یکی از فناوری‌ های سنجش از دور بحساب می آید که فاصله‌ ها را از طریق روشن کردن هدف با لیزر و تجزیه و تحلیل نور منعکس‌ شده، اندازه‌گیری می‌کند. فناوری لیدار مشابه اصول رادار کار می‌کند که به رادار لیزری نیز معروف است. اختلاف اصلی بین لیدار و رادار در نوع طول موج‌ های تابشی مورد استفاده‌ می باشد. از آنجائیکه، فناوری رادار از طول موج‌ هایی در ناحیه رادیویی استفاده می‌کند، اما لیدار از طول موج‌ های لیزری بهره می گیرد.

نحوه عملکرد لیدار
لیدار (LiDAR) یا لایدار (به انگلیسی) وسیله ایست که بر پایه نور لیزر قادر است با تابش به ذرات گرد و غبار، سبب تفکیک و شناسایی آنها بر حسب فاصله از چشمه نور تابیده شده، گردد. نحوه کار این وسیله بدین صورت است که درصد کمی از فوتون های گسیل شده به محیط پس از برخورد، انحراف و جذب توسط ذرات به آشکار ساز باز میگردند. زمان رفت و برگشت هر فوتون ارسال شده را می توان با توجه به مسافت طی شده و سرعت نور، برحسب فاصله از آشکارساز محاسبه نمود. بدلیل فراوانی تعداد فوتون‌ های گسیل شده لیرز، میتوان تا فاصله 10 تا 15 کیلومتری از چشمه لیزر را به ازای هر پالس گسیل شده، بررسی نمود. قدرت تفکیک داده های لیدار با توجه به نوع لیزر و طول پالس گسیل شده، در حدود 3 تا 15 متر محاسبه می شوند.

انواع لیدار جوی
لیدار را بر حسب نوع فعالیت میتوان به انواع زیر تقسیم نمود :
  • لیدار پس پراکنشی (Backscatter LiDAR)
این نوع لیدار بر اساس نور پس پراکنده شده توسط هواویز ها و ملکول‌ های آب تحت پراکندگی می(Mie) کار می‌کند. این نوع لیدار در دو طول موج 1064 و 532 نانومتری فعال است.
  • لیدار پس پراکنشی واقطبیده
در این نوع از لیدار علاوه بر لیدار پس پراکنشی، از نور قطبیده شده جهت محاسبه جنس و نوع ذرات استفاده می‌شود.
  • لیدار رامان
لیدار رامان که بر اساس پراکندگی رامان( غیر الاستیک) نور ذرات و ملکول‌ ها عمل می کند، معمولا در طول موج 607 نانومتری فعال می باشد.
  • لیدار دوپلری

لیدار دوپلری به منظور اندازه‌گیری سرعت باد در امتداد پرتو نور و با کمک اندازه‌گیری شیفت فرکانسی نور پس پراکنده شده، به کار می‌رود.

کاربردها
لیدار، تنها وسیله سنجش جو بشمار می رود که توانایی تفکیک جو را بر حسب ارتفاع دارا بوده و تحولات پدیده‌ های رخ داده در آن قابل بررسی و مطالعه است. بعلاوه، لیدار بدلیل داشتن ماهیت فعال (نیازی به نور خورشید ندارد)، از قابلیت ثبت شبانه روزی داده نیز برخوردار است. حال با توجه به موارد مذکور، لیدار می‌تواند در بخش‌ های هواشناسی، محیط زیست، دریانوردی، سنجنده‌ های فضایی و همه مراکزی که به داده‌ های جوی مرتبط هستند، خدمات فراوانی ارائه دهد. از جمله این خدمات می‌توان عناوین زیر را نام برد:
–    تفکیک توده‌ های غباری بر حسب ارتفاع
–    تفکیک ابر و هواویز برحسب ارتفاع
–    تفکیک انواع ابر برحسب ارتفاع
–    پایش گرد و غبار و ابر و ردیابی آنها
–    تشخیص نوع، جنس و اندازه ذرات هواویز

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید