیح می‌دهد. سیستم ملی مدیریت حوادث برای یکپارچه سازی واکنش به حادثه و اقدامات مدیریت وضعیت اضطراری بر پنج محور زیر متمرکز می‌شود(وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008).

1-آمادگی

2-مدیریت اطلاعات و ارتباطات

3-مدیریت منابع

4-فرماندهی ومدیریت

5-مدیریت و حفظ و نگهداری مستمر

مولفه 1 و 2 (آمادگی ومدیریت اطلاعات وارتباطات) مخصوصا ارتباط مهمی با GIS دارد. بخش آمادگی به ترسیم اقدامات و قابلیت‌های خاصی می‌پردازد که پرسنل واکنش/مدیریت بحران و سازمان‌های وابسته به آنها می‌توانند در برنامه‌های آمادگی خود برای ارتقای فعالیت‌های واکنش و مدیرت بحران استفاده کنند. (وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008). برای کسب آمادگی کامل، مولفه آمادگی به 5 زیربخش تقسیم می‌شود: یکی از این 5 زیربخش، کاهش اثرات است که دستورالعمل‌هایی را برای کاهش ریسک از طریق فعالیت‌هایی مانند آموزش ودسترسی عمومی، برنامه‌ریزی برای تخلیه و ارجاع مستقیم به GIS ترسیم می‌کند.

مولفه 2(مدیریت اطلاعات و ارتباطات) بر اهمیت سیستم‌های اطلاعات و رتباطات انعطاف پذیری تاکید دارد که تصویر عملیاتی مشترکی را برای پرسنل مدیریت/واکنش بحران تاکیدفراهم می‌کند(وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008). تصویر علمیاتی کلی(COP) مفهومی شبیه به آگاهی موقعیتی(SA) است اما تفاوت جزیی وجود دارد. تصویر عملیاتی کلی در واقع نوعی آگاهی موقعیتی است که دربرگیده همه طرفهای دخیل و نه فقط شخص یا حادثه‌ای خاص است.

تصویر عملیاتی کلی مانند آگاهی موقعیتی با در زمان تغییر موقعیت براساس اطلاعات دریافتی مختلف ماند‌ای و هوا، ترافیک و صدا و غیره بروز می‌شود(وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008). نقشه‌های جغرافیایی معمولا مبنایی برای همه عناصر استفاده شده در تصویر عملیاتی کلی فراهم می‌کند. در واقع مولفه 2 نحوه استفاده از اطلاعات حادثه توسط سازمان‌ها جهت تصمیم گیری آگاهانه را فراهم می‌کند. بخش اطلاعات حادثه در مولفه 2 بطور خاص اطلاعات جغرافیایی-فضایی را به عنوان اطلاعاتی توصیف می‌کند که می‌توان از آنها در تصمیم گیری‌ها استفاده کرد. در ادامه تعریف و توصیف سیستم ملی مدیریت حوادث از اطلاعات جغرافیایی-فضایی ارایه می‌شود:

اطلاعات جغرافیایی-فضایی به عنوان هرگونه اطلاعات مرتبط با مکان و ویژگی‌های جغرافیایی طبیعت یا مصنوعات انسانی تعریف می‌شود و اغلب برای یکپارچه سازی ارزیابیها، گزارشات موقعیت و اعلایمه‌های حوادث به شکل یک تصویر عملیاتی کلی و همچنین به عنوان ابزار تحلیل وادغام داده جهت ترکیب منابع مختلف داده استفاده می‌شود. استفاده از داده‌های جغرافیایی و فضایی (و آگاهی از قابلیت‌های اطلاعاتی آن) در زمان حوادث دارای نقش بسیار مهمی است. قابلیت‌های اطلاعات جغرافیایی-فضایی (مانند سیستم‌های شبکه ملی یا GPS براساس عرض وطول جغرافیایی) را باید از طریق فعالیت‌های آمادگی در ترکیب با فرماندهی، هماهنگ و پشتیبانی حادثه از جمله مدیریت منابع و اطلاعات عمومی مدیریت کرد.

استفاده از داده‌های جغرافیایی-فضایی باید براساس استاندارهای مشخصی انجام شود زیرا احتمال تفسیر اشتباه این داده‌ها یا کاربرد نادرست آنها و درنتیجه بروز خطای غیرآشکلر و در عین حال مخرب وجود دارد. استانداردهای اطلاعات جغرافیایی-فضایی همچنین باید امکان استفاده از سیستم‌ها در مکان‌های دوردست یا مناطق تخریب شده که فاقد امکانات ارتباطی برای بررسی تصاویر بزرگ یا سخت افزاری کامپیوتری هستند را فراهم کند.

4-3-1-1سیستم فرماندهی حوادث(ICS)

سیستم فرماندهی حوادث در سیستم ملی مدیریت حوادث ذیل مولفه “فرماندهی و مدیریت” قرار می‌گیرد. اگرچه سیستم ملی فرماندهی حوادث بطور صریح به GIS اشاره نمی‌کند، اما سیستم ملی فرماندهی یکی از مفاهیم مهم مدیریت بحران است که بطور گسترده در بسیاری از حوادث در سطوح سازمانی و حاکمیتی مختلف در آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد. براساس یکی از اصول سیستم ملی فرمادهی حوادث، اگرچه اکثر حوادث در سطح محلی شروع و تمام می‌شوداما زمانیکه وسعت حوادث از نظر ابعاد جغرافیایی، نیاز به منابع، نیازهای برقراری نظم گسترش می‌یابد، سیستم فرمادهی حوادث مکانیزم مرکزی منعطفی را برای مدیریت هماهنگ و مشارکتی حادثه فراهم میکند(چه برای حوادثی که به منابع بیشتر نیاز دارد و سازمان‌های مختلف واقع در در یک حیطه حاکمیتی یا خارج از آن این منابع را آماده می‌کنند وچه برای حوادث پیچیده دارای اثرات ملی). (وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008).

توضیح همه مولفه‌های شکل 4. 2 فراتر از حیطه این کتاب است. برنامه‌ریزی در ارتباط بین سیستم فرماندهی حوادث، فرماندهی و کارکنان و GIS دارای نقش بسیار مهمی است. در واقع جمع آوری، ارزیابی و توزیع اطلاعات عملیلتی مرتبط با حادثه از طریق برنامه‌ریزی انجام می‌شود. همچنین برنامه‌ریزی به تهیه و مستندسازی برنامه‌های اقدام برای حادثه و نقشه‌های حادثه منتج می‌شود و از این طریق اطلاعات حیاتی مرتبط با حادثه را انتقال می‌دهد(وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008).

همچنین سیستم فرماندهی حوادث می‌تواند برحسب ماهیت حادثه، انواع مختلف متخصصان یا افراد دارای کارکردهای فنی خاص را در بخش‌های مختلف سیستم فرماندهی حادثه لحاظ کند. برای مثال، متخصص حقوقی را میتوان در بخش مالی برای بررسی موضوعات مالی ویا در بخش فرماهدهی برای ارایه مشاور حقوقی در باره موضوعاتی مانند دستور تخلیه اجباری یا محدودیت‌های دسترسی به رسانه به کار گماشت (وزارت امنیت داخلی آمریکا 2008). در نتیجه ماهیت تخصصی GIS منجر به ایجاد پست‌هایی مانند متخصص GIS در سیستم فرماندهی حوادث شده است و همچنین با عث تعیین نکات و ایده‌هایی شده است که در نظر گرفتن آنها برای استخدام در حوزه مدیریت بحران با استفاده از GIS ضروری است. برای مثال، طبق اعلامیه اداره سلامت و ایمنی شغلی وابسته به وزارت کار آمریکا “متخصص GIS مسولیت جمع آوری اطلاعات بروز شده و فراهم کردن محصولات مختلف نقشه مرتبط با حادثه لکه نفتی را برعهده دارد. تیم GIS برای مطمئن شدن از انتقال دقیق وسریع اطلاعات این لکه نفتی به سیستم فرماندهی حوادث با واحد موقعیت و مدیریت اطلاعات همکاری می‌کند. بررسی کلی دانش، مهارتها و توانایی هایلازم برای این پست‌ها موضوعات زیادی را که در این کتاب پوشش داده شده است را نشان میدهد(مانند نقشه‌های مرجع، سیستم‌های مختصات، تصویر سازی نقشه وغیره).

بخش‌های زیر درباره مدیریت بحران با استفاده از GIS در سطوح مختلف دولت را مورد بحث قرار میدهد. برای نشان دادن مثال‌های خاص از سطوح مختلف حاکمیت، از مثال ایالت نیویرک و ایالات متحده آمریکا در اینجا استفاده می‌شود. هدف از ارایه این مثال‌ها نشان دادن موارد خاص است توصیه می‌شود شما هم در منطقه خود با بررسی سطح دولت (محلی یا ایالتی) میزان کاربرد GIS در سطوح حاکمیتی مرتبط را مورد بررسی قرار دهید.

شکل 4-2

4-3-2 وزارت امنیت داخلی ایالات متحده (DHS) مفهوم جغرافیایی عملیات ((GeoCONIPS

مفهوم جغرافیایی عملیات در وزارت امنیت داخلی آمریکا برای ایجاد هماهنگی بین فعالیت‌های واکنش جغرافیایی-فضایی و جوامع مربوطه فعال در زمینه مدیریت بحران در چارچوب حکم هشتم سیاست ریس جمهوری(PPD-8) طراحی شده است. این حکم ریاست جمهوری شامل قسمت‌های زیر است: وظابف پشتیبانی در زمان بحران(ESFs)، دفاتر مشترک هماهنگی منطقه، مراکز هماهنگی منطقه‌ای سازمان ملی واکنش به بحران (NRCC). مفهوم جغرافیایی-فضایی عملیات ((GeoCONIPS را میتوان به عنوان بخشی از یک درخواست کلی‌تر برای چارچوبی ملی در زمینه اشتراک گذاری اطلاعات جغرافیایی-فضایی در نظر گرفت که از آن می‌توان برای ایجاد ارتباط بین سیاست‌ها و حاکمیت همکاری با هدف جهت ایجاد زیرسا خت‌ها و قابلیت‌ها و مجموعه داده‌های استفاده کرد. معماری تعاملی حاصل از این همکاری و تلاش‌ها از استانداردها و نواوری پشتیانی می‌کند(Alexander, 2013). . مفهوم جغرافیایی-فضایی عملیات ((GeoCONIPS این اطمینان ایجاد می‌کند که داده‌های بهنگام و دقیق با کل جامعه جغرافیایی-فضایی به اشتراک گذاشته می‌شود که به تصمیم گیری آگاهانه‌تر در همه مراحل منجر می‌شود(وزارت امنیت داخلی آمریکا 2013).

مدل جامعه مفهوم جغرافیایی-فضایی عملیات ((GeoCONIPS (شکل 4-3) در واقع نمایش گرافیکی چارچوب این مفهوم است. این مدل دارای کارکردهای زیر است:

• شناسایی نقش آفرینان و ذینفعانی که پشتیان کننده ماموریت و رسالت جامعه جغرافیایی-فضایی هستند.
• شناسایی محیط اطلاعاتی و مسولیت‌های نقش آفرین
• مستند سازی فرایند اشتراک گذاری اطلاعات در درون و خارج جامعه جغرافیایی و فضایی
• نمایش فرایندهای سطح بالا در عملیات جغرافیایی-فضایی و روابط متناظر این فرایندها با ذی نفعان.

شکل 4-3

4-3-2-1 زیرساخت ملی داده‌های فضایی آمریکا

زیرساخت ملی داده‌های فضایی آمریکا که از نظر تئوری با مفهوم جغرافیایی-فضایی عملیات ارتباط نزدیکی دارد مسولیت کاهش دوباره کاریها در سازمانها، بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌های مرتبط با اطلاعات جغرافیایی، امکان دسترسی عمومی به داده‌های جغرافیایی-فضایی، افزایش مزایای ناشی از کاربرد دادها و ایجاد مشارکت در ایالتها، مناطق، شهرها جامعه آکادمیک و بخش خصوصی جهت در دسترس قرار دادن داده‌ها را بر عهده دارد(کمیته داده‌های جغرافیایی فدرال، 2007). زیرساخت‌های داده‌های فضایی(SDIs) محدود به دولت فدرال آمریکا نمی‌شود. سالهای زیادی است که از دولت‌ها و سازمان بزرگ درخواست می‌شود تا به اشتراک گذاری داده‌های جغرافیایی-فضایی، دسترسی به آنها و همچنین تعامل بین این مجموعه داده‌ها را ارتقا دهند. مثال زیرساخت‌های داده‌های فضایی عبارتند از:

Infrastructure for Spatial Information in the European Community (INSPIRE):

http: //inspire. ec. europa. eu/

• United Nations Spatial Data Infrastructure (UNSDI): http: //www. ungiwg. org/

content/united-nations-spatial-data-infrastructure-unsdi

 

زیرساخت اطلاعات فضایی در جامعه اروپا(INSPIRE)(http: //inspire. ec. europa. eu/)

زیرساخت داده‌های فضایی سازمان ملل(http: //www. ungiwg. org/

content/united-nations-spatial-data-infrastructure-unsdi

4-3-3 دولت محلی: شهرهای بزرگ، شهرک و شهرستان

GIS در دولت‌های محلی آمریکا مانند شهرهای بزرگ، شهرک و شهرستان نقشی مهم ایفا می‌کند. در واقع GIS در این مناطق توسط چندین سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد و سطح کاریرد آن به اندازه منطقه و میزان بودجه تامین شده بستگی دارد. برای مثال، شهرهای کوچک ممکن است نیازی به استفاده از قابلیت‌های GIS نداشته باشند و خدمات نقشه و داده‌ای و یا داده‌های GIS که مشاوران ایالت برای آنها فراهم کرده است کفایت کند. در واقع، بعضی از شهرهای کوچک حتی ممکن است هیچگونه شناختی از GIS نداشته باشند و بجای آن از خدمات نقشه کشی کامپیوتری(CAD) استفاده کنند. آنها از طریق همکاری با مشاوران مهندسی به این خدمات دسترسی پیدا می‌کنند ونقشه‌های لازم برای پروژه‌های وابسته به شهرداری مانند حمل ونقل، آب و بهداشت در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

در سطح شهرستان درایالات متحده، یک بخش مجزا برای GIS در نظر گرفته می‌شود و یا اینکه این بخش زیرمجموعه بخش دیگری در شهرستان است. مانند شهرهای کوچک، شهرستان دارای جمعیت کوچک و در نتیجه درامد کمتر حاصل از مالیات به استفاده کمتری از GIS نیاز دارند و بیشتر از مشاوران خارجی GIS برای تامین اینگونه نیازهای خود استفاده می‌کنند. از نظر مدیریت بحران، بخش‌های GIS نقشی حیاتی برای تامین انواع مختلف داده‌های و خدمات نقشه ایفا می‌کند. برای مثال، در زمان حملات تروریستی 11 سپتامیر، GIS در واکنش به حملات تروریستی داشت ولی باتوجه به اینکه مرکز GIS در مرکز تجارت جهانی تخریب شده بود چالش‌های در این زمینه بزرگی ایجاد شد. اغلب در شهرهای بزرگ، بخش‌های GIS باید در جاهاییکه زیرساخت‌های حیاتی مانند حمل ونقل و آبو و برق و گاز وجود دارد با هم همکاری‌های نزدیکی داشته باشند. علاوه برآن، واحدهای GIS شهری با سازمان‌های فدرال و ایالت جهت هماهنگ کردن فعالیت‌های مدیریت بحران همکاری نزدیکی دارند. برای مثال می‌تواند به طوفان سندی در 2012 اشاره کرد که در نتیجه آن تونل‌های مترو به زیر آب رفت. در نتیجه هماهنگی نزدیکی بین شهر، اداره حمل و نقل شهری و سازمان واکنش بحران فدرال برای دست یابی به داده‌های GIS امری ضروری بود. . (Lewis, 2013; ArcGIS, 2014).

4-3-3-1 بخش GIS در شهرستان: مصاحبه با اسکات مک کارتی

اسکات مک کارتی(شکل 4. 4) مدیر عملیات GIS در شهرستان مونرو در بخش خدمات GIS ایالت نیویورک است. او دارای مدرک لیسانس زیست شناسی از دانشگاه نیویرک است و کار خود در شهرستان مونرو را در اسل 1992 در دپارتمان خدمات زیست محیطی دربخش تست پساب و پسماندهای صنعتی شروع کرد. در 1998 در بخش دیگری یعنی دیجیتالی کردن نقشه‌های مسیرهای فاضلاب با استفاده از GIS شروع به کار کرد که با همزمان بود با چند اقدام جدید در زمینه GIS در سطح شهرستان مانند دیجیتالی کردن نقشه‌های مالیات بر دارایی‌های غیرمنقول. در همین زمان دپارتمان‌های برنامه‌ریزی و سلامت نیز تلاش‌های خود در زمینه تهیه نقشه را افزایش دادند. با افزایش جدیت در کل شهرستان، در سال 2000 طرحی جدید پیشنهاد شد که طبق آن سه کارمند از بخش مدیریت آب (ازجمله اسکات) و دو کارمند از دپارتمان برنامه‌ریزی مامور شدند تا بخش خدمات GIS را تشکیل دهند. تا به امروز این بخش با سایر دپارتمان‌های شهرستان و شهر کهاو روستاها در زمینه پشتیبانی از نیازهای GIS آنها همکاری خوبی داشته است. در زیر اولین بخش از مصاحبه با آقای مک کارتی در 2014 ارایه می‌شود. بخش دوم این مصاحبه را می‌توانید در فصل 9 مطالعه کنید که طی آن آقای مک کارتی توصیه‌ها و پیشنهاداتی درباره استخدام درصنعت GIS برای مدیریت بحران و همچنین آینده GIS در فعالیت‌های مدیریت بحران صحبت می‌کند.

بخش GIS شهرستان مونرو از GIS در کدام فعالیت‌های مدیریت بحران استفاده می‌کند؟

ما در طول سال در چندین مانور مربوط به ایمنی عمومی شرکت می‌کنیم و با مرکز عملیات اضطراری در مونرو همکاری نزدیک داریم. با فعال شدن این مرکز ما برای ارایه پشتیبانی‌های تهیه نقشه برای سازمان‌های مختلف (تهیه نقشه‌های کاغذی یا اپلیکیش‌های نقشه‌های اینترنتی) وارد عمل می‌شویم. همچنین با این مرکز در زمان وقوع حوادث و همچنین مانورها همکاری داریم. یکی از این مانورها که بصورت سالانه انجام می‌شود برنامه گشت مرزی است که خط مرزی در امتداد دریچه انتاریو را پوشش می‌دهد. سازمان‌هایی که در این مانور شرکت میکنند عبارتند از گشت مرزی آمریکا، گارد ساحلی آمریکا و سایر سازمان‌های ایالتی و فدرال آمریکا

ما همچنین سالانه در دو مانور دیگر مرتبط با نیروگاه هسته‌ای محلی شرکت می‌کنیم. سازمان‌های شرکت کننده در این مانور ضمن دریافت سناریوهای مختلف، منطقه را برای مواجهه با حوادث احتمالی آماده می‌کنند. بعضی از این سناریوها عبارتند از: حمله تروریستی یا وقوع بلایای طبیعی مانند سیل، طوفان و کولاک. سناریو هرچه باشد ما براساس اطلاعاتی که در اختیارمان قرار می‌گیرد واکنش می‌دهیم.

بنابراین راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های سیستم فرماندهی حوادث نقش مهمی در این مانورها ایفا می‌کند.

بله، ما از راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های سازمان‌های مدیریت بحران و ایمنی عمومی تبعیت می‌کنیم. آنها دقیقا می‌دانند ما چه چیزهایی را می‌توانیم فراهم کنیم و چه داده‌هایی را در اختیار داریم. البته ما از قبل بعضی شرایط لازم را فراهم می‌کنیم زیرا مشخص نیست دقیقا حادثه چه زمانی رخ خواهد داد. ما باید آمادگی لازم را داشته باشیم و درنتیجه تهیه نقشه‌های پایه و لایه‌های داده قبل از وقوع حوادث و انجام مانورها بسیار مهم است. ما با در اختیار داشتن این نقشه‌های پایه و مجموعه داده‌های خاص مرتبط با سیل و طوفان یا کولاک می‌توانیم به راحتی آنها در عملیات‌های مدیریت بحران بکار گیریم. در مورد نیروگاه هسته‌ای هم به همین شکل. بعضی محل‌ها برای تخلیه و تعیین مسیرهای تخلیه در نظر گرفته می‌شود که باید قبل از وقوع حادثه دقیقا مشخص شود.

اگر امکان دارد درباره فعالیت‌های مدیریت بحران با استفاده ازGIS در شهرستان بیشتر توضیح دهید.

برنامه‌ریزی قبلی برای انجام این مانورها نقش بسیار مهمی دارد و دفتر مدیریت بحران شهرستان مونرو برآن تاکید زیادی می‌کند. بنابراین در بخش GIS همواره این اطمینان را حاصل می‌کنیم که در زمان نیاز بخش ما قادر به ارایه اطلاعات لازم و درخواستی است. به نظر من یکی از دغدغه‌های بزرگ ما عدم توانی در ارایه اطلاعات لازم است. به همین علت زمان زیادی را به توسعه مجموعه‌های داده و اپلیکیشن‌ها قبل از وقوع حادثه اختصاص میدهیم. در مرکز مدیریت بحران، خدمات پشتیبانی GPS و تهیه نقشه را به واکنش دهندگان خط مقدم و کارکنان مرکز مدیریت بحران ارایه میدهیم. برای ارایه خدمات GPS ما واحد فرماندهی سیار را فعال می‌کنیم و با پشتیبانی GIS در حالت حرکت به شمت تهیه نقشه مبتنی بر وب هستیم. بجای ارایه نقشه‌های کاغذی ما سعی میکنیم از داده برای تهیه اپلیکیشن‌های مبتنی بر شبکه استفاده کنیم. اپلیکیشنهای مبتنی بر شبکه نقش مهمی در فعالیت‌های در زمینه مدیریت بحرانها در آینده ایفا خواهد کرد.

از نظر فعالیت‌های روزانه من هنوز درگیر کارهای عملی مانند پروژه‌های مختلف هستم و همزمان بخش را نیز مدیریت می‌کنم. از جمله ابزارهایی که استفاده می‌کنیم عبارتند از Esri، پلتفرم تهیه نقشه مبتنی بر شبکه با نام GeoCortex. همه اپلیکیشن‌های موجود در زمینه تهیه نقشه در محیط Flex که توسط یکی از مشاورها ایجادشده است طراحی می‌شود. ما قبلا قصد داشتیم خودمان در بخش خود این کار را انجام دهیم اما زمان کافی برای گذارندن دوره‌های آموزش مربوطه نداشتیم واستفاده از GeoCotex امکان توسعه نقشه‌های مبتنی بر شبکه برای کاربر نهایی را فراهم می‌کند.

تعامللات بخش GISشهرستان مونرو دز زمینه فعالیت‌های مدیریت بحران با بموسسات GIS بخش خصوصی، دولت‌های محلی، ایالت و دولت مرکزی چگونه است؟

ما در زمینه برنامه‌ریزی‌های‌های اولیه با این گروهها همکاری می‌کنیم. در این زمینه مانور گشت مرزی مثال خوبی است. قبل از وقوع حادثه یا مانور با همه شهرهای کوچکی که در حاشیه دریاچه انتاریو قرار دارند وارد شور میشویم که نتیجه آن تهیه نقشه‌ها یا مجموعه داده‌های متفاوتی است که در زمان مانور یا حادثه میتواند مفید باشد. برای مثال، با دپارتمان‌های پلیس محلی در شهر گریس(واقع در شهرستان مونرو) که می‌تواند در این نوع فعالیت‌ها نقش افرینی کنند در ارتباط مستمر هستیم. مثال دیگر شرکت‌های ارایه خدمات برق، آب وگاز و همکاری آنها با مرکز عملیات بحرانی استما همچنین ما با شهرداری‌های محلی و مدارس دز زمینه برنامه‌ریزی‌های اولیه و برگزاری دوره‌های آموزش همکاری می‌کنیم. دوره‌های آموزشی GIS و GPS در شهرستان مونرو برای همه شهرداری‌ها برگزار می‌شود. در حقیقیت، همه شهروندان در سطح شهرستان مونرو می‌توانند بصورت رایگان دوره‌های آشنایی با GIS بگذرانند.

ما در زمینه برگزاری کلاس‌های آموزشی برای شهرداری‌های محلی و سایر دپارتمان‌ها تلاش زیادی کرده ایم زیرا در قبلا زمانیکه بخش ما تازه کار خود را شروع کرده بود ما خودمان مجبور بودیم همه کارها را انجام دهیم. برای مثال، دپارتمان محلی امور عمومی(DPW) از در زمینه تهیه نقشه مکان‌های تیرکهای چراغ در سطح شهر کمک می‌گیرد. در پاسخ ما یا خودمان کلا این کار را برای آنها انجام می‌دهیم ویا اینکه از آنها درخواست میکنیم یکی از کارکنان خود را همراه ما اعزام کنندو با هم اینکار را انجام میدهیم. با گذشت زمان بعلت دریافت اطلاعات زیاد و نیاز به وارد کردن آنها در سیستم GIS، با حجم زیادی از کار مواجه شدیم. بنابراین تلاش زیادی کردیم تا کلاس هاس آموزشی را برگزار کنیم تا چندین نفر که تجربه قبلی در زمینه GIS ندارند را با این فناوری آشنا کنیم. بنابراین در پایان این کلاس این افراد با کمک ما می‌توانستند کارهای زیر را انجام دهند: شروع کردن پروژه جدید، نحوه ساخت نقشه، بررسی و سوال درباره داده‌ها، وارد کردن داده هایGPS درپروژه خود. آنها همیشه برای ارایه پشتیبانی آماده هستند. آنها هر زمانی مه تمایل داشته باشند می‌توانند با ما تماس بگیرند و نا با تمام وجود در خدمت آنها هستیم.

ما با ارایه کلاس هاس آموزشی، افراد را تشویق می‌کنیم تا در پروژه‌ها فعال باشند. در صورتیکه شهرداریها پرسنل ماهر برای جمع آوری داده هها در اختیار داشته باشند، دستگاه‌های دریافت کننده GPS را برای آنها فراهم می‌کنیم. بعد از تکیمل این فرانید ما به آنها کمک می‌کنیم تا داده‌ها را از دریافت کننده خارج کرده و به فرمت GIS تغییر دهیم. همانطور که شهرستان‌ها از نظر داشتن قابلیت‌ها استفاده از GIS با هم متفاوت هستند شهرک‌ها وروستاهای واقع درمونرو نیز از این نظر باهم متفاوت هستند. در بعضی از شهرک‌ها افرادی به عنوان متخصصان GIS معرفی شده‌اند ولی بعضی از شهرک‌ها فاقد چنین افرادی هستند. ولی اکثر شهرک‌ها افراد با سطح متوسط دانشGIS رادرا اختیار دارند.

اکثر شهرهای بزرگ در ایالات متحده دارای بخش‌های GIS بوده واین بخش‌ها بسیار وظیفه شناس و دقیق هستند. برای مثال، شهر نیویرک در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات خود دارای واحد GIS است که مسولیت حفظ و نگهداری نقشه‌های پایه شهررا برعهده دارند. انواع مختلف ابزار و مجموعه داده‌ها از جنبه‌های دیگر دولت مانند امنیت عمومی، تحلیل‌ها و سیساست گذاری پشتیبانی می‌کنند (فناوری و ارتباطات اطلاعات نیویورک 2014).

4-3-4 ایالت

در آمریکا همه ایالت‌ها از سطوح متفاوتی از قابلیت‌های GIS برخوردار هستند. برای مثال در مورد ایالت نیویورک، دفتر خدمات فناوری اطلاعات مسولیت ارایه همه خدمات GIS در کل این ایالت را برعهده دارد. مرکز پالایش دادهای GIS یکی از مهمترین بخش‌های خدمات GIS در ایالت نیویورک و سایر ایالت‌ها است. این مرکز منبعی برای دانلود کردن لایه‌های داده‌ای GIS مختص ایالت محسوب می‌شود شایان ذکر است که در ایالت نیویورک، تصاویر دیجیتالی جمع آوری شده توسط ایالت توسط مرکز پالایش داده‌ها ی GISبصورت رایگان سالانه فراهم می‌شود. علاوه برآن، این مرکز امکان دسترسی به لایه‌های داده‌ای GIS مختص ایالت که توسط دولت فدرال ایجاد شده است (مانند بررسی زمین شناسی آمریکا و نقشه‌های راستر دیجیتالی) را فراهم میکند.

علاوه برآن، این مراکز فضایی را برای همه کاربران درGIS در سطح ایالت فراهم می‌کند تا داده‌های خود در خصوص شهر، روستا، شهرستان یا سایر فعالیت‌های سازمانی خود با فرمت‌های مختلف به اشتراک گذارند(فرمت اپن سورس قابل دانلود یا فرمت دسترسی محدود همراه با رمز عبور). و در نهایت اینکه مراکز پالایش داده‌های GIS در ایالت مکانی بسیار مفید برای تعامل جامعه GIS فراهم می‌کند. (برای مثال، ارایه اطلاعات تماس برای اعضای مرکز پالایش داده‌ها یا اطلاعات درباره رویدادهایی مانند کنفرانس‌های GIS و جلسات آموزشی). در زمینه مدیریت بحران نیز دفاتر GIS در سطح ایالت با دولت فدرال و شرکت‌های ارایه دهنده زیرساخت‌های حیاتی جهت فراهم کردن مجموعه داده‌های GIS و انجام تحلیل‌ها با هدف پشتیبانی از فعالیت‌های پشتیبانی بحران همکاری می‌کنند.

4-3-5 سطح ملی

4-3-5-1 سازمان مدیریت بحران فدرال

سازمان مدیریت بحران فدرال در ایالات متحده در سطح ملی بهترین مثال یک نهاد دولتی است که برای مدیریت بحران مبادرت به یکپارچه سازی داده‌های GIS می‌کند. نقشه، نقشه سازی و GIS در اکثر فعالیت‌های این سازمان نقش مهمی ایفا می‌کند. بحث درباره همه جنبه‌های GIS و سازمان مدیریت بحران فدرال خود نیازمند یک کتاب مجزا است. اگر به دنبال افزایش آگاهی خود درباره نقش و کاربرد GIS در سازمان مدیریت بحران فدرال هستید می‌توانید نگاهی به خدمات GIS وابسته به سازمان مدیریت بحران فدرال http: //gis. fema. gov)) بیندازید. در این سایت شما می‌توانید به اطلاعات خاص درباره GIS و نقش پشتیانی کننده آن در برنامه‌ریزی، آماده سازی، بهبود و فعالیت‌های بازسازی و هچنین خلاصه‌ای از نقش داد ه‌های GIS در بحران‌های کنونی و گذشته اعلام شده دسترسی پیدا کنید. علاوه بران، درهمین سایت به ابزار تهیه نقشه مبتنی بر شبکه مانند) FEMA GeoPlatformشکل 4-4) برای درک وسعت فعالیت‌های GIS در سازمان مدیریت بحران فدرال نگاهی بیندازید.

شکل 4-4

4-3-5-2 GIS و سایر سازمان‌های فدرال آمریکا

اگرچه سازمان مدیریت بحران فدرال مهمترین سازمان ملی استفاده کننده از GIS برای مدیریت بحران است اما بسیاری از سازمان‌های دیگر فدرال نیز از GIS مخصوصا برای حادثه‌های بین المللی استفاده می‌کنند. دراین زمینه مخصوصا می‌توان به واحد اطلاعات انسان دوستانه(شکل 4. 6)، GeoCenterسازمان توسعه بین المللی و فعالیت‌های تحلیل زمین شناسی سازمان ملی اطلاعات جغرافیایی-فضایی اشاره کرد. واحد اطلاعات انسان دوستانه یک دفتر بین سازمانی است که داده‌های جغرافیایی و تحلیل‌ها را برای مسولان دولتی آمریکا فراهم می‌کند و آنها از این داده‌ها برای آمادگی و واکنش به بحران‌های انسان دوستانه در سراسر دنیا استفاده می‌کنند. (وزرات امور خارجه آمریکا)

فعالیتهای واحد اطلاعات انسان دوستانه تا سال 2013، جمع سپاری تصاویر کیفیت بالا به منظور تعیین مکان پناهگاه در سوریه و توسعه مجموعه داده‌های بین المللی را شامل می‌شود.

سازمان توسعه بین المللی وابسته به سازمان ملل مسولیت ارتقای توسعه بین المللی با مشارکت دولت آمریکا و سایر سازمانهای مشابه در کشورهای توسعه یافته (مانند دپارتمان توسعه بین المللی در انگلستان)را برعهده دارد. توسعه بین المللی اگرچه بطور مستقیم در مدیریت بحران نقشی ندارد اما یکی از اقدامات مهم برای کاهش ریسک محسوب می‌شود. برای مثال، می‌توان به نقش این فعالیت‌ها در ساخت خانه‌های مقاوم در برابر زلزله یا تدوین استراتژی‌های کاهش اثرات سیل مانند احیاء تالاب‌ها اشاره کرد. سازمان توسعه بین المللی سازمان ملل در سال 2011 برنامه GeoCenter را راه اندازی کرد که هدف آن افزایش ظرفیت برنامه‌ریزی، برنامه نویسی، ارزیابی و تحقیق در زمینه استفاده از ابزار تحلیل جغرافیایی-فضایی در این سازمان است. بررسی وب سایت GeoCenter (ArcGIS. com) نشان می‌دهد این مرکز در پروژه‌های توسعه مختلفی با تاکید بر رصد کردن کمک‌ها مشارکت دارد.

اگرچه ماموریت اصلی سازمان ملی اطلاعات فضایی-جغرافیایی (NGA) پشتیبانی وارایه اطلاعات جغرافیایی-فضایی برای اهداف نظامی است، اما همچنان در فعالیت‌های بین المللی واکنش بحران نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. مخصوصا، این سازمان امکان دسترسی به تصاویر ماهواره‌ای کیفیت بالا را برای تحلیل‌های فضایی-جغرافیایی فراهم می‌کند. نتایج این تحلیل‌ها برای افزایش آگاهی موقعیتی در زمان واکنش به بحران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4-3-5-3 مدیریت بحران در سطح دولت مرکزی در کشورهایی غیر از آمریکا: مصاحبه با دکتر مایکل جودکس

مصاحبه زیر موضع سازمان محافظت وحمایت مدنی و کمک رسانی در زمان بحران در دولت آلمان را به عنوان یک سازمان مدیریت بحران ملی در کشوری غیر از آمریکا را نشان می‌دهد.

دکتر مایکل جودکس(شکل4. 7) هماهنگ کننده پروژه Geoinformation در سازمان محافظت و حمایت مدنی و کمک رسانی در زمان بحران ((BBK در دولت آلمان است. این سازمان بالاترین سطح در ساختار دولت فدرال آلمان در زمینه محافظت و حمایت مدنی محسوبمی شود. او که دارای مدرک دکتری جغرافیای از دانشگاه بن آلمان است بواسطه داشتن تخصص در زمینه GIS و سنحش از راه دور تا کنون ماموریتها ی بین المللی زیادی در کارنامه دارد(از جمله در زمینه مسایل کاربزی زمین/پوشش زمین در غرب آفریقا و شرکت در یک پروژه عظیم اروپایی در زمینه تهیه نقشه در زمان بحران). او همچنین علاوه بر سابقه فعالیت در پروژه‌های مرتبط با اطلاعات جغرافیایی، نمایند آلمان در طرح خدمات مدیریت بحران کوپرنیکوس وابسته به اتحادیه اروپا نیز است. این طرح از سال 2012 اجرا شده است و هدف آن ارایه داده‌های پایش و مشاهده زمین جهت مدیریت بحران‌های مدنی است. در زیر اولین بخش از مصاحبه دکنر جودکس در 2014 ارایه می‌شود

که طی آن به سوالاتی درباره همکاریش با سازمان محافظت و حمایت مدنی و کمک رسانی در زمان بحران BBK)) و نقش این سازمان در فعالیت‌های مدیریت بحران اروپا پاسخ می‌دهد. بخش دوم این مصاحبه در فصل 9 ارایه می‌شود و در آن او توصیه‌ها یی درباره فرصت‌های استخدام متخصصان GIS در صنعت مدیریت بحران و کاربرد GIS در مدیریت بحران در آینده ارایه می‌دهد.

سازمان شما در زمینه مدیریت بحران چه فعالیت‌هایی انجام میدهد؟ لطفا توضیحی کلی درباره این سازمان ارایه دهید.

سازمان محافظت و حمایت مدنی و کمک رسانی در زمان بحران BBK)) یک سازمان وابسته به دولت مرکزی است و به عنوان یک اداره تخصصی تحت نظر وزارت داخلی کشور مدیریت می‌شود. مسولیت ما حمایت مدنی در سطح کشور است. به این معنی که فعالیت‌های ما بر پشتیبانی از همه مراحل چرخه مدیریت بحران مانند پیشگیری، آمادگی و واکنش به بحران دلالت دارد. ما همچنین دارای چندین واحد عملیاتی هستیم که وظیفه پشتیانی از فعالیت‌های مدیریت بحران را برعهده دارند. در سطح ملی ما دارای یک مرکز مشترک بررسی موقعیت و اطلاعات هستیم که در دفتر مرکزی واقع شده است و از نظر سلسه مراتب در سطح نخست حفاظت شهروندی در آلمان قرار دارد. همچنین ما دارای یک سیستم هشدار ماهواره‌ای هستیم که در صورت بروز بحران ملی می‌توانیم آنرا فال کنیم. از طریق ماهواره سیگنال‌های هشدار ظرف چند دقیقه به همه ایستگاههای رادیویی وتلویزیونی و سایر موسسات مربوطه ارسال می‌شود. البته ما درحال ارتقای این سیستم به سطح سیستم هشدار مدولار هستیم که از طریق آن قادر خواهیم بود سیگنالهای هشدار را به دستگاههای بیشتری مانند تلفن همرا، دستگاه هشدار دود خانه و غیره ارسال کنیم. ایالت‌ها در آلمان می‌توانند از این سیستم برای ارسال هشدار در مورد حوادث محلی استفاده کنند. البته باید اضافه کنم که ما فعالیت‌های عملیاتی در منطقه بحران انجام نمی‌دهیم چرا که در حیطه مسولیت ما نیست. مسولیت ما پشتیبانی از سایر موسسات در آلمان و مخصوصا موسسات وابسته به وزارت داخلی و همچنین حمایت و پشتیانی از ایالت‌ها و شهرستان‌ها است.

Is the BBK equivalent of like FEMA , the Federal Emergency Management Agency, in the United States?

آیا سازمان شما معادل سازمان مدیریت بحران فدرال در آمریکا است؟

تا حدودی می‌توان گفت بله، ما مفاهیم و دستورالعمل‌هایی را برای محاظت مدنی در مرکز ملی بررسی موقعیت تدوین می‌کنیم. البته تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. برای مثال، سازمان مدیرت بحران آمریکا در زمان وقوع بحران‌های بزرگ در سطح عملیاتی در منطقه حضور دارد(مانند تیم‌های ارزیابی). بنابراین از این نظر دامنه فعالیت ما محدودتر است. ما مفاهیمی در خصوص فناوری GIS و همچنین گزارشات موقعیت بر مبنای نقشه را در اختیار ایالتها قرار می‌دهیم اما یک GIS خاص را برای آنها تجویز نمی‌کنیم.

لطفا بطور مشخص درباره نقش GIS و مدیریت بحران در سازمان تان توضیح دهید.

من مسولیت هماهنگی دسترسی و استفاده از اطلاعات جغرافیایی در دفتر فدرال را بر عهده دارم. سازمان ما دارای چندین دپارتمان است و در همه آنها از داده‌های جغرافیایی استفاده می‌شود. در نتیجه نیاز است که یک نفر دسترسی واستفاده از این داده‌ها را هماهنگ کند. در حال حاضر مشغول ایجاد و اجرای زیرساخت داده‌های فضایی هستیم و همه می‌توانند بطور مشترک از آن استفاده کنند. همچنین سازمان ما دارای یک سیستم اطلاعات جغرافیایی-فضایی پیشرفته‌ای است که بطور خاص برای مرکز عملیات در نظر گرفته شده است. در حال حاضر این سیستم در حال بروزرسانی است. مثال دیگر، تجزیه و تحلیل ریسک است که برای انجام آن نیازمند حجم گسترده‌ای از داده‌ها هستیم. دفتر ما امکان دسترسی واحد تحلیل به داده‌ها و روش‌های تحلیل جغرافیایی-فضایی را فراهم می‌کند. حوزه دیگری تحت عنوان زیرساخت‌های حیاتی نیز در این سازمان فعالیت می‌کند. برای مثال ما چندین چاه آب شرب را در اختیار داریم که در صورت بروز حادثه می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. مدیریت این حوزه با استفاده از سیستم مبتنی بر شبکه انجام می‌شود. یکی از وظایف مهم دفتر فدرال ما توسعه مفاهیم و پشتیبانی از موسسات دیگر در زمینه استفاده از اطلاعات جغرافیایی و همچنین سایر داده‌های مورد نیاز است. ما با افراد ذی ربط بطور منظم کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کنیم.

سازمان ما به عنوان یک سازمان ملی، در چندین پروژه بین المللی مرتبط با محافظت مدنی نقش محور ایفا کرده است. من در طرح تهیه نقشه‌های بحران با نام کوپرنیکوس که وابسته به اتحادیه اروپا است نماینده آلمان هستم. مسولیت من در این طرح عبارت است از هماهنگی در زمینه نیازهای کاربر و همچنین پشتیبانی از سیاست‌های کلی در آلمان دراین طرح.

من در زمان بحران با ایجاد هماهنگی در زمینه دسترسی به تصاویر سنجش از راه دور از مرکز بررسی موقعیت پشتیبانی می‌کنم. سنجش از راه دور ابزاری مهم است که به عنوان یک منبع اطلاعاتی دیگر برای بهبود آگاهی موقعیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها به تصاویر ماهوره‌ای محدودنمی شود بلکه شامل تصاویر هوایی و تصاویر گرفته شده بوسیله پهباد نیز است. تولید نقشه‌های موقعیتی خاص نیز بخشی از مسولیت من است.

از نظر شما کیفیت استفاده از اطلاعات جغرافیایی در تقسیم بندی‌های مختلف دولت در آلمان چگونه است؟

سوال جالبی مطرح کردید. استفاده از این داده‌ها در سطوح مختلف متفاوت است. در سطح محلی این داده‌ها استفاده می‌شود. برای مثال، شهرهای بزرگ و کوچک در آلمان همگی دارای زیرساخت‌های داده‌های فضایی هستند. پایگاههای دادههای مرکزی نیز توسط نهادهایی مانند دپارتمان آتش نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا این دپارتمن‌ها نیز مسولیت محافظت مدنی را برعهده دارند. در سطح دولت مرکزی، بیشتر جهت گیری‌های سیاسی یا تدوین سیاست‌ها است که نقش تعیین کننده دارند. استفاده عملی از اطلاعات جغرافیایی و انجام تحلیل‌ها جهت بررسی موقعیت در سطح دولت مرکزی انجام نمی‌شود اما امیدواریم این اتفاق رخ دهد. ما در سطح ملی فعال هستیم و از حداقل 5 متخصص جغرافیایی-فصایی بهره می‌گیریم. در حال حاضر انواع متفاوتی از تحلیل‌های جغرافیایی-فضایی را انجام می‌دهیم و مفاهیمی را برای استفاده GIS در مدیریت بحران و ریسک توسعه می‌دهیم.

آیا تا کنون با موارد برخورد یا تعارض فرهنگی مواجه شده اید؟ برای مثال، افرادی که برای بیشتر از 20 سال در زمینه مدیریت بحران فعالیت کرده‌اند آیا از فناوری یا ایده‌های جدید استقبال میکنند؟ و یا اینکه سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی را فاقد ارزش می‌دانند؟

دقیقا، بعضی مواقع با چنین مواردی برمی خوریم. البته به موقعیت و اندازه موسسه مربوطه هم بستگی دارد. چنانچه قبلا همذکر شد، شهرهای مهم آلمان یکپایگاه جامع داده‌های جغرافیایی را در اختیار دارند. آنها از اطلاعات جغرافیایی برای برنامه‌ریزی منابع و از GIS برای تهیه نقشه‌های موقعیت و سایر فعالیت‌ها استفاده می‌کنند. اما در مناطق روستایی وضعیت متفاوت است. در این مکانها GIS استفاده نمی‌شود و یا حتی نسبت به آن شناخت کافی هم ندارند. آنها حتی درصورتیکه شما مزایا را برایشان توضیح دهید در استفاده از فناوری دچار تردید میشوند. شاید یکی ازدلایلاین باشدکه برای معرفی GIS شما به تغییرات سازمانی و منابع نیاز دارید.

 چه رابطه وتناسبی بین فعالیتهای سازمان شما و برنامه مدیریت بحران اتحاد اروپا یا فعالیت‌های بین المللی وجود دارد؟

مرکز مشترک اطلاعات و بررسی موقعیت در واقع تنها کانون ارتباط مرکزی است که به عنوان حلقه اتصال بین چندین برنامه بین المللی در زمینه حفاظت مدنی عمل می‌کند. یکی از مهمترین این برنامه‌ها، برنامه مشترک حمایت مشترک وابسته به اتحادیه اروپا است که شامل یک مکانیزم هماهنگی در زمینه درخواست برای کمک‌های خارجی در بحران‌های بزرگ نه تنها در سطح اتحادیه اروپا بلکه در مقیاس بین المللی است. بنابراین، برای مثال، در آخرین طوفان سهمگینی که در فیلیپین رخ داد دولت این کشور چندین درخواست را مطرح کرد. مرکز هماهنگی واکنش اضطراری وابسته به اتحادیه اروپا با استفاده از این برنامه، درخواست‌های دولت فیلیپین را پاسخ داده است. ما درخواست را در آلمان مورد توجه قرار می‌دهیم و با نهادهای فعال در زمینه اقدمات انسان دوستانه وارد همکاری میشویم. برنامه مهم دیگر، سرویس مدیریت اضطراری با نام کوپرنیکوس است که وظیفه آن مدیریت بحرانهای مدنی از طریق خدمات مشاهده و پایش عملیاتی زمین است. در ژوئن 2013، آلمان شاهد یک طوفان بزرگ بود و در نتیجه ما این سرویس را برای نقشه برداری ماهواره‌ای مناطق آسیب دیده از سیل فعال کردیم. در اینجا نیز درخواست‌ها توسط مرکز مشترک بررسی موقعیت هماهنگ می‌شود.

فعالیت دیگر در رابطه با مدیریت بین المللی بحران، آموزش حدود 10000 نفر در آکادمی حمایت مدنی است. همچنین تیم‌های ارزیابی اتحادیه اروپا، در این آکادمی آموزش‌های لازم را مبینند. بنابراین، ما در سیستم آموزش استاندارد به عنوان کارشناسان اتحادیه اروپا شرکت می‌کنیم. به طور کلی، افراد می‌توانند از سطح پایه‌ای و عمومی مانند”من در اتاق کنترل چکارهایی انجام می‌دهم” تا سطوح پیشرفته و تخصصی مانند چگونگی مواجهه با حوادث شیمیایی یا آموزش درمان پزشکی آموزش ببینند. علاوه برآن، تمام افراد سراسر دنیا در این مرکز آموزشمی توانند شرکت کنند. بنابراین اگرچه این مرکز اساسا برای کارکنان حمایت مدنی آلمان در نظر گرفته شده است اما معمولا چندین سمیناربا حضور شرکت کنندگان خارجی در سال برگزار می‌کنیم.

4-3-6 بخش خصوص

چنانچه قبلا در این فصل اشاره شد، بخش خصوصی نقش بسیار مهمی در کاربرد GIS در مدیریت بحران ایفا می‌کند. سازمان‌های دولتی اغلب برای توسعه داده‌های GIS، توسعه اپلیکیشن‌های نرم افزاری GIS، تحلیل تولید نقشه و انواع مختلف فعالیت‌های دیگری که بخش دولتی قادر به انجام آنها نیست بر پیمانکاران GIS دربخش خصوصی تکیه می‌کند. معمولا شرکتهای مهندسی عمران دارای بخشی هستند که کارهای GIS انجام می‌دهند. همچنین شرکت‌های مشاوره GIS نیز بر روی فعالیت‌های GIS متمرکز می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع شرکت‌های بخش خصوصی ارایه دهنده خدمات GIS توصیه می‌شودبه مرکز شغلهای GIS به آدرس http: //www. gjc. org/gjc-cgi/listjobs. pl. نگاهی بیندازید. اگرچه وب سایت مرکز شغل‌های GIS بطور خاص به مدیریت بحران نمی‌پردازد اما تصویری کلی از انواع شرکتهای مربوطه و انواع مهارت‌هایی که برای این شغل‌ها لازم است ارایه می‌دهد. این سایت همچنین برای آشنا شدن با شغل‌های GIS در دولت مناسب است.

4-3-6-1 دیدگاه بخش خصوصی: مصاحبه با آلن ایدنر

آلن لیندر(شکل 4. 8) یکی از حامیان، استفاده کنندگان و رهبران شناخته شده در زمینه GIS است و از تجربه بیش از 40 سال در جنبه‌های مختلف از جمله برنامه‌ریزی شهری، فناوری اطلاعات و GIS در بخش‌های خصوصی و دولتی برخوردار است. او در این مدت در بخش‌های مختلفی از جمله دپارتمان برنامه‌ریزی شهر نیویورک، دفتر عملیات بهره برداری از فناوری جدید در شهرداری و دپارتمان محافظت از محیط زیست مشغول به کار بوده است. در شهرداری او مدیریت ساخت اولین نقشه‌های پایه‌ای فتوگرمتریک و پلنیمتریک نیویورک رو بر عهده داشت. او در سالهای آخر خدمتش در شهرداری مدیریت بخش کاربردهای GIS و دستیار ریس دپارتمان فناوری اطلاعات و ارتباطات را برعهده داشت. آلن در دپارتمان فناوری اطلاعات و ارتباطات هدایت مرکز تهیه نقشه و داده‌های بحران را بر عهده داشت. این مرکز بعد از حملات تروریستی به برج‌های دوقلوی ساختما تجارت جهانی به تیم واکنش خدمات پشتیبانی ارایه می‌کرد. تو در سال 2004 از بخش دولتی بازنشسته شد و کار در شرکت مشاوره با نام بوز آلن همیلتون (BAH)در واشنگتن را شروع کرد.

آلن در شرکت BAH طی 10 سال گذشته در زمینه پشتیبانی از برنامه بسترسازی داده برای زیرساخت کشور (HIFLD) فعالیت کرده است((https: //www. hifldwg. org/). برنامه HIFLD در فوریه 2002 در پی حملات تروریستی 11 سپتامبر به برج‌های تجارت جهانی ایجاد شد یعنی زمانی که مسولان فدرال دریافتند که کشور فاقد اطلاعات جامع و کامل درباره زیرساخت حیاتی است. HIFLD برای بهبود فرایند جمع آوری، یکپارچه سازی وبه اشتراک گذاری اطلاعات جغرافیایی-فضایی مربوط به زیرساخت در بین همه سطوح دولت ایجاد شد تا از این طریق بتوان یک بستر داده مشترک را جهت استفاده برای تجسم سازی وتحلیل بوجد آورد. HIFLD متشکل از سازمان‌های زیر است: وزارت دفاع، دفتر محافظت زیرساخت‌ها، دفتر آمریکای سازمان اطلاعات جفرافیایی، وزارت امورداخلی و سازمان مدیریت بحران فدرال.

HIFLD مسولیت هدایت تامین و تجمیع صدها لایه اطلاعاتی مرتبط با زیرساخت که از منابع فدرال و تجاری جمع آوری شده است را برعهده دارد. بیش از 560 مجموعه داده‌ای که برنامه زیرساخت امنیت داخلی(HAIP) تحت عنوان “جمع آوری داده‌های “GOLDرا تشکیل میدهند از 57 سازمان بخش خصوصی و دولتی جمع آوری شده است. این مرکز داده‌های کل کشور را که بر روی یک نقشه پایه ملی مشترک ثبت شده است را پوشش می‌دهد بگونه‌ای که میتوان بین عوارض در لایه‌های مختلف بطور دقیق ارتباط برقرار کرد. برنامه HSIP GOLD احتمالا بزرگترین پروژه ملی جمع آوری داده‌های مکانی در دنیا است. آلن به عنوان عضوی از برنامه HIFLD تلاش‌های خود را برمنطقه شمال شرق ایالات متحده (ایالت نیویورک، نیوجرزی، پورتو و جزایر ورجین) متمرکز کرده است و تلاش کرده است داده‌های HIFLD را با مجموعه داده‌های ایالتی و محلی که دارای جزیات بیشتری هستند ترکیب کند. آلن همچنین خدمات پشتیانی زیادی از انواع مختلف تحلیل‌های امنیت و واکنش به آنها در حوادثی از جمله طوفان سندی ارایه کرده است.

در ادامه بخش اول مصاحبه با لیندر در ژانویه 2014 ارایه می‌شود. در این بخش او به سوالاتی درباره فعالیت‌های کاری خود در بخش خصوصی در زمینه کاربرد GIS در مدیریت بحران پاسخ می‌دهد. بخش دوم مصاحبه در فصل 9 ارایه خواهدشد ودر آن لیندر توصیه‌ها و پیشنهاداتی درباره استخدام در زمینه کاربرد GIS در حوزه مدیریت بحران و آینده GIS در مدیریت بحران ارایه می‌دهد.

Tell me a little bit about Booz Alan Hamilton (BAH) and its GIS work?

لطفا درباره شرکت BAH و فعالیت‌های GIS ان توضیح دهید.

شرکت BAH خدمات مدیریت، فناوری و امنیتی را اساسا برای سازمان‌های دفاع، اطلاعات و مدنی فدرال فراهم می‌کند. این شرکت دارای 25000 پرسنل و در منطقه واشنگتن دی سی قرار دارد و در کل آمریکا و جهان دارای شعبه است. هزاران کارمند این شرکت با اطلاعات دارای ماهیت جغرافیایی که بوسیله انواع ابزارهای سنجش از راه دوربدست آمده است کارمی کنند. بسیاری از این کارمندان متخصص و تحلیلگر GIS هستند. شرکت BAH به عنوان شرکت پشتبان کننده از برنامه HIFLD انتخاب شد این شرکت دارای چندین برنامه نویس و تحلیلگر و مجری GIS هستند. .

لطفا بیشتر درباره فعالیتهای خود در برنامه HIFLD که مرتیط با GIS است توضیح دهید.

طی 6 سال گذشته‌ای که در برنامه HIFLD فعالیت داشته ام من مسولیت ایجاد شبکه‌ای از مدیران GIS در سطح فدرال، ایالت و محلی در منطقه شمال شرق آمریکا را برعهده داشتم. بسیاری از این مدیران کارمند سازمانهای دولتی در حوزه امنیت عمومی، مدیریت بحران و امنیت داخلی و همچنین شرکت‌های خصوصی هستند. من در پروژه زیرساخت امنیت امنیت داخلی، مسولیت تجمیع مجموعه داده‌ها را بین این مدیران شبکه توزیع کردم ومخزن داده‌های محلی و ایالت جهت به اشتراک گذاشتن آنها را شناسایی کردیم. من همچنین ارزیابی‌هایی در زمینه آسیب پذیری تاسیسات مهم مانند پل‌های بزرگ در منطقه متروی نیویورک و شبکه برق ملی و در زمینه امنیت ارزیابی‌هایی در زمینه جلسات مجمع عمومی سازمان ملل انجام دادم. علاوه برآن، در زمینه واکنش به بحران‌هایی مانند طوفان سندی و سایر طوفان‌های حاره‌ای بزرگ و حوادث صنعتی مانند آتش سوزی در پالایشگاه پورتوریکو و مخازن نفت مشارکت داشتم.

بنابراین، شما گروهی از افراد مختلف مانند تحلیلگران GIS را که قادر هستند با داده‌های فضایی و محصولات Esri برای تهیه نقشه و همچنین با GPS کار کنند را استخدام کرده‌اید.

در حال حاضر مهارتهای مختلفی مرتبط با GIS برای پشتیبانی برنامه HIFLD استفاده می‌شود. قطعا اکثر کارکنان پشتیبانی HIFLD کاربران Esri ودارای مهارت تحلیل GIS هستند. اگرچه دانش زیادی درباره قابلیت‌های GIS دارم و قادر به استفاده از اپلیکیشن‌های GIS مبتنی بر شبکه هستم اما مهارت‌های من از نوع فنی محسوب نمی‌شود. من بیشتر یک برگزار کننده و هماهنگ کننده هستم و با توسعه و ارتقای مهارتهای خودم طی 10 سال گذشته توانستم مجوز ایجاد سیستم GIS شرکتی در نیویورک را کسب کنم. یکی از عوامل موفقیت این برنامه‌ها شناخت وتوجه تیم مدیریت به نقش همکاری نزدیک همه عوامل بود. داده‌های زیرساخت‌های مهم در اختیار سازمانهای مختلف در سطوح مختلف دولتی و همچنین شرکت‌های خصوصی است. همه برنامه‌های محافظت زیرساخت‌ها باید از این منابع اطلاعاتی استفاده کرده، باعث تسهیل به اشتراک گذاری داده‌ها شده و امکان همکاری را فراهم کند. HIFLD به بهترین نحو ممکن این وظیفه را با برگزاری چندین جلسه درباره به اشتراک گذاری اطلاعات و شبکه سازی، توزیع محصولات داده مورد نیاز جامعه امنیتی و اجرای قانون انجام داده است و این اطلاعات در وب سایت‌های آنها قرار می‌گیرد. بنابراین، این توانمندی‌های من مکمل مهارتهای فنی همکاران من بود.

4-4جامعه بین المللی مدیریت بحران و GIS

با در نظر گرفتن جهانی که بیش از پیش دارای ارتباطات متقابل و وابسته بهم هستند و همچنین ریسک‌ها و خطراتی مانند افزایش تراکم جمعیتی، وابستگی شدید به فناوری کامپیونر، تروریسم، تغییرات اقلیمی و بسیاری عوامل دیگر می‌توان درک کرد که بحران‌ها چگونه در حال تبدیل شدن به یک پدیده بین المللی است و بازیابی درازمدت و واکنش و کاهش ریسک نیازمند توجه بیشتر از سوی جامعه جهانی است. علاوه بر چالش‌های فنی، تاکتیکی و فرهنگی که در زمان بحران در کشور با آن مواجه میشویم، مدیریت بین المللی بحران (و مخصوصا) خود با چالش‌های دیگری روبرو است از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• موانع زبانی، فرهنگی و اجتماعی بین نیروهای واکنش دهنده خارجی و جمعیت مردم
• محیط‌های عملیاتی ناآشنا برای نیروهای واکنش دهنده(برای مثال، کار کردن در یک منطقه روستایی در حالیکه فقط به کار کردن در واشنگتن دی سی عادت کرده اید).
• عدم وجود ساختارهای فرماندهی و کنترل جهت مدیریت و هماهنگی بحران‌های بزرگی که چندین کشور را در بر می‌گیرد.
• عملیات در کشورهای دارای سیستم‌های سیاسی بی ثبات
• کار کردن با حوزه‌های حاکمیتی سیاسی و عملیاتی مبهم
• عدم اثربخشی فعالیت هماهنگی واکنش و کمک‌های پیشنهادی دولت‌های خارجی
• عدم آگاهی موقعیتی نسبت به منطقه جغرافیایی آسیب دیده

بنابراین با توجه به این محدودیت‌ها، مسولان مدیریت بحران که در مقیاس بین المللی فعال هستند با چالش بزرگ جمع آوری و توزیع اطلاعات برای کاهش رنج‌های انسانها مواجه هستند.

بخش‌های زیر بعضی از سازمان‌ها و مکانیزم‌های مهم مرتبط با مدیریت بین المللی بحران را توضیح می‌دهد.

4-4-1 سازمان‌های غیردولتی

4-4-1-1 تیم MapAction

MapAction یک سازمان غیر دولتی است که در مراحل اولیه واکنش به بحران قابلیت استقرار در مناطق بحران را دارد وهدف آن فراهم کردن اطلاعات جغرافیایی و تحلیل این اطلاعات در مدت زمان کوتاه است. بطور خاص، ” MapAction این اطلاعات را به شکل نقشه‌ای که از اطلاعات جمع آوری شده در منطقه بحران تهیه شده است نمایش می‌دهد. ایجاد یک ” تصویر عملیاتی مشترک” برای تصمیم گیر آگاهانه و کمک رسانی سریع به مکان مورود نظر نقش اساسی ایفا میکند(MapAction, 2011).

MapAction با متخصصان GIS که دارای تخصص در زمینه واکنش به بحران هستند و حاضرند داوطلبانه 365 روز در سال در مناطق مدیریت بحران سراسر دنیا حضور یابند همکاری میکند. این برنامه برای سازمان‌های مختلف سازمان ملل وسایر موسسات که برای تصمیم گیری آگاهانه به نقشه نیاز دارند نقشه هاو سایر محصولات تحلیلی جغرافیایی فراهم می‌کند. در زیر بعضی از کاربردهای دیگر GIS که سازمانهای غیردولتی در مدیریت بحران استفاده می‌کنند توضیح داده می‌شود:

4-4-1-2 تیم OpenStreetMap ((HOTبا اهداف انسان دوستانه

این تیم از اصول داده‌های اپن سورس (منبع باز) و به اشاراک گذاری رایگان داده‌ها برای اقدامات انسان دوستانه و توسعه اقتصادی استفاده می‌کند(Humanitarian OpenStreetMap Team, n. d. ). HOT در سال‌های اخیر در زمینه اعزام نیروهای داوطلب جهت کمک به ایجاد نقشه‌های مرجع برای کشورهای فاقد داده‌های مرجع نقش بسیار فعالی داشته است. پروژه عمده‌ای که این تیم در آن شرکت کرده است مربوط به زلزله هائتی 2010 است که در آن این تیم با ردیابی و رصد جاده‌ها و سایر عوارض براساس تصاویر با کیفیتی که ظرف 48 ساعت اول بحران جمع آوری شده بود موفق شد دادهای مکمل را فراهم کند.

4-4-1-3 تیم Crisis Mappers

Crisis Mappers نام یک گروه بین المللی است که بیشتر در زمینه کمک‌های انسان دوستانه بین المللی فعالیت دارد. در فصل 1 در مصاحبه‌ای که با دکتر زیمک انجام شد با Crisis Mappers آشنا شدید. تفاوت اصلی بین این گروه و سایر سازمان‌های سنتی GIS و تهیه نقشه برای مدیریت بحران به تاکید Crisis Mappers بر استفاده از اشکال جدید تهیه نقشه و سایر فناوری‌ها و همچنین رسانه‌های اجتماعی و جمع سپاری داده برای هشدار اولیه در مودر بحران وواکنش به آن بر می‌گردد(زیمک 2012). به گفته میر(2014):

گروه Crisis Mappers از اپلیکیشن‌های موبایل و مبتنی بر شبکه، نقشه‌های مشارکتی، داده‌های بدست آمده از طریق جکع سپاری، تصاویر هوایی و ماهوارهای، پلتفرمه‌ای مکانی-فضایی، تجمسم سازی پیشرفته، شبیه سازی زنده و مدل‌های محاسباتی و آماری برای هشدار دهی اولیه جهت واکنش موثر به بحران‌های پیچیده انسانی استفاده می‌کندما به عنوان متخصصان اطلاعات تلاش می‌کنیم از حجم گسترده جریان داده‌ها معانی جدیدی استخراج کنیم.

فناوری Ushahidi که در فصل 1 به آن اشاره شده مثال بارز فناوری‌های تهیه نقشه است که توسط گروه Crisis Mappers مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه برآن، این گروه همواره جدیدترین تحقیقات در زمینه فناوری‌های نوین و نواوری‌های تهیه نقشه و همچنین فناوری مدیریت بحران از راه‌های ارتباطی مختلف از جمله گروه ایمیلی فعال رصد می‌کند. این گروه ایمیلی برای عموم قابل دسترسی است.

همچنین چنانچه در فصل 1 نیز اشاره شد، گروه Crisis Mappers بعلت توانایی آن در پر کردن خلاهای اطلاعاتی در مواقع بحران و فعالیت‌های دوستانه مخصوصا در جاهاییکه دسترسی اطلاعاتی یا رسانه محدود است (مانند سوریه) بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این زمینه، گروه ویژه آماده به خدمت(SBTF) با گروه Crisis Mappers رابطه و همکاری نزدیکی دارد. این گروه ویژه ساختاری را برای سازماندهی کردن نیروهای داوطلب در سراسر جهان در قالب یک پلتفرم مجازی فراهم میکند. در این چارچوب، این نیروهای داوطلب می‌توانند در زمان وقوع بحران، خدمات تخصصی خود را برای فعالیت‌های مختلف از جمله تهیه نقشه مبتنی بر جمع سپاری، تحلیل داده‌ها و مهارتهای مربوطه دیگر ارایه دهند. برای اطلاعات بیشتر به سایت http: //blog. standbytaskforce. com/ مراجعه کنید.

4-4-1-4 تیم GISCorps

این گروه که در سال 2003 تشکیل شده است متشکل از متخصصان GIS است و توسط انجمن سیستم‌های اطلاعات شهری و منطقه‌ای سازماندهی شده است. وظایف این گروه عبارتند از:

• هماهنگی کردن خدمات کوتاه مدت و داوطلبانه GIS در جوامع محروم
• پشتیبانی از کمک‌های انسان دوستانه
• ارتقای تحلیل‌های زیست محیطی
• تشویق/تق. یت توسعه اقتصادی
• پشتیبانی از برنامه‌ریزی و توسعه جامعه
• تقویت ظرفیت محلی از طریق استفاده از فناوری اطلاعات
• پشتیانی از فعالیت‌های مربوط به سلامت و آموزش

فعالیت‌های گروه GISCorps در راستای تحقق چشم انداز URISA برای ارتقا و ترویج استفاده موثر از فناوری‌های اطلاعات فضایی است.

این گروه خدمات تخصصی GIS را برای بهبود رفاه جوامع در حال توسعه بدون هیچگونه چشمداشتی فراهم می‌کند.

این گروه در زمینه ایجاد هماهنگی برای تبادل تخصص‌های GIS داوطلبانه بین سازمانهای دیگر فعالیت می‌کند.

گروه GISCorps با داشتن بهترین عملکرد در زمینه فالیت‌های استاندارد GIS باعث تقویت زیرساخت داده‌های فضایی در جوامع هدف شده است.

این گروه با هدف رشد و پایداری تخصص فضایی در سطح محلی، سعی میکند سازمان‌های تخصصی را توسعه دهد و زمینه تقویت آنها را فراهم کند.

بنابراین، فعالیت گروه GISCorps منحصرا به فعالیت‌های مدیریت بحران محدود نمی‌شود اگرچه این نوع خدمات بخش مهمی از فعالیت‌های داوطلبانه آنها را تشکیل میدهد. البته این خدمات نسبت به فعالیتهای گروه Crisis mappers متمایز وشامل جمعی از متخصصان حرفه‌ای GIS است.

سازوکارهای بین المللی پشتیبان کننده مدیریت بحران

بخش‌های زیر درباره سازوکارهای بین المللی پشتیبان کننده مدیریت بحران توضیح می‌دهدوشما را با انواع سیستم‌های موجود برای پشتیبانی از داده‌های GIS و داده‌های مربوطه آشنا میکند. شناخت این سازوکارها از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اغلب دادها وخدمات حیاتی برای جامعه بین المللی فراهم میکند که در غیر اینصورت ممکن است در دسترس نباشند.

4-4-2 منشور بین‌المللی فضا و بلایای طبیعی

هدف از تدوین این منشور ایجاد سیستمی یکپارچه برای تامین داده‌های فضایی وارایه آنها به جوامع آسیب دیده از بلایای طبیعی یا بلایای انسانی است. این داده‌ها از طریق کاربران مجاز در اختیار این جوامع قرار می‌گیرد. همه سازمانهای عضواین منشور متعهد شده است تا منابعی را برای پشتیبانی از مفاد منشور تخصیص دهد و از این طریق به کاهش اثرات بحران بر زندگی و اموال مردم کمک کند(منشور بین المللی: بلایای بزرگ و فضایی، 2014). اعضای این منشور بین المللی عبارتند از: سازمان ملی فضا وسایر سازمان‌های مربوطه در کشورها از جمله سازمان زمین شناسی آمریکا، مرکز هوا-فضای آلمان، سازمان فضایی اروپا و سازمان ملی فضایی چین.

فرایند فعالیت این منشور به شکل زیر است: در زمان بروز بلایا، یکی از کاربران مجاز این منشور(برای مثال سازمان مربوطه در سازمان ملل)می تواند در چارچوب این منشور از یکی ازاعضا درخواست کند تا اطلاعات فضایی مربوطه را درباره منطقه بحران (برای مثال در خواست از سازمان زمین شناسی آمریکا برای فراهم کردن تصاویر) ارایه دهد. در صورت تایید این درخواست، مدیر پروژه مسولیت فراهم سازی، بررسی و سایر امور مربوط به امکانات مبتنی بر ماهواره بر عهدهمی گیرد و علاوه بران، در زمینه محصولات نهایی با فروشنده ارزش افزوده هماهنگی لازم را انجام میدهد و یا اینکه خودش این محصولات را ایجاد میکندو در اختیار کاربر درخواست کننده قرار میدهد. این محصولات اغلب به شکل نقشه‌هایی است که تصاویر ماهواره‌ای منطقه اسیب دیده از بحران را نشان میدهد. این منشور بین المللی ساز وکار مهمی برای فراهم کردن اطلاعات ماهوارهای درباره منطقه بحران ارایه میدهد. مناطق بحرانی که یا آنقدر بزرگ است که نیازمند همکاری چند کشور برای هماهنگی واکنش به بحران است و یا اینکه درکشورهای توسعه یافته به علت عدم وجود سازمان ملی فضا یا نهاد مربوطه برای تامین تصاویر ماهواره‌ای برای کشور نیازمند همکاری جدی سایر کشورها است.

4-4-2-1سیستم جهانی هشدارو هماهنگی بحران (GDACS)

این سیستم یک چارچوب همکاری بین سازمان ملل، کمسیسون اروپا و مدیران بحران در سراسر دنیا برای بهبود فعالیت‌های هشداردهی، تبادل اطلاعات و هماهنگی در اولین مرحله بعد از بحران فراهم می‌کند. بنابراین، اگرچه تاکید این سیستم منحصرا بر GIS و تهیه نقشه نیست، اما نقشه و تهیه نقشه بخش مهمی از خدمات سیستم جهانی هشدارو هماهنگی بحران (GDACS) است. مخصوصا، این سیستم برای اعضای مرکز هماهنگی عملیات مجازی، پلتفرمی را برای همکاری فراهم کرده است که توسط سازمان ملل برای هماهنگی و همکاری در خصوص واکنش به بحران و برنامه‌های انسان دوستانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه برآن، این سیستم داده‌ها، نقشه‌ها و تصاویر ماهواره‌ای برای رویدادهای مختلف از طریق ردیابی از طریق مختلف از جمله OSOCC، منشور بین المللی وسایر سازوکارها فراهم می‌کنند. (see http: //portal. gdacs. org/data).

4-4-2-2 برنامه جهانی بازیابی و کاهش بلایا(GFDRR)

این برنامه شامل مشارکت 41 کشورو 8 سازمان بین المللی است که برای کمک به کشورهای در حال توسعه جهت کاهش آسیب پذیری آنها در برابر بلایای طبیعی و منطبق شدن با تغییرات اقلیمی متعهد شده‌اند. این برنامه ماموریت دارد تا کاهش ریسک بلایا و منطبق شدن با تغییرات اقلیمی لحاظ شده در استراتژی‌های توسعه کشور را با پشتیبانی از اجرای چارچوب عملی Hyogo ((HFA تسهیل کند.

یکی از جنبه‌های کلیدی برنامه جهانی بازیابی بلایا (GFDRR) که توسط بانک جهانی پیشنهاد شده است تاکید بر کاهش ریسک یا اثرات بلایا و نه واکنش به بلایا است. علاوه برآن، این برنامه با کشورهای در حال توسعه در زمینه بازیابی و توسعه بعد از بلایا همکاری نزدیکی دارد(بانک جهانی 2011). در ارتباط با GIS، برنامه جهانی بازیابی و کاهش بلایا بر داده‌های دسترسی عمومی برای کاهش ریسک بلایا (مانندOpen Data برای تاب آوری) و برنامه داده‌های رایگان بانک جهانی تاکید می‌کند. بانک جهانی داده‌ها و شاخص‌های مهم مربوط به کشورهای در حال توسعه و مناطق دیگر را در اختیار این کشورها قرار میدهد(داده‌هایی مانندویژگی‌های جمعیتی، ویژگی‌های اقتصادی، ویژ گی‌های اقتصادی و سایر شاخص‌های اساسی برای شناخت ماهیت آسیب پذیری، ریسک و تاب آوری برنامه ریز کاهش ریسک ناشی از بلایا).

4-4-3 سازمان ملل

آخرین بخش این فصل درباره سازمان‌های مختلف وابسته به سازمان ملل که در زمینه مدیریت بحران فعال هستند و از GIS یا فناوری هیت مربوطه استفاده می‌کنند توضیح می‌دهد. در واقع سازمان ملل و رابطه آن با مدیریت بحران موضوعی بسیار وسیع است که می‌توان یک کتاب را به آن اختصاص داد زیرا بسیاری از نهادهها و موسسات وابسته به سازمان ملل در بعضی جنبه‌های مدیریت بحران، کمک‌های امدادی انشان دوستانه یا فعالیت‌های مربوطه دخیل هستند.

4-4-3-1 دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه: ReliefWeb

این دفتر (http: //www. reliefweb. int/) یک نهاد وابسته به سازمان ملل و زیر مجموعه دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه است. در نتیجه ماموریت اصلی ReliefWeb ایفای نقش هماهنگی در زمینه مدیریت اطلاعات از طریق جمع آوری، حفش ونگهداری و توزیع اطلاعات با هدف تسهیل کمک‌های انسان دوستانه است.

نگاه اجمالی به وب سایت این گروه، رده‌ها و حجم گسترده‌ای از اطلاعات را نشان می‌دهد که توسط این گروه ارایه می‌شود. ReliefWeb به منظور فراهم کردن اطلاعات مرتبط و بهنگام برای جامعه هدف، چندین رده اطلاعاتی به شکل خدمات وب و استریمینگ مانند ESS، یوتیوب، فیسبوک، توییتر ارایه می‌دهد. این اطلاعات ارایه شده بصورت پیوسته به روز می‌شوند که شامل بخش‌های مختلف مانند عناوین خبری، اطلاعات جدید در باره موقعیت، استخدام، ارسال نقشه‌های جدید و آموزش است.

4-4-3-2 پلتفرم اطلاعات فضایی برای مدیریت بحران و واکنش به بحران(UN-SPIDER)

این پلتفرم برنامه‌ای رسمی و متولی آن سازمان ملل است که ماموریت آن برظرفیت سازی برای استفاده از اطلاعات فضایی در چرخه کامل مدیریت متمرکز است(Backhaus et al. , 2010). . فعالیت‌ها و مسولیت‌های اصلی این پلتفرم عبارتند از: 1-ایجاد حلقه اتصال بین جامعه اطلاعات فضایی و جوامع مدیریت بحران که در قالب کارگاههای بین المللی تحقق می‌یابد. شرکت‌های مختلفی از جمله سازمان‌های غیر دولتی، جامعه دانشگاهی و نمایندگان دولتی در این کارگاهها شرکت می‌کنند. 2-تسهیل کردن ظرفیت سازی و توانمندسازی نهادی که در برگزاری کمیته‌های تخصصی مشاوره برای کشورهای در حال توسعه تجلی مییابد. 3-دروازه‌ای برای اطلاعات فضایی جهت پشتیبانی از مدیریت بحران که بعنوان مثال می‌توان به UN-SPIDER Knowledge Portal اشاره کرد. . (Tomaszewski, 2010).

پرتال UN-SPIDER Knowledge یک درگاه عمومی مبتنی بر شبکه برای جمع آوری و انتشار اطلاعات مختلف مرتبط با مدیریت بحران و فناوری ماهوار‌های است (Epler and Stumpf, 2011). . انواع اطلاعات و داشن موجود عبارتند از:

• آپدیت‌های فعالیت UN-SPIDER
• اطلاعات و فنتوری فضایی برای پشتیبانی از فعالیت‌های مدیریت بحران
• کمیته مشاور فنی و گزارشات کارگاه
• مجامع شبکه گذاری اجتماعی برای تسهیل مباحث مرتبط با هزینه، کیفیت و دسترسی اطلاعات

4-5 خلاصه فصل

در این فصل با روابط خاص بین مدیریت بحران و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی آشنا شدید. در ابتدا با تمایزات میان اصطلاحاتی مانند وضعیت اضطراری، بلایا، بحران و فاجعه و سپس با مفهوم چرخه مدیریت حوادث و چهار مرحله پاسخ، بهبود، کاهش و برنامه‌ریزی آشنا شد. سپس این فصل در مورد نقش GIS در سیاست و مدیریت مدیریت بحران از دیدگاه ایالات متحده بحث کرد به طور خاص، شما در مورد NIMS و اینکه چگونه اطلاعات جغرافیایی به طور رسمی در سیاست‌های ملی برای برنامه‌ریزی و ارتباطات و مدیریت اطلاعات در نظر گرفته می‌شود اطلاعاتی کسب کردید. شما همچنین در مورد ICS، که یک چارچوب مدیریت حوادث طراحی شده برای پاسخ به همه مخاطرات است اشنا شدید. در این مبحث، شما همچنین مشاهده کردید که چگونه امروزه نقش متخصصان فنی GIS به طور رسمی تثبیت یافته است و از این رو پتانسیل ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر درزمینه کاربرد GIS در مدیریت بحران را دارد. همچنین شما به طور خلاصه با DHS GeoCONOPS و NSDI ایالات متحده آشنا شدید. سپس این فصل در مورد استفاده از GIS در سطوح مختلف دولت در ایالات متحده بحث کرد. به طور خاص، در مورد استفاده از GIS در شهرها، و شهرستانها، استفاده از GIS در سطح ایالتی، پالایش GIS و در آخر استفاده از GIS در سطح ملی از طریق سازمانهایی مانند FEMA مطالبی ارایه شد. این بخش همچنین در مورد سایر آژانس‌های فدرال ایالات متحده که از GIS برای مقابله با بحران و کمکهای بشردوستانه در مقیاس بین المللی استفاده می‌کنند توضیح می‌دهد.

در قسمت دوم این بخش، درباره جامعه بین المللی مدیریت بحران و GIS توضیحاتی ارایه شد. به طور خاص، در مورد چهار سازمان غیردولتی که ارتباط آشکاری با کاربرد GIS برای مدیریت بحران دارند (MapAction، تیم انسان دوستانه OpenStreetMap (HOT)، نقشه‌های بحران و GISCorps) بحث شد. در مرحله بعد، مطالبی در باب مکانیسم‌های بین المللی پشتیبانی از مدیریت بلایای طبیعی ارایه شد. هدف از ارائه این موارد اشنا کردن شما با چگونگی واکنش جهانی (از نظر GIS و فناوری مرتبط) به وقوع بحران و تلاش‌های جهانی برای کاهش خطرات ناشی از بلایای متاثر از تغییرات آب و هوایی است. به طور خاص، مطالبی در مورد منشور بین المللی فضا و بلایای بزرگ، که برای تهیه تصاویر ماهواره‌ای بحران‌ها در مقیاس بزرگ یا برای کشورهای در حال توسعه فاقد قابلیت‌ها و ظرفیت‌های تصویر سازی فضایی استفاده می‌شود ارایه شد. همچنین در مورد GDACS که مکانیسمی برای شناسایی خودکار رویدادهای بحران، تحلیل و هماهنگی از طریق سیستم عامل‌های مجازی بین عوامل بشردوستانه است اطلاعاتی کسب کردید. درنهایت، در مورد برنامه جهانی بانک جانی در زمینه کاهش خطرات در برابر بلایا و ابتکارات داده‌های باز آن (که موضوعی مهم از نظر کاهش خطر بحران است) توضیح داده شد. این فصل با بحث و گفتگو در مورد چندین سازمان وابسته به سازمان ملل متحد که در زمینه مدیریت بحران از GIS و مدیریت اطلاعات عمومی برای پاسخ به بحران‌های جهانی استفاده می‌کنند پایان یافت.

در این فصل، دیدگاه‌هایی در مورد کاربرد GIS در مدیریت بحران از منظر چندین متخصص فعال در سازمان‌های خاص مورد بحث قرار گرفت. شما باید این مصاحبه‌ها را با دقت بخوانید و دیدگاه‌ها و توصیه‌های ارایه شده توسط آنها را در هنگام پیشرفت کار خود در سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت مدیریت بحران بخاطر داشته باشید (بسته به اینکه در چه سطحی علاقمند به کار کردن هستنید دولت محلی یا در سازمان ملل).

چهار فصل بعدی ضمن ارایه جزییات بیشتری ازکاربرد GIS برای مدیریت بحران در هر مرحله خاص چرخه بحران که در این فصل معرفی شده است ایده‌ها، تکنیک‌ها و توصیه‌های خاص در باب استفاده شما از GIS در فعالیت‌های مدیریت بحران ارائه دهند.

تفکر کنید!

1. یک نسخه از NIMS را از http: //www. fema. gov/pdf/emergence/nims/ NIMS_core. pdf (یا هر پیوند فعلی) دانلود کنید. به نظر شما چه جنبه‌های دیگری از NIMS ماهیتا مکانی است و از GIS می‌توان برای آن استفاده کرد – حتی اگر در واقع از کلمات “geospatial” یا “GIS” استفاده نشود؟
2. در یک جستجوی اینترنتی بخش GIS دولت محلی خود را جستجو کنید بخش GIS محلی خود را (در صورت وجود) با یک شهر همسایه یا شهرستان یا ایالت خود مقایسه کنید. هر کدام از این بخش‌های جه نوع داده‌ها و خدماتی ارائه می‌دهند؟ براساس اطلاعات بدست آمده فکر می‌کنید دولت‌های محلی شما برای فعالیت‌های اطلاعات جغرافیایی و مدیریت بحران چقدر آماده هستند؟
3. به وب سایت مرکز مشاغل GIS که در ابتدای فصل ذکر شده است، مراجعه کنید. برخی از مشاغل ذکر شده را بررسی کنید. فکر می‌کنید که تا چه حد آمادگی شروع شغلی جدید در GIS را دارید و فکر می‌کنید به چه مهارتهای دیگری نیاز دارید؟ اگر شغلی را بیابید که بر مدیریت صریح بحران یا موضوعات مربوطه تمرکز می‌کند، به چه آموزش‌های دیگری نیاز دارید؟ “GIS و مشاغل مدیریت بحران” را جستجو کنید (یا با اصطلاحات دیگر مانند اورژانس یا فاجعه جستجو کنید). جستجوی شما چه نوع شغلی را پیدا می‌کند و فکر می‌کنید چقدر آمادگی این شغل‌ها را دارید؟
4. بسیاری از مطالعات موردی را که در وب سایتهای MapAction یا GISCorps ارائه شده است را جستجو کنید. به نظر شما چه نوع GIS برای فعالیت‌های تهیه نقشه جالب است و چرا؟
5. بسیاری از فعالیتهای منشور در وب سایت منشور بین المللی فضا و بلایای مهم را جستجو کنید. به نظر شما نقشه‌های ارائه شده چقدر مفید هستند؟ هنگام مشاهده نقشه‌ها، توجه ویژه‌ای به زمان وقوع بحران واقعی و ارایه محصولات نقشه نهایی داشته باشید. به نظر شما فاصله زمانی زیادی بین این دو وجود دارد؟
6. چه سازمانهای دیگری وابسته به سازمان ملل متحد می‌توانید پیدا كنید كه فعالیت‌های مربوط به مدیریت بحران را انجام می‌دهند؟ چگونه ممکن است فعالیتهایی که شما پیدا می‌کنید و مربوط به GIS است به این ارتباط صراحتا اشاره نشده تکره باشد (به یاد داشته باشید — فضایی فکر کنید!)؟